Cha John Daly, cha sở Nhà thờ Chính thống Thánh Nicholas ở Southbridge, Massachusetts, trên tạp chí mạng First Things, ngày 23 tháng 5, 2023, kể lại câu chuyện cảm động về người mẹ của ngài, mắc bệnh tâm thần đến quên cả ngài, một hôm bỗng nhớ ra ngài và thốt lên câu bà đã thốt lần đầu tiên khi hạ sinh ngài “You’re mine!” (con là con của mẹ!):
Mẹ tôi lê bước vào phòng, dựa vào cánh tay của một phụ nữ trẻ mà tôi không biết tên; không còn nghi ngờ gì nữa, bảng tên của cô ấy đã quay sai hướng, chắc chắn là do sự hối hả và nhộn nhịp của buổi sáng. Tôi muốn cảm ơn đích danh nhân viên khi họ đưa mẹ tôi, người mắc chứng mất trí nhớ, xuống thăm, và tôi biết khá nhiều người trong số họ cho đến giờ. Nhưng có rất nhiều người tôi chưa biết vì họ là nhân viên mới hoặc chưa được chỉ định giúp mẹ tôi vào những ngày tôi đến thăm.
“Má ơi, đây rồi. Con sẽ quay lại đón má sau cuộc thăm viếng má. Chúc má khoảng thời gian vui vẻ bên con trai”.
Những công nhân gốc nói tiếng Tây Ban Nha ở nhà dưỡng lão thường gọi mẹ tôi là “Má”. Họ nói như thể đang nói với mẹ ruột của mình vậy. Tôi cảm động trước lòng tốt và sự kiên nhẫn của họ. Rất nhiều người dưới sự chăm nom của họ có thể khó tính, thậm chí còn ti tiện nữa, mẹ tôi không ít như thế trong số này.
Tôi khoác tay mẹ và dẫn mẹ đến một chiếc ghế ở một trong những chiếc bàn tròn trong phòng, hướng mẹ về phía một bản sao bức Water Lilies của Monet. Ai đó đã dán một con ếch ba chiều vào bức tranh một cách khó chịu – tôi đoán là để mua vui cho những người trong nhà – nhưng mẹ tôi luôn cho rằng bức tranh đẹp làm sao, có ếch hay không có ếch cũng thế. Quay mặt vào tường giúp mẹ không nhìn thấy những chiếc xe hơi đậu bên ngoài cửa sổ và giúp chúng tôi không ngừng lặp đi lặp lại những câu hỏi xem chiếc nào là của tôi. Nó có nghĩa là chúng tôi có thể nói về những gì đang xẩy ra trong gia đình và hồi tưởng về những ngày xưa cũ. Thường thì tôi là người kể chuyện và cập nhật tình hình gia đình cho mẹ, trong khi mẹ đáp lại bằng những câu chuyện rời rạc của riêng người.
Thoạt đầu, việc mẹ tôi sa sút đến mức không mạch lạc nữa thật khó chịu đựng được. Mẹ vốn luôn có một trí nhớ tốt, và mẹ là một người kể chuyện tuyệt vời. Mẹ thích hồi tưởng về quá trình lớn lên ở Oklahoma và cuộc sống của mẹ với cha tôi và lũ trẻ chúng tôi khi chúng tôi lớn lên ở New England. Nhưng, theo thời gian, tôi thấy những cuộc trò chuyện này ngày càng trở nên thoải mái hơn. Nào có ai quan tâm nếu mẹ trộn lẫn tên và liên tục hỏi cha tôi, người đã rời xa thế giới này hơn hai thập niên, bây giờ ra sao và liệu cuối cùng ông có ngừng uống rượu hay không? Hồng phúc thực sự là chúng tôi vẫn còn có thể kết nối. Chúng tôi vẫn còn có thể tận hưởng sự ấm áp khi ở bên nhau. Nói chuyện với mẹ bây giờ giống như một giấc mơ, nhưng tôi bắt đầu tin rằng cuộc sống, theo nhiều cách, là một giấc mơ được chia sẻ tốt nhất khi trôi dạt trên những dòng chảy nhẹ nhàng dẫn chúng ta đến đại dương rộng lớn kia.
Tuy nhiên, vào ngày đặc thù này, có điều gì đó khác biệt. Mẹ vui vẻ đón nhận nụ hôn của tôi và rất vui khi thấy cà phê và chiếc bánh rán cắt sẵn mà tôi đã chuẩn bị cho mẹ, nhưng tôi có thể nói rằng mẹ không chắc tôi là ai.
Tôi hỏi mẹ: “Má ơi, má có biết con là ai không?”
“KHÔNG. Nhưng tôi biết ông đến thăm tôi rất nhiều,” mẹ trả lời với một nụ cười mơ hồ.
“Con là Johnny đây. Con là con trai của má đây.”
Mẹ nhìn tôi vài giây, bối rối nhưng không phiền lòng. Sau đó, vẻ mặt của mẹ thay đổi, như thể mẹ tỉnh thức và nhận ra mình đang ở đâu. Mẹ nhìn thẳng vào mắt tôi, và một giọt nước mắt lăn dài trên má.
“Con là con của mẹ?” Mẹ trả lời, vươn tới và nắm lấy tay tôi. “Của má? Con là con của má?”
“Đúng, thưa má, con là con của má. Con đã là con của má trong sáu mươi bảy năm nay. Con sẽ luôn là con của má, và má sẽ luôn là má của con,” tôi trả lời. Trong lòng tôi nặng trĩu, nhớ rằng ngày đó đã đến, ngày đầu tiên của sự lãng quên thực sự.
Nhưng khi tôi nhìn vào mắt mẹ, và mẹ một lần nữa thốt lên: “Con là con của má,” tôi thấy sự thuần khiết của tình yêu tuyệt đối và không thể lay chuyển. Và vào lúc đó, tôi nhận ra rằng tôi đã nhìn thấy điều này trước đây, vào một buổi sáng tháng Sáu cách đây gần bảy mươi năm, khi mẹ tôi lần đầu tiên nhìn thấy đứa trẻ mà bà đã mang trong mình chín tháng trong cơ thể của chính mình. Câu hỏi thẹn thùng về việc không tin rằng một điều như vậy có thể đã xảy ra, tiếp theo là lời khẳng định đắc thắng rằng nó đúng là như vậy. “Con là con của mẹ!”
Sức nặng của việc biết rằng sự bắt đầu của kết thúc đã đến được thay thế bằng sự ngạc nhiên về điều đang là và sẽ luôn luôn là. Rằng tôi là con của người và người là mẹ của tôi và không có gì, kể cả chứng mất trí nhớ hay chính cái chết, có thể xóa bỏ điều đó. Người sẽ luôn là mẹ của tôi, và tôi là con trai của người.
Thật lạ lùng và đẹp đẽ xiết bao khi được tặng một hồng phúc bất ngờ như thế, vào một ngày đáng sợ mà tôi đã mong đợi từ lâu.
