Filipe d’Avillez, trên tờ The Pillar, ngày 13 tháng 8 năm 2024, đã phỏng vấn Thượng phụ Bartholomew về nhiều vấn đề. Mời bạn đọc cùng theo dõi:
Thượng phụ Đại kết Bartholomew I của Constantinople là primus inter pares của các thượng phụ của cộng đồng Chính thống giáo trên toàn thế giới, tuy nhiên, quyền lãnh đạo của ngài đã bị Giáo hội Chính thống giáo Nga và các đồng minh của nó thách thức trong những năm gần đây.
Việc công nhận Giáo hội Chính thống giáo Ukraine như tự chủ, độc lập với Giáo hội Nga, và cuộc xâm lược Ukraine của Nga, mà Thượng phụ Bartholomew là người chỉ trích thẳng thắn, đã chia rẽ các Giáo hội Chính thống giáo xa hơn nữa.
Trong một cuộc phỏng vấn với The Pillar, Thượng phụ Bartholomew đã nói về những chia rẽ tôn giáo này và cuộc chiến, cũng như tình bạn của ngài với Đức Giáo Hoàng Phanxicô và kế hoạch tìm một ngày chung cho lễ Phục sinh.
Cuộc phỏng vấn này đã được biên tập để có độ dài và rõ ràng hơn.
Trong nhiều năm, đã có cuộc thảo luận về việc ấn định ngày để người Công Giáo và Chính thống giáo cùng nhau cử hành lễ Phục sinh.
Nhiều người dường như tin rằng chúng ta chưa bao giờ gần đạt được điều đó như vậy. Đức TP có chia sẻ sự lạc quan đó không?
Ngày lễ Phục sinh chung đã là một vấn đề được thảo luận kể từ những thế kỷ đầu tiên của Kitô giáo. Công đồng chung đầu tiên được tổ chức tại Nixêa, vào năm 325 CN, đã đặt ra các tiêu chuẩn để tính toán ngày lễ Phục sinh.
Như các bạn đã biết, năm tới đánh dấu kỷ niệm 1700 năm Công đồng chung đầu tiên của Giáo hội không chia cắt trong thiên niên kỷ đầu tiên. Năm tới, cũng vậy, do một sự trùng hợp may mắn, tất cả các Kitô hữu sẽ cử hành Lễ Phục sinh vào cùng một ngày, ngày 20 tháng 4, như thỉnh thoảng vẫn xảy ra.
Mong muốn tìm một ngày lễ chung vẫn luôn trong trái tim và tâm trí chúng ta. Chúng tôi đã bày tỏ mong muốn tìm một ngày chung như vậy và đã thảo luận điều này với người anh em yêu dấu của chúng ta trong Chúa Kitô, Đức Thánh Cha Phanxicô. Chúng tôi hoàn toàn hiểu được bản chất nghiêm túc và phức tạp của quyết định này sắp được đưa ra.
Chắc chắn rằng câu hỏi này sẽ nằm trong số những câu hỏi khác trong các cuộc thảo luận của Ủy ban Kế hoạch chung mới thành lập giữa các Giáo hội Rome và Constantinople, nơi đã đảm nhận nhiệm vụ của mình để chuẩn bị cho lễ kỷ niệm 1700 năm Công đồng Ni-xê-a.
Chúng tôi đồng hành cùng quá trình này với lời cầu nguyện và hy vọng về một thỏa thuận chung cuối cùng và một bước tiến tích cực.
Tuy nhiên, chúng tôi muốn nhấn mạnh rằng một thỏa thuận như vậy không được tạo ra thêm căng thẳng giữa các Giáo hội của chúng ta và đặc biệt là giữa các Giáo hội Chính thống giáo địa phương khác nhau. Ngược lại, nó sẽ đóng vai trò là bước quyết định trên con đường chung của chúng ta hướng tới sự thống nhất.
