Tác giả Donald DeMarco có bài nhận định với nhan đề “Is Catholicism a Religion-in-Progress or Does It Abide in Christ’s Teaching?” nghĩa là “Phải chăng Công Giáo là một tôn giáo liên tục đổi mới hay vẫn tuân theo lời dạy của Chúa Kitô?”.
Nguyên bản tiếng Anh có thể xem tại đây. Dưới đây là bản dịch toàn văn sang Việt Ngữ.
Thư thứ hai của Thánh Gioan viết rằng: “Phàm ai đi quá xa, không ở lại trong giáo huấn của Đức Kitô, thì không có Thiên Chúa. Còn ai ở lại trong giáo huấn, thì người ấy có Chúa Cha và Chúa Con.” (2 Ga 1:9)
“Xin chào, đây là phi công trưởng của các bạn. Để cập nhật cho các bạn, chúng tôi đang bay ở độ cao 25.000 feet và di chuyển với tốc độ 500 dặm một giờ. Chúng tôi không thấy có bất kỳ sự nhiễu động nào. Tuy nhiên, chúng ta đã bay lạc rồi!”
Hoặc, theo lời của GK Chesterton, “Như đã nêu ra ngày hôm nay, cấp tiến là một phép so sánh mà chúng ta chưa giải quyết được mức độ siêu việt.” Trước khi trở thành tổng thống, diễn viên Ronald Reagan đã từng là người chào hàng cho General Electric. Ông nhắc nhở khán giả của mình rằng, “Tại General Electric, bạn biết đấy, tiến bộ là sản phẩm quan trọng nhất của chúng tôi.”
Tiến bộ là thứ khó nắm bắt. Tuy nhiên, nó đã trở thành phương châm không chính thức của thế giới hiện đại. Tiến bộ dường như ở khắp mọi nơi: trong ngành công nghiệp xe hơi, trong y học, trong truyền thông, trong du lịch, trong sản xuất thực phẩm và trong việc khám phá không gian. Không thể tránh khỏi, câu hỏi nảy sinh: Giáo Hội Công Giáo cũng nên có những tiến bộ phải không?
Không tiến bộ sẽ dẫn đến những nhãn hiệu không hấp dẫn: tĩnh tại, trì trệ, cứng nhắc, bảo thủ và không hợp thời. Vào những năm 1970, người ta nói nhiều về sự tổng hợp Công Giáo và chủ nghĩa Mác. Người ta nói rằng Giáo hội có tình yêu và chủ nghĩa Mác có cấu trúc. Tuy nhiên, khi điều tra sâu hơn, người ta phát hiện ra rằng chủ nghĩa Mác không hề có “cấu trúc” và người ta cũng thấy rằng Công Giáo và chủ nghĩa Mác hoàn toàn là những hệ thống niềm tin tách biệt.
Thông điệp Humanae Vitae của Thánh Giáo hoàng Phaolô Đệ Lục đã làm thất vọng nhiều người Công Giáo, những người nghĩ rằng việc chấp nhận biện pháp tránh thai sẽ là một ý tưởng tự do và đưa Giáo hội vào thế giới hiện đại một cách trọn vẹn hơn. Một số người Công Giáo đã rời bỏ Giáo hội vì các vấn đề liên quan đến các biện pháp tránh thai, tin rằng dạo Công Giáo đã trở nên “lỗi thời”. Việc từ chối phong chức cho phụ nữ cũng được coi là sự từ chối trở thành “tiến bộ”.
Công đồng Vatican II tuyên bố rằng phá thai là một “tội ác ghê tởm”. Nancy Pelosi, một người tự nhận là Công Giáo, đã đảo ngược cụm từ này và nhấn mạnh rằng việc ngăn cản phá thai mới chính là một “tội ác ghê tởm”. Ginette Paris cho rằng Giáo Hội thiếu mất một bí tích để có thể trở thành một Giáo Hội hợp thời, đó là Bí tích phá thai. Bà ta lập luận rằng Giáo Hội cần phải làm sao cho quyết định phá thai có thể xuất phát từ tình cảm tôn giáo rằng đó là một điều đúng đắn cần phải làm. Nhưng thay vì xoa dịu những người theo chủ nghĩa nữ quyền bằng cách thiết lập phá thai là bí tích thứ tám của mình, Giáo hội vẫn ngoan cố giữ số lượng bí tích là bảy — một sự toàn vẹn nội tại từ chối khuất phục trước thế gian là một phước lành lớn lao khi Giáo hội có ngay từ khi thành lập.
