G. Trần Đức Anh OP
Mẩu tin không chính xác
Hôm 12-6-2020, báo ”Il Messaggero” (Người Sứ Giả), ở Roma, đưa tin với tựa đề: ”ĐGH Phanxicô bác bỏ doanh trại Vệ Binh Thụy Sĩ và dành 20 triệu Euro cho doanh trại của Hiến Binh Vatican”.
Đây là nhật báo kỳ cựu ở Roma và tòa soạn của báo này được ĐTC Phanxicô đến thăm ngày 9 tháng 12 năm 2018. Đây là lần đầu tiên ngài viếng thăm một tòa báo.
Tác giả bài báo, nữ ký giả Franca Giansoldati, viết: ”Trong thời kỳ kiệm ước, tin này không phải là điều ngoài lề. Tại Vatican có 2 doanh trại cần làm lại, đó là doanh trại Vệ binh Thụy Sĩ và doanh trại Hiến Binh, nhưng trong 2 dự án được các vị hữu trách tại Vatican cứu xét, hiện thời chỉ có 1 dự án được thông qua. Trong khóa họp vừa qua để phê chuẩn ngân sách của Ủy ban Tòa Thánh về Quốc gia thanh Vatican, có thông báo việc cấp 20 triệu Euro để tu bổ doanh trại Hiến Binh”.
Tác giả viết tiếp: ”Lẽ ra các Vệ Binh Thụy Sĩ cũng muốn bắt đầu xây doanh trại mới và đã xin ĐTC xem ngài có sẵn sàng tài trợ cho công trình này hay không, nhưng trong lúc này ĐTC đã trả lời là không. Câu trả lời của ĐGH thật là rõ ràng. Chỉ khi nào Vệ binh Thụy Sĩ tự quyên góp được 50 triệu Euro, thì mới có thể khởi sự công trình, nếu không thì ngân quỹ của Vatican sẽ không mở ra… Thật là một thất bại cho các Vệ binh Thụy Sĩ, vì họ muốn khởi sự công trình xây cất vĩ đại, phá doanh trại hiện thời và xây lại hoàn toàn mới. Mục tiêu được ấn định cần đạt tới là năm 2024.”
”Trong khi đó, công trình tu bổ doanh trại Hiến Binh Vatican có lẽ sẽ bắt đầu trong những tháng đầu năm tới, 2021. Việc đấu thầu có thể sẽ tiến hành theo luật mới được ban hành tại Vatican về vấn đề này.. (Il Messaggero 12-6-2020)
Cải chính
Sau khi tin trên đây được báo ”Người Sứ Giả” loan đi, hôm 15-6-2020, Phát ngôn viên của Quỹ xây dựng doanh trại Vệ Binh Thụy Sĩ, có trụ sở ở thành phố Olten bên Thụy sĩ, đã cải chính tin của báo này và nói: ”Quả là sai khi đưa tin Ủy ban Hồng Y về Quốc gia thành Vatican bác dự án xây lại doanh trại của Vệ Binh Thụy Sĩ. Dự án này chưa được đệ trình Ủy ban Hồng Y, vì hiện thời các kiến trúc sư còn đang hoàn thành đồ án cho mặt tiền mới của doanh trại. Còn về vấn đề tài trợ công trình xây doanh trại, thì chiến dịch quyên góp tại Thụy sĩ chỉ mới bắt đầu hồi mùa thu năm 2019 và mặc dù chiến dịch bị tạm ngưng vì đại dịch Covid-19, cho đến nay đã quyên được 5 triệu quan Thụy Sĩ, tức là 4 triệu 670 ngàn Euro. Trong số này 2 triệu đã được đầu tư ngay. Vì kế hoạch xây doanh trại mới của Vệ Binh Thụy Sĩ dự kiến sẽ kéo dài đến năm 2026, nên với một bước khởi đầu như thế, việc tài trợ dự án được coi là đang tiến hành tốt.”
Lịch sử đoàn Vệ Binh
Nhìn lại lịch sử, Đoàn Vệ Binh Thụy Sĩ được chính thức thành lập ngày 22-1 năm 1506, tức là cách đây 514 năm. Hồi đó có 150 lính lính Thụy Sĩ đầu tiên đến Roma theo lời yêu cầu của ĐGH Giulio để bảo vệ ngài.
