Theo tin Tòa Thánh, trước Hội nghị Quốc tế về việc thường trực đào tạo các linh mục diễn ra ngày 09 tháng 2 năm 2024 tại Rôma, Đức Phanxicô đã đọc bài diễn từ sau đây; chúng tôi xin chuyển ngữ sang tiếng Việt dựa vào bản tiếng Pháp do Tòa Thánh công bố:
“Hãy làm sống lại hồng ân của Thiên Chúa ở trong anh em” (2Tm 1:6)
Một việc đào tạo độc đáo, toàn diện, cộng đoàn và truyền giáo.
Anh chị em thân mến!
ôi cảm ơn anh chị em bằng cả trái tim vì khoảnh khắc tôi có thể sống với anh chị em này. Tôi cảm ơn anh chị em đã đến Rôma để tham gia hội nghị quốc tế về việc thường xuyên đào tạo linh mục, được cổ vũ bởi Bộ Giáo sĩ – đặc biệt là bởi vị lãnh đạo vĩ đại người Hàn Quốc – và bởi Bộ Truyền giáo và Bộ Giáo hội Đông phương. Tôi xin cảm ơn các bộ trưởng đứng đầu các cơ quan liên quan và tất cả những người đã làm việc để chuẩn bị cho cuộc gặp gỡ này. Đối với nhiều người trong các anh chị em, việc đến Rôma không hề dễ dàng; nhưng trên hết tôi muốn bày tỏ lòng biết ơn của tôi đối với những gì anh chị em làm trong giáo phận và quốc gia của anh chị em, đối với sự phục vụ mà anh chị em cung cấp và điều mà cuộc khảo sát được thực hiện cho hội nghị này cũng đã nêu bật.
Trong những ngày này, anh chị em sẽ có ân sủng để chia sẻ những thực hành tốt, thảo luận về những thách thức và vấn đề, đồng thời xem xét những chân trời tương lai của việc đào tạo linh mục trong thời đại đang thay đổi này, luôn hướng về phía trước, luôn sẵn sàng thả lưới lần nữa theo lời Chúa ( xem Lc 5:4-5; Ga 21:6). Đó là việc đi tìm những công cụ và ngôn ngữ giúp ích cho việc đào tạo linh mục mà không nghĩ đến việc có trong tay tất cả các câu trả lời – tôi sợ những người có tất cả các câu trả lời trong tay, họ làm tôi sợ -, nhưng tin tưởng rằng chúng ta sẽ tìm thấy chúng trên đường đi.
Do đó, những ngày này, anh chị em hãy lắng nghe nhau và để cho mình được truyền cảm hứng bởi lời mời được thánh tông đồ Phaolô gửi cho Timôtê và lời mời gọi đó là tiêu đề cho cuộc hội thảo của anh chị em: “Hãy làm sống lại ân sủng của Thiên Chúa ở trong anh em” (2Tm 1:6) ). Hãy thắp lại hồng ân, tái khám phá việc xức dầu, thắp lại ngọn lửa để lòng nhiệt thành đối với sứ vụ tông đồ không tắt lịm.
Và làm thế nào chúng ta có thể làm sống lại hồng ân chúng ta đã nhận được? Tôi muốn chỉ cho anh chị em ba con đường mà anh chị em đang đi: niềm vui của Tin Mừng, thuộc về người dân, hoa trái của việc phục vụ.
Trước hết là niềm vui của Tin Mừng. Trọng tâm của đời sống Kitô hữu là hồng ân tình bạn với Chúa, Đấng giải thoát chúng ta khỏi nỗi buồn của chủ nghĩa cá nhân và nguy cơ một cuộc sống bị tước đoạt ý nghĩa, tình yêu và niềm hy vọng. Niềm vui của Tin Mừng, tin mừng đồng hành với chúng ta, chính là điều này: chúng ta được Thiên Chúa yêu thương một cách âu yếm và thương xót.
Và chúng ta được mời gọi làm cho lời loan báo vui mừng này vang vọng trong thế giới, làm chứng bằng đời sống của chúng ta để tất cả mọi người có thể khám phá vẻ đẹp của tình yêu cứu độ của Thiên Chúa, được thể hiện nơi Chúa Giêsu Kitô, Đấng đã chết và sống lại (x. Evangelii gaudium, số 36). Chúng ta hãy nhớ điều Thánh Phaolô VI đã nói: hãy là những chứng nhân hơn là những thầy giáo (x. Evangelii Nuntiandi, số 41), những chứng nhân cho tình yêu Thiên Chúa, đó là điều duy nhất đáng kể. Và khi ai đó không thể làm nhân chứng thì thật là buồn, rất buồn.
