Đức Tổng Giám mục Stanisław Gądecki được Đức Thánh Cha Gioan Phaolô II bổ nhiệm làm Tổng Giám mục Địa phận Poznań, Ba Lan vào tháng 3 năm 2002. Vào tháng 3 năm 2014, ngài được bầu làm Chủ tịch Hội đồng Giám mục Ba Lan nhiệm kỳ đầu tiên, và vào tháng 3 năm 2019, ngài được bầu làm Chủ tịch Hội đồng Giám mục Ba Lan nhiệm kỳ thứ hai. Ngài hiện đang phục vụ nhiệm kỳ thứ hai với tư cách là thành viên của Bộ Giáo lý Đức tin.
Đức Tổng Giám mục Gądecki đã tham gia Thượng hội đồng Giám mục ở Rome chuyên về việc rao giảng Lời Chúa vào năm 2008, tân phúc âm hóa vào năm 2012, gia đình vào năm 2014 và 2015, và giới trẻ vào năm 2018, và ngài cũng có mặt tại Thượng hội đồng về tính đồng nghị tại Rôma được tổ chức vào tháng 10.
Gần đây ngài đã nói chuyện với Catholic World Report về Thượng hội đồng về tính đồng nghị, những mặt tích cực và tiêu cực của Thượng hội đồng, việc thúc đẩy liên tục việc chúc lành cho các cặp đồng tính luyến ái, và tính chất cực đoan của Tiến Trình Công Nghị ở Đức.
Nguyên bản tiếng Anh có thể xem tại đây: “Will the Synod transmit faith or unbelief? An interview with Archbishop Stanisław Gądecki”, nghĩa là “Thượng Hội đồng về Tính đồng nghị sẽ truyền tải đức tin hay là sự vô tín?”
Đức đang nỗ lực giới thiệu chức phó tế cho phụ nữ. Chủ đề này được lặp lại ba lần trong báo cáo tổng hợp. Tuy nhiên, họ không trích dẫn các lập luận thần học mà chỉ đưa ra lệnh cấm không được phân biệt giới tính và mệnh lệnh phải trao quyền cho phụ nữ. Lập luận này gợi ý rằng vấn đề ở đây không phải là chức phó tế, mà là vị trí của phụ nữ trong Giáo hội. Do đó, việc đưa ra chức phó tế cho phụ nữ sẽ không phải là một giải pháp cho vấn đề này mà chỉ làm bùng lên cuộc tranh cãi về việc truyền chức linh mục cho phụ nữ. Về mặt lịch sử, chức phó tế của phụ nữ khác với chức phó tế của nam giới. Phụ nữ được phong chức phó tế vì những người phụ nữ thời đó được rửa tội bằng cách dìm mình trong nước. Sự thận trọng yêu cầu các phó tế nam không được tham gia trong hành động này. Các nữ phó tế được đưa vào Giáo hội Maronite tại một thượng hội đồng năm 1736. Tuy nhiên, công việc của các nữ phó tế (diaconissarum opera) khác với thừa tác vụ của các phó tế nam (diaconi officium). Nó liên quan đến các hoạt động bác ái. Trong số những điều khác, Giáo hội Maronite không cho nữ phó tế được đến gần bàn thờ và cho rước lễ ngay cả khi không có phó tế nam. Tôi không nghĩ những phụ nữ xin chịu chức phó tế ngày nay sẽ hài lòng với viễn cảnh như vậy. Ngay cả khi không có chức phó tế, trong Giáo Hội Latinh phụ nữ được phép đảm nhận nhiều phần vụ hơn các nữ phó tế Maronite.
Đức Thánh Cha Phanxicô gần đây đã bày tỏ quan điểm này khi ngài nói rằng một người phụ nữ “không được hưởng nguyên tắc Phêrô mà là nguyên tắc Thánh Mẫu, điều này quan trọng hơn. (…) Vì vậy, việc một người phụ nữ không được tiếp cận với đời sống mục vụ không phải là một sự thiếu thốn vì vị trí của cô ấy quan trọng hơn nhiều. Trong sách giáo lý của chúng ta, chúng ta đã không giải thích rõ những điều này và cuối cùng trình bày như một tiêu chí hành chính không có tác dụng về lâu dài”.