Để một thỏa thuận như vậy có thể tiến triển, thì nó sẽ hoạt động như thế nào với cộng đồng Chính thống giáo? Có cần phải đảm bảo sự đồng thuận của mỗi Giáo hội tự chủ không?
Xem xét những chia rẽ hiện đang tồn tại giữa các Giáo hội Chính thống giáo, ngài có nghĩ rằng đây là một khả thể thực sự không?
Chúng tôi không thể nói thêm về vấn đề này ở giai đoạn này. Tuy nhiên, chúng tôi vẫn hy vọng rằng thông qua đối thoại cởi mở, cầu nguyện và sự hướng dẫn của Chúa Thánh Thần, có thể tìm ra một giải pháp thúc đẩy sự thống nhất và hiểu biết giữa tất cả các Giáo hội Chính thống giáo.
Ngài đã rất thẳng thắn khi chỉ trích lập trường của Đức Thượng phụ Kirill và Tòa Thượng phụ Moscow liên quan đến việc ủng hộ cuộc chiến ở Ukraine.
Tuy nhiên, tôi muốn hỏi ý kiến của ngài về các Giáo hội gần gũi với Moscow và đã giữ im lặng hoặc công khai ủng hộ điều đó là gì?
Với tư cách là Tòa Thượng phụ Đại kết, ngay từ ngày đầu tiên, chúng tôi đã lên án rất rõ ràng cuộc chiến ở Ukraine và tuyên bố rằng cuộc xâm lược của Nga vào một quốc gia có chủ quyền không thể được gọi là “cuộc thánh chiến “, mà thực tế là một cuộc chiến “ma quỷ”!
Chúng tôi tin rằng chỉ thông qua đối thoại chân thành và đàm phán hòa bình, chúng ta mới có thể thấy được giải pháp thực sự ở Ukraine. Để đối thoại có được viễn cảnh thực tế, cuộc chiến phải chấm dứt ngay lập tức.
Chúng tôi chắc chắn ủng hộ việc chấm dứt cuộc xâm lược và tấn công của Nga — và ủng hộ thành công của mọi nỗ lực của Ngài Tổng thống Volodymyr Zelensky, đặc biệt là liên quan đến “Hội nghị thượng đỉnh vì hòa bình ở Ukraine” quan trọng diễn ra tại Thụy Sĩ vào ngày 15-16 tháng 6 năm 2024, và chúng tôi đã đích thân tham dự, theo lời mời ân cần của Ngài Tổng thống Liên bang Thụy Sĩ.
Chúng tôi đã nhiều lần tuyên bố rằng chiến tranh không phải là giải pháp và không bao giờ được xem xét, ngay cả khi đó là phương sách cuối cùng. Hành vi con người giết hại lẫn nhau, anh em chống lại anh em, là dấu hiệu ghê tởm và không thể chấp nhận được nhất của trạng thái hủy diệt và suy đồi mà nhân loại, thật không may, vẫn tiếp tục làm con tin. Thực tế này hoàn toàn trái ngược với lời dạy của Chúa chúng ta.
Chúng tôi tin chắc rằng không có người thuận lý nào, không có người thiện chí nào có thể đồng ý với những gì đang xảy ra ngày nay ở Ukraine hoặc ở những nơi khác trên thế giới nơi mà các cuộc xung đột đẫm máu đang diễn ra.
Cuộc chiến này, giống như mọi cuộc chiến tranh và xung đột khác, và bất cứ hành động nào làm suy yếu hòa bình và coi thường phẩm giá của con người, vốn là biểu tượng của chính Chúa – đều là thất bại của nhân loại.
Trong khi trách nhiệm trước mắt có thể thuộc về những người chọn chiến tranh thay vì đối thoại và đổ máu thay vì ngoại giao, tất cả chúng ta đều có trách nhiệm lên án mạnh mẽ những hành vi và lựa chọn như vậy. Chúng ta phải bảo vệ hòa bình, tự do, tôn trọng nhân quyền, độc lập, toàn vẹn lãnh thổ và chủ quyền quốc gia của mọi quốc gia.