Ở đây, chúng ta tìm thấy nền tảng của việc đào tạo liên tục, không chỉ đối với các linh mục mà còn đối với mọi Kitô hữu, điều mà văn kiện Ratio Fundamentalis (của Bộ Giáo sĩ về hồng phúc đào tạo linh mục) cũng nhấn mạnh: chỉ khi chúng ta là và vẫn là môn đệ, chúng ta mới có thể trở thành thừa tác viên của Thiên Chúa và là nhà truyền giáo của Vương quốc Người. Chỉ bằng cách đón nhận và vun trồng niềm vui Tin Mừng, chúng ta mới có thể mang niềm vui này đến cho người khác. Trong quá trình đào tạo liên tục, chúng ta đừng quên rằng chúng ta luôn là môn đệ trên hành trình và điều này, bất cứ lúc nào, tạo nên điều đẹp đẽ nhất đã xảy ra với chúng ta, nhờ ân sủng! Và khi chúng ta tìm thấy những linh mục không có khả năng phục vụ này, có lẽ ích kỷ, những linh mục đi theo con đường có phần “kinh doanh”, thì họ đã mất khả năng cảm thấy mình là môn đệ, họ chỉ cảm thấy mình là những bậc thầy.
Ân sủng luôn bao hàm bản nhiên, và đó là lý do tại sao chúng ta cần đào tạo con người một cách toàn diện. Thật vậy, làm môn đệ Chúa không phải là một sự ngụy trang tôn giáo, mà là một lối sống, và do đó đòi hỏi phải chăm sóc nhân tính của chúng ta. Ngược lại là linh mục “trần tục”, khi tính trần tục đi vào tâm hồn linh mục và hủy hoại mọi thứ. Đây là điều tôi yêu cầu anh chị em dồn hết sức lực và nguồn lực của mình vào: chăm sóc việc đào tạo con người. Và cũng phải cảnh giác để sống một cách nhân bản. Có lần một linh mục già nói với tôi: “Khi một linh mục không thể chơi với trẻ em, ngài đã thua cuộc”.
Thật đáng lưu ý, đó là một thử nghiệm. Cần có những linh mục hoàn toàn nhân bản, chơi đùa với trẻ em và vuốt ve người già, có khả năng quan hệ tốt, trưởng thành để đối đầu với những thách thức của thừa tác vụ, để niềm an ủi của Tin Mừng đến với dân Chúa qua nhân tính được biến đổi của họ bởi Thánh Thần của Chúa Giêsu. Chúng ta đừng bao giờ quên sức mạnh nhân bản hóa của Tin Mừng! Một linh mục cay đắng, một linh mục có sự cay đắng trong lòng là một “cậu bé già”.
Con đường thứ hai phải đi: thuộc về dân Chúa. Các môn đệ truyền giáo chỉ có thể ở với nhau. Chúng ta chỉ có thể sống sứ vụ linh mục một cách sâu sắc trong dân tư tế, là dân tộc mà chúng ta cũng xuất phát. Điều thuộc về dân chúng này – không bao giờ cảm thấy bị tách rời khỏi con đường của dân thánh trung thành của Thiên Chúa – bảo vệ chúng ta, nâng đỡ chúng ta trong những nỗi buồn phiền, đồng hành với chúng ta trong những lo lắng mục vụ và bảo vệ chúng ta khỏi nguy cơ tách mình ra khỏi thực tại và làm chúng ta cảm thấy mình toàn năng. Chúng ta hãy cẩn thận, vì nó cũng là căn nguyên của mọi hình thức lạm dụng.
Để luôn đắm chìm trong lịch sử thực sự của dân Chúa, điều cần thiết là việc đào tạo linh mục không được quan niệm là “tách biệt”, nhưng có thể sử dụng sự đóng góp của dân Chúa: các linh mục và giáo dân, nam nữ, độc thân và các cặp đã kết hôn, người già và người trẻ, không quên những người nghèo và những người đau khổ có quá nhiều điều để dạy dỗ. Trong Giáo hội, có sự hỗ tương và luân chuyển giữa các bậc sống, giữa các ơn gọi, giữa các thừa tác vụ và các đặc sủng. Điều này đòi hỏi chúng ta sự khôn ngoan khiêm tốn để học cách đồng hành cùng nhau, biến tính đồng nghị thành một phong cách của đời sống Kitô hữu và của chính đời sống linh mục.