Chủ đề thứ hai là vấn đề độc thân linh mục. Báo cáo nói rằng “những đánh giá khác nhau” đã được đưa ra về chủ đề này. Về vấn đề độc thân, chúng ta phải ý thức rằng những người nói về “sự tự nguyện” của tình trạng độc thân, trên thực tế, đang ủng hộ việc bãi bỏ nó. Đời sống độc thân là một trong những dấu hiệu quan trọng nhất cho thấy một người thực sự tin vào sự hiện hữu và chân lý của Thiên Chúa. Đó là kho tàng đích thực của Giáo Hội chúng ta. Có lẽ đây là lý do tại sao các tác giả Kitô giáo cổ xưa gọi cuộc sống độc thân là “sự tử đạo trắng”. Đời sống độc thân, giống như sự tử đạo, là dấu hiệu nhấn mạnh của niềm tin vào quyền tối thượng tuyệt đối của Thiên Chúa trong cuộc sống. Đời sống độc thân là dấu chỉ rõ ràng rằng Thiên Chúa là viên ngọc quý – duy nhất, đáng giá nhất. Thiên Chúa là Đấng duy nhất không thể sống nếu không có Ngài. Khuyết tật thực sự và cuối cùng trong cuộc sống không phải là tình trạng độc thân mà là sự vô thần, là cuộc sống không có Chúa, là chủ nghĩa vô thần. Chúa là tất cả những gì chúng ta cần. Chủ nghĩa cấp tiến từ bỏ hình thức đẹp nhất của tình yêu con người – hôn nhân và gia đình – là những dấu hiệu cho thấy Thiên Chúa là điều cần thiết tuyệt đối để tất cả chúng ta hoàn thành số phận con người. Ai sẽ chứng tỏ sự thật này nếu không phải là các mục tử của cộng đoàn? Việc một số linh mục gây tai tiếng trong những năm gần đây khiến một số người khó hiểu hơn về sự cao cả và ý nghĩa của đời sống độc thân. Tuy nhiên, đó không phải là lý do đủ để Giáo hội từ bỏ luật độc thân linh mục. Trái lại, giới trẻ trên toàn cầu đang thực hiện cam kết này một cách quảng đại. Hàng ngàn linh mục coi chính Chúa Kitô, vị thượng tế không lập gia đình, như mẫu mực cho việc họ phục vụ người khác.
Mặc dù “sự bao gồm” thường được lặp đi lặp lại trong Hội trường Thượng Hội đồng, nhưng ít người thắc mắc nó có nghĩa là gì. Trong khi đó, trước khi đến hội trường Thượng Hội đồng, thuật ngữ này đã được xác định rõ ràng bằng ngôn ngữ chính trị thế tục. Chúng ta không chỉ liên kết nó với những ngày lễ “bao gồm tất cả” mà còn liên kết với Liên đoàn Phụ nữ Kế hoạch hóa Quốc tế và chương trình nghị sự của Phụ nữ Liên Hiệp Quốc. Các tài liệu của các tổ chức này rõ ràng làm xói mòn sự phân chia rạch ròi về giới tính và công nhận tất cả các hình thức thể hiện giới tính là tương đương. Chúng cũng nhằm mục đích bãi bỏ hoặc nới lỏng các tiêu chuẩn gia nhập hiện có để các nhóm khác nhau có thể tùy ý tiếp cận, bao gồm cả Giáo hội. Khi Giáo Hội Lutheran còn là một Giáo hội nhà nước ở Thụy Điển, một người vô thần đã yêu cầu được gia nhập cộng đồng Giáo hội mà không cần rửa tội. Ông ta đã thắng kiện tại tòa án, vì tòa án phán quyết rằng yêu cầu rửa tội là hành vi phân biệt đối xử.