Giáo Hội Công Giáo không thể là cấp tiến xu thời, vì Chúa đã ban cho Giáo hội mọi thứ cần thiết để hoàn thành sứ mệnh của mình. Nhưng một số thành viên của Giáo hội, thay vì đấu tranh để thay đổi và tiến lên trong sự thánh thiện, lại thấy rằng việc đòi hỏi Giáo hội thay đổi bản chất của chính mình hấp dẫn hơn.
Nhưng nếu Giáo hội thực hiện tất cả các nhượng bộ mà những người “tự do” yêu cầu, sẽ không còn Giáo hội nữa. Giáo Hội sẽ hoàn toàn trùng khớp với thế giới thế tục và khiến bản thân trở nên hoàn toàn không liên quan.
Trong cuốn sách Nguyên lý của Thần học Công Giáo, Nền tảng cho Thần học Cơ bản, Đức Hồng Y Joseph Ratzinger, sau này là Đức Giáo Hoàng Bênêđíctô 16, đã chỉ trích, “Chủ nghĩa cấp tiến quá ngây thơ đó… vui vẻ tuyên bố sự đoàn kết của mình với mọi thứ hiện đại, với mọi thứ hứa hẹn tiến bộ, và đấu tranh với lòng nhiệt thành tự giác của một cậu học sinh mẫu mực để chứng minh sự tương thích của những gì là Kitô giáo với mọi thứ hiện đại…”
Điều trớ trêu ở đây là rất nhiều Kitô hữu, rất nhiều linh mục, Giám Mục tuyên bố một lòng nhiệt thành tôn giáo mạnh mẽ hơn đối với chủ nghĩa hiện đại, hơn là đối với Chúa Kitô. Giống như thể những người như vậy đang nói rằng, “Nếu Giáo hội không đến với tôi, tôi sẽ không đến với Giáo hội.” Đức Hồng Y Ratzinger đã nghĩ đến một điều gì đó cơ bản hơn, một điều gì đó đóng vai trò như một khối xây dựng. Giáo hội được xây dựng trên một “tảng đá”, không phải là một xu hướng. Và đó là lý do tại sao Giáo Hội Công Giáo đã tồn tại hơn 2.000 năm.
Charles Péguy đã viết một cách khôn ngoan khi ông viết những dòng sau: “Kitô giáo không phải là và không có nghĩa là một tôn giáo đang tiến triển bất tận: cũng không là một tôn giáo xu thời nịnh thế. Đó là tôn giáo của sự cứu rỗi.” Nếu từ “tiến bộ” có bất kỳ ý nghĩa nào ở đây, thì đó là theo nghĩa của từ mà John Bunyan đã sử dụng trong tác phẩm kinh điển của ông, Pilgrim’s Progress, năm 1678.
Đối với tác giả, nền tảng là Kinh thánh, truyền cảm hứng cho người hành hương đến với cuộc sống đức hạnh. Do đó, tiến bộ là thông qua đức hạnh được neo vào một nguồn không thay đổi theo thời gian. Trong một giai đoạn lịch sử, ẩn dụ của Bunyan là cuốn sách được đọc nhiều thứ hai sau Kinh thánh.
“Trong một thế giới của những kẻ chạy trốn,” TS Eliot đã viết, “người đi theo hướng ngược lại sẽ có vẻ như đang chạy trốn.” Người ta đã dành quá nhiều sự chú ý cho những người bất đồng chính kiến chạy trốn khỏi Giáo hội đến nỗi những người trung thành dường như ở phía sai lầm của lịch sử. Vấn đề liên quan đến sự tiến bộ theo hướng sai trái đã có một lịch sử lâu dài. Đức Giáo Hoàng Piô thứ 10 đã ám chỉ đến điều này trong một bài phát biểu khá mạnh mẽ vào năm 1914: “Ôi! Có bao nhiêu hoa tiêu, bao nhiêu phi công, và — xin Chúa đừng để xảy ra! — bao nhiêu thuyền trưởng, tin tưởng vào những điều mới lạ thế tục và vào khoa học lừa dối của thời đại, đã bị đắm tàu thay vì đến được cảng!”
Giáo hội sẽ tiếp tục tồn tại vì Chúa chúng ta đã thiết lập để Giáo Hội trường tồn. Những cuộc tấn công, hỗn loạn, nghi ngờ và lừa dối chỉ để chứng minh rằng nhiệm thể của Chúa Kitô mạnh mẽ hơn những đối phương của Chúa Kitô. Nếu Giáo hội không cấp tiến, đó là vì Giáo hội không thể bị phá hủy.