Các linh mục, đặc biệt ngày nay, được yêu cầu cam kết “thực hiện tính đồng nghị”. Chúng ta hãy luôn nhớ: cùng nhau bước đi. Linh mục luôn ở với dân mình thuộc về, nhưng cũng ở với giám mục và linh mục. Chúng ta đừng bỏ bê tình huynh đệ linh mục! Chính về khía cạnh kết hợp với dân Thiên Chúa này mà Thánh Phaolô đã cảnh cáo Timôtê: “Hãy nhớ mẹ nhớ bà ngoại. Hãy nhớ về cội nguồn của xon, lịch sử của con, lịch sử của gia đình con, lịch sử của dân tộc con”. Linh mục không được sinh ra bởi việc sinh hạ tự phát. Hoặc ngài là dân của Chúa hoặc ngài là một nhà quý tộc cuối cùng trở nên loạn thần kinh.
Cuối cùng, con đường thứ ba là tính phong phú của việc phục vụ. Phục vụ là đặc điểm nổi bật của các thừa tác viên của Chúa Kitô. Thầy đã cho chúng ta thấy điều này trong suốt cuộc đời của Người, đặc biệt là trong Bữa Tiệc Ly, khi Người rửa chân cho các môn đệ. Từ góc độ phục vụ, đào tạo không phải là một hoạt động bên ngoài, truyền tải sự giảng dạy, mà nó trở thành nghệ thuật đặt người khác vào trung tâm, làm nổi bật vẻ đẹp của họ, những điều tốt đẹp mà họ mang trong mình, làm nổi bật vẻ đẹp của những hồng phúc và cả những bóng râm, những vết thương và những ham muốn của họ. Do đó, đào tạo linh mục có nghĩa là phục vụ họ, phục vụ cuộc sống của họ, khuyến khích hành trình của họ, giúp đỡ họ trong việc phân định, đồng hành với họ trong những khó khăn và hỗ trợ họ trong những thách thức mục vụ.
Như vậy, vị linh mục được huấn luyện sẽ đặt mình phục vụ dân Chúa, gần gũi với dân chúng và giống như Chúa Giêsu trên thập giá, ngài chăm sóc mọi người. Thưa anh chị em, chúng ta hãy nhìn lên ngai tòa này: Thánh Giá. Từ đó, bằng việc yêu thương chúng ta cho đến cùng (x. Ga 13,1), Chúa đã sinh ra một dân tộc mới. Và cả chúng ta nữa, khi chúng ta phục vụ người khác, khi chúng ta trở thành cha mẹ của những người được giao phó cho chúng ta, chúng ta tạo ra sự sống của Thiên Chúa. Đây là bí quyết của một mục vụ phong phú: không phải một mục vụ mà chúng ta là trung tâm, nhưng là một mục vụ sản sinh ra những con cái và con trai đến với cuộc sống mới trong Chúa Kitô, Đấng mang nước hằng sống của Tin Mừng đến lãnh vực trái tim con người và thời điểm hiện tại.
Tôi chúc anh chị em mọi điều tốt đẹp nhất. Và thưa anh chị em – tôi muốn nói thêm điều này và cũng lặp lại điều tôi đã nói trước đây – xin đừng mệt mỏi sống lòng thương xót. Luôn luôn tha thứ. Khi người ta đến xưng tội, họ đến để xin sự tha thứ chứ không phải để nghe một bài học thần học hay việc đền tội. Xin hãy thương xót. Hãy luôn tha thứ, bởi vì sự tha thứ có ân sủng vuốt ve, đón nhận. Sự tha thứ luôn phong phú ở bên trong. Đây là điều tôi khuyên: hãy luôn tha thứ.
Tôi chúc anh chị em những điều tốt đẹp nhất cho đại hội của anh chị em và tôi để lại cho anh chị em ba chữ chính: niềm vui của Tin Mừng là nền tảng của cuộc sống chúng ta, thuộc về một dân tộc luôn bảo vệ và hỗ trợ chúng ta, thuộc về Dân thánh trung thành của Thiên Chúa, tính phong phú của việc phục vụ làm cho chúng ta trở thành những người cha và những mục tử. Xin Đức Trinh Nữ luôn đồng hành cùng anh chị em. Đức Trinh Nữ ban cho các linh mục một điều: ân sủng của tình âu yếm. Tình âu yếm mà chúng ta cũng thấy ở những người gặp khó khăn, người già, đau ốm, các trẻ em bé nhỏ… Hãy cầu xin ân sủng này và đừng sợ phải âu yếm. Tình âu yếm thật mạnh mẽ. Cảm ơn anh chị em!