Câu hỏi được đặt ra: Lời dạy của Chúa Giêsu bao gồm hay loại trừ? Chúa Giêsu đã để lại một thông điệp rõ ràng cho các môn đệ: “Vậy anh em hãy đi và làm cho muôn dân trở thành môn đệ, làm phép rửa cho họ” (Mt 28:19). Ngài đã làm bao nhiêu điều lành và tiếp cận với mọi người, kể cả những tội nhân lớn nhất, nhưng lại bị đóng đinh. Trong số nhiều lý do khác, là vì Ngài đã nói rõ mọi chuyện, Ngài nói sự thật, cũng là điều khiến người nghe khó chịu. “Cha các ông là ma quỷ, và các ông muốn làm những gì cha các ông ham thích” (Ga 8:44) – đây không phải là những lời nói ngẫu nhiên. Sự bao gồm triệt để không phải là ưu tiên cao nhất của Chúa Giêsu, như đã thấy khi nhiều môn đệ rời đi sau bài phát biểu của Ngài về Bánh Sự Sống (Ga 6:66). Những người tin vào Chúa Kitô không tống ai vào địa ngục. Họ cầu nguyện cho sự cứu rỗi của mọi người, điều đó không có nghĩa là họ coi thường thái độ, lựa chọn và hành động của con người. Đó là lý do tại sao Thánh Phaolô ra lệnh cho các Kitô hữu ở Côrintô phải loại trừ những kẻ loạn luân ra khỏi cộng đồng bằng cách tuyên bố: “chúng ta phải nộp con người đó cho Satan, để phần xác nó bị huỷ diệt, còn phần hồn được cứu thoát trong Ngày của Chúa”(1 Cô-rinh-tô 5:5). Sau đó, ngài nói thêm rằng họ “đừng đi lại với kẻ nào mang danh là người anh em mà cứ dâm đãng, tham lam, thờ ngẫu tượng, quen chửi bới, say sưa rượu chè hoặc trộm cắp; anh em cũng phải tránh đừng ăn uống với con người như thế” (1 Cô-rinh-tô 5:11). Chắc chắn, Tin Mừng của Chúa Giêsu đã được trao ban cho mọi người, nam cũng như nữ, người Do Thái cũng như người ngoại giáo. Tuy nhiên, lời mời của Chúa Giêsu không có nghĩa là mọi người đều được chào đón theo cách riêng của họ. Nó bao gồm lời kêu gọi hoán cải và sám hối.
Từ “bao gồm” chắc chắn không phù hợp với thần học Kitô. Nó đến với chúng ta từ khoa học xã hội. Đó là nơi phát sinh vấn đề. Giáo Hội tuyên xưng tín điều về tính bất khả ngộ của giáo hoàng. Đồng thời, người ta có thể có ấn tượng rằng một số nhà thần học và giám mục tin vào tính không thể sai lầm của khoa học xã hội, và thậm chí không phải của ngành khoa học xã hội, mà chỉ là của một số nhà xã hội học và lý thuyết thời thượng, mà trong một vài thập kỷ nữa sẽ chỉ được nhắc đến trong sách giáo khoa lịch sử.
Đối với tôi, có vẻ như những câu như “các phạm trù nhân học mà chúng ta đã phát triển không đủ để nắm bắt được tính phức tạp của các yếu tố phát sinh từ kinh nghiệm hoặc kiến thức khoa học”, là thứ ngôn ngữ xuất phát từ mặc cảm tự ti vô thức hoặc từ đường lối khoa học mê tín. Câu này mâu thuẫn với niềm tin được thể hiện, chẳng hạn, trong Redemptor hominis (số 10): “Nhân loại muốn hiểu chính mình một cách thấu đáo – chứ không chỉ theo những tiêu chuẩn và thước đo nhất thời, cục bộ, thường hời hợt và thậm chí ảo tưởng về bản thể mình. Nhân loại phải, với sự bất an, thậm chí cả sự yếu đuối và tội lỗi của mình, với sự sống và cái chết của mình, hãy đến gần Chúa Kitô. Có thể nói, anh ta phải nhập vào Người bằng tất cả con người mình, anh ta phải ‘chiếm đoạt’ và đồng hóa toàn bộ thực tại của Nhập thể và Cứu chuộc để tìm thấy chính mình. Nếu quá trình sâu sắc này diễn ra trong anh ta, thì anh ta sẽ sinh hoa trái không chỉ là việc tôn thờ Thiên Chúa mà còn là sự ngạc nhiên sâu sắc về chính mình”.