Trong lịch sử đoàn binh này, có kỷ niệm được lập lại mỗi năm, đó là ngày 6-5 năm 1527, trước sức tấn công tấn công mạnh mẽ và cướp phá của những quân đánh thuê người Đức, theo Tin Lành và lương bổng ”chết đói” thuộc các binh đoàn của hoàng đế Carlo Quinto, 147 vệ binh Thụy sĩ đã tình nguyện hy sinh để cho 42 đồng bạn còn lại của họ cứu được Đức giáo hoàng Clemente VII, để ngài lui vào Lâu Đài Các Thiên Thần ẩn náu. Ngày 6-5 từ đó trở thành biểu tượng cho lòng trung thành của các vệ binh Thụy sĩ, sẵn sàng hy sinh mạng sống để bảo vệ vị chủ chăn của Giáo Hội hoàn vũ. Đó cũng là ngày tuyên thuệ của các tân vệ binh. Riêng năm nay, vì đại dịch, lễ tuyên thệ được dòi đến ngày 4 tháng 10 tới đây, lễ kính thánh Phanxicô Assisi, Bổn mạng Italia, và không có quan khách từ ngoài đến dự, nhưng được chiếu trực tuyến.
Đoàn Vệ Binh hiện nay
Hiện nay tại Vatican, có 110 vệ binh Thụy sĩ, trong số này có 4 sĩ quan, 25 hạ sĩ quan và khoảng 70 binh sĩ. Các binh sĩ được chọn từ các gia đình công giáo tốt ở Thụy sĩ và đã thi hành nghĩa vụ quân sự ít là 4 tháng tại nước này. Thời gian đăng ký phục vụ trong đoàn vệ binh Thụy sĩ tối thiểu là 2 năm, có thể gia hạn và xin làm hạ sĩ quan sau đó. Chỉ có các hạ sĩ quan trở lên mới có quyền lập gia đình. Phần lớn các vệ binh Thụy sĩ, sau hai năm phục vụ tại Vatican, họ trở về nước, và lại có một lớp tân binh mới được nhận vào.
Trừ các sĩ quan và hạ sĩ quan có gia đình, các vệ binh sống trong trại lính, 2, 3 người một phòng, khá chật chội. Ví dụ khu vực của 58 vệ binh, chỉ có 6 nhà vệ sinh và 4 phòng tắm.
Năm 2016, ĐTC Phanxicô đã chấp thuận dự án tăng quân số của đoàn Vệ Binh Thụy sĩ từ 110 người như hiện nay lên 135 người. Ngài cũng chấp thuận dự án xây lại doanh trại cho đoàn quân này.
Dự án xây doanh trại mới
Doanh trại Vệ binh Thụy Sĩ hiện nay gồm 3 dẫy nhà được xây hồi thế kỷ 19 và nay ở trong tình trạng xuống cấp. Vật liệu xây cất hồi đó có chất lượng kém, vì thế, đề nghị tu bổ lại doanh trại là điều không được các chuyên gia chấp nhận, thay vào đó là đề án san bằng 3 dẫy nhà hiện nay và kiến thiết doanh trại hoàn toàn mới trên một khu đất rộng 14.200 mét vuông với khối lượng là 50 ngàn mét khối, có thể đón nhận 135 vệ binh thay vì 110 người như hiện nay. Ngoài ra cần kiến tạo thêm các căn hộ để có thể gia tăng số vệ binh có gia đình.
Tham gia vào công trình tái thiết doanh trại này có Ngân Quỹ mang cùng tên, được thành lập năm 2016 và do ông Pierre Roth, cựu Thống đốc ngân hàng quốc gia Thụy Sĩ.
Đồ án xây cất
Hồi tháng 5 năm nay, các vị hữu trách tại Vatican đã chấp thuận đồ án sơ khởi cho doanh trại mới, tuy nhiên cũng cần có sự đồng ý của chính quyền thành phố Roma. Và vì Vatican thuộc vào số các gia sản văn hóa của thế giới, nên cũng cần có sự đồng ý của tổ chức Unesco về dự án. Sự đồng ý sẽ được công bố vào khoảng cuối năm nay.
Trưởng ban bảo trợ dự án xây doanh trại mới cho đoàn Vệ binh Thụy Sĩ là Bà Doris Leuthard, cựu cố vấn và cựu tổng thống Liên bang Thụy Sĩ (2017). Bà cho biết dự án đã được khởi hành và tiến triển mau lẹ, nhờ sự ủng hộ đóng góp quảng đại của nhiều cá nhân, hội đoàn và xí nghiệp.
Bà Doris Leuthard năm nay 57 tuổi (1963) nguyên là một luật gia và cố vấn liên bang Thụy Sĩ trong 14 năm từ 2006 đến 2017. Trong tư cách này bà đã lần lượt làm Bộ trưởng Kinh tế, bộ trưởng môi trường, giao thông, năng lượng và truyền thông, trước khi làm Tổng thống của Thụy Sĩ trong năm 2010, và năm 2017. Năm sau đó bà rời bỏ nhiệm vụ trong chính phủ liên bang.