Đức Giáo Hoàng Phanxicô thường nói về cuộc chiến ở Ukraine và đề cập đến nỗi thống khổ của người dân Ukraine.
Tuy nhiên, nhiều người đã chỉ trích ngài, cho rằng ngài không nói hoặc làm đủ để chỉ trích Nga trong cuộc chiến này. Ngài thấy lời nói và hành động của Đức Giáo Hoàng liên quan đến cuộc chiến như thế nào?
Cả Đức Thánh Cha Phanxicô lẫn chúng tôi đều cùng quan điểm về việc lên án cuộc chiến ở Ukraine. Đức Giáo Hoàng cũng rất chỉ trích trong bài phát biểu của mình với Đức Thượng phụ Kirill của Moscow, thậm chí còn có sự táo bạo hiếm có khi gọi ngài là “một cậu bé giúp lễ của Tổng thống Putin!”
Chúng ta cũng phải khen ngợi ngài vì sự tham gia đích thân của ngài trong việc hồi hương những đứa trẻ bị bắt cóc từ Ukraine về Nga, cũng như vì sự tham gia của Vatican trong “Hội nghị thượng đỉnh vì hòa bình”.
Ngài nổi tiếng là rất thân thiết với Đức Giáo Hoàng Phanxicô, giống như ngài đã từng thân thiết với Đức Giáo Hoàng John Paul II và Benedict XVI trong quá khứ.
Ngài muốn nêu bật những đặc điểm chính của từng người trong số họ là gì?
Mỗi vị giáo hoàng đều là một người bạn thân thiết và là đối tác trong việc thúc đẩy sự hiệp nhất của các Kitô hữu. Đức John Paul II có một sức lôi cuốn phi thường và tâm linh sâu sắc. Đức Benedict XVI sở hữu một trí tuệ thần học tuyệt vời. Đức Phanxicô là hiện thân của sự khiêm nhường giống Chúa Kitô, sự giản dị và sự quan tâm đến người nghèo và những người bị thiệt thòi.
Cả ba đều hoàn toàn cam kết hàn gắn những chia rẽ giữa các Giáo hội của chúng ta và cùng nhau giải quyết những thách thức to lớn của nhân loại đương thời.
Trong 30 năm nữa, sẽ là 1000 năm kể từ khi xảy ra sự chia rẽ giữa Đông và Tây.
Ngài có tin rằng có thể hàn gắn được sự chia rẽ đó trước khi chúng ta đến ngày đó không?
Chắc chắn, chúng ta cầu nguyện hết lòng để hàn gắn sự chia rẽ năm 1054 giữa Rome và Constantinople. Việc mở ra cuộc đối thoại về tình yêu giữa hai Giáo hội chị em của chúng ta trở lại những năm 1960 với các cuộc gặp gỡ của Đức Giáo Hoàng Phaolô VI và Đức Thượng phụ Đại kết Athenagoras vào năm 1964 tại Giêrusalem, bao gồm cả việc cùng nhau dỡ bỏ những lời nguyền rủa giữa hai Giáo hội, và tất cả những nỗ lực được thực hiện sau cuộc đối thoại về tình yêu này, đã mở đường cho cuộc đối thoại thần học chính thức bắt đầu vào những năm 1980.
Ủy ban Thần học Hỗn hợp giữa Giáo hội La Mã và Giáo hội Chính thống đã làm việc kể từ đó với sự nghiêm túc và tận tụy và với những kết quả cụ thể đáng chú ý.
Chúng tôi hy vọng rằng cuộc đối thoại này sẽ mang lại nhiều thành quả và sẽ là một bước tiến cụ thể hướng tới việc hiện thực hóa sự hiệp nhất trọn vẹn của hai Giáo hội, khi Chúa cho phép, để mong muốn của chính Chúa Kitô, rằng chúng ta “có thể là một” (Ga 17:11), có thể được thực hiện.