Có vẻ như các dubia chủ yếu là một phản ứng đối với các định đề của Tiến Trình Công Nghị, vốn đã bị Vatican chỉ trích nhiều lần trước đó. Tôi nghĩ ý nghĩa cơ bản của chúng bắt nguồn từ những nghi ngờ về cách thức thực hiện những thay đổi trong giáo huấn của Giáo hội. Một mặt, chúng ta có những tuyên bố rằng không có gì thay đổi, vì vậy tầm quan trọng của những lời dạy của các giáo hoàng trước đây không bị nghi ngờ. Mặt khác, chúng ta có một số cách đánh giá thấp những lời dạy của các vị Giáo Hội trước đây về phía Đức Thánh Cha Phanxicô, đôi khi được các nhà thần học và giám mục khác nhau giải thích khác nhau. Vì vậy, người ta nói rằng Đức Thánh Cha muốn một điều này điều nọ, mặc dù không nơi nào nói rõ ràng ra là muốn điều gì– và điều rất quan trọng đối với giáo huấn chính thức của Giáo hội – là những điều ấy được biện minh như thế nào dưới ánh sáng Truyền thống. Đổi lại, điều này dẫn đến tình trạng mà bạn đã đề cập rằng các cặp đồng giới được chúc lành ở Bỉ, mặc dù Đức Giáo Hoàng chưa bao giờ chính thức cho phép điều đó. Các tín hữu cần sự rõ ràng trong các vấn đề đức tin và đạo đức. Vấn đề là Đức Giáo Hoàng phải bày tỏ quan điểm của mình một cách rõ ràng, chứ không phải bằng cách “nháy mắt” với những người ở bên trái hay bên phải.
Tại sao việc đề cập đến các tài liệu của Tiến Trình Công Nghị lại đáng giá? Trong một tuyên bố của mình, Giám mục Georg Bätzing nói rằng ngài đã cố gắng đưa tất cả các định đề của Đức vào bản dự thảo tài liệu cuối cùng của Thượng hội đồng. Vì vậy, có nguy cơ là các Nghị phụ Thượng Hội đồng, bằng cách bỏ phiếu về tài liệu cuối cùng vào năm tới, trên thực tế sẽ chấp thuận các yêu cầu của Tiến Trình Công Nghị Đức, mặc dù với cách diễn đạt hơi khác một chút.
Sẽ là hợp lý khi hỏi về mối quan hệ giữa Giáo hội Công giáo và Giáo hội đồng nghị được hiểu như sau: liệu có sự liên tục hay sự gãy đổ liên quan đến đề xuất cải cách này không? Thượng Hội đồng ở giai đoạn này chưa thông qua bất kỳ tài liệu nào tóm tắt các cuộc thảo luận, nhưng điều này sẽ diễn ra vào năm tới, sau khi suy ngẫm lâu hơn và sâu sắc hơn, một cách đầy đủ thông tin. Nhiệm vụ của Thượng Hội đồng là khơi dậy đặc sủng truyền giáo giữa giáo dân và giáo sĩ. Việc đánh giá cao giáo dân trong Giáo hội là rất quan trọng, nhưng nó không thể dẫn đến việc phá hủy cơ cấu phẩm trật và tông đồ của Giáo hội.
Thánh John Henry Newman, người biết ơn rằng bất chấp nhiều biến cố hỗn loạn, ánh sáng đức tin vẫn đến với thế hệ của ngài mà không bị hoen ố, nói rằng đôi khi trong lịch sử, ngọn đuốc đức tin chính thống chỉ được một người cầm giữ, vì mọi người khác đều đã đi lạc lối, kể cả những giám mục. Trong hình ảnh này, tôi nghĩ ngài mô tả một cách hiệu quả niềm tin tưởng của chúng ta vào Chúa Thánh Thần, Đấng sẽ không để cho ánh sáng do Chúa Kitô thắp lên bị dập tắt hoặc bị thay thế bằng một ánh sáng nào khác.
