Theo tin AP, Đức Giáo Hoàng đã ngỏ lời với Hội Đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc, nhân buổi thảo luận cấp bộ trưởng của tổ chức này về đề tài “Các giá trị của tình huynh đệ nhân bản trong việc cổ vũ và duy trì hòa bình”. Tham dự buổi thảo luận này, có ông António Guterres, Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc, và Sheikh Ahmad el-Tayeb, đại giáo sĩ của đền thờ và Đại Học Al-Azhar của Ai Cập, vị giáo sĩ từng cùng ký văn kiện về tình huynh đệ nhân bản với Đức Phanxicô. Đức Tổng Giám Mục Paul R. Gallagher, Bộ trưởng ngoại giao của Tòa Thánh, đã thay mặt Đức Giáo Hoàng, hiện đang dưỡng bệnh, đọc diễn từ của Đức Giáo Hoàng trước phiên họp. Sau đây là nguyên văn bài diễn từ của ngài, dựa vào bản tiếng Anh do Tòa Thánh cung cấp.
Thưa bà Chủ tịch Hội đồng Bảo an,
Thưa ông Tổng thư ký,
Hiền đệ Đại Giáo sĩ của Al-Azhar thân mến,
Thưa quý bà và qúy ông
Tôi xin cám ơn quý vị về lời mời tốt đẹp này để ngỏ lời với quý vị, lời mời mà tôi sẵn lòng chấp nhận vì chúng ta đang sống trong một thời điểm quan trọng đối với nhân loại, trong đó hòa bình dường như đang nhường chỗ cho chiến tranh. Các cuộc xung đột ngày càng gia tăng và sự ổn định ngày càng gặp nguy cơ. Chúng ta đang trải qua một cuộc chiến tranh thế giới thứ ba diễn ra từng phần, mà theo thời gian, dường như ngày càng lan rộng hơn. Hội đồng này, với nhiệm vụ bảo vệ an ninh và hòa bình của thế giới, đôi khi, trong mắt mọi người, dường như bất lực và tê liệt. Tuy nhiên, công việc của qúy vị, được Tòa Thánh đánh giá cao, là điều cần thiết để cổ vũ hòa bình. Chính vì lý do này, tôi muốn gửi đến qúy vị một lời mời chân thành để đối diện với những vấn đề chung của chúng ta, gạt bỏ những ý thức hệ và tầm nhìn hẹp hòi, những ý tưởng và lợi ích đảng phái, và nuôi dưỡng một mục đích duy nhất: làm việc vì lợi ích của toàn nhân loại. Thật vậy, Hội đồng này được kỳ vọng sẽ tôn trọng và áp dụng “Hiến chương Liên hợp quốc một cách minh bạch và chân thành, không có động cơ thầm kín, như một điểm tham chiếu bắt buộc của công lý chứ không phải như một phương tiện che đậy các ý định giả mạo”. [1]
Thế giới hoàn cầu hóa ngày nay đã mang tất cả chúng ta lại gần nhau hơn, nhưng nó không khiến chúng ta trở nên huynh đệ hơn. Thật vậy, chúng ta đang phải chịu đựng nạn đói tình huynh đệ, một tình trạng phát sinh từ nhiều tình huống bất công, nghèo đói và bất bình đẳng và cũng từ việc thiếu một nền văn hóa liên đới. “Các hệ tư tưởng mới, được đặc trưng bởi chủ nghĩa cá nhân, chủ nghĩa vị kỷ và chủ nghĩa tiêu thụ vật chất đang lan rộng, làm suy yếu các mối liên kết xã hội, thúc đẩy não trạng ‘vứt bỏ’, vốn dẫn đến sự khinh miệt và bỏ rơi, những người yếu kém nhất và những người bị coi là ‘vô dụng’. Theo cách này, sự chung sống của con người ngày càng có xu hướng giống như một thứ đơn thuần là do ut des (*), vừa thực dụng vừa ích kỷ”. [2] Tuy nhiên, hậu quả tồi tệ nhất của tình trạng thiếu thốn tình huynh đệ này là xung đột vũ trang và chiến tranh, khiến không chỉ các cá nhân mà cả các dân tộc trở thành kẻ thù của nhau, và những hậu quả tiêu cực của nó còn vang vọng qua nhiều thế hệ. Với việc thành lập Liên Hợp Quốc, sau hai cuộc chiến tranh thế giới khủng khiếp, dường như thế giới đã học được cách hướng tới một nền hòa bình ổn định hơn, cuối cùng trở thành một đại gia đình của các quốc gia. Tuy nhiên, có vẻ như chúng ta đang đi ngược dòng lịch sử, với sự trỗi dậy của các chủ nghĩa dân tộc thiển cận, cực đoan, hận thù và hiếu chiến, những chủ nghĩa đã châm ngòi cho những xung đột không những sai niên đại và lỗi thời mà thậm chí còn bạo lực hơn nữa. [3]
Là một người có đức tin, tôi tin rằng hòa bình là ước mơ của Thiên Chúa dành cho nhân loại. Tuy nhiên, thật đáng buồn, tôi nhận thấy rằng vì chiến tranh, giấc mơ tuyệt vời này đang trở thành một cơn ác mộng. Chắc chắn, theo quan điểm kinh tế, chiến tranh thường hấp dẫn hơn hòa bình, vì nó thúc đẩy lợi nhuận, nhưng luôn dành cho một số ít và gây tổn hại đến hạnh phúc của toàn bộ dân số. Do đó, tiền kiếm được từ việc bán vũ khí là tiền đã vấy bẩn máu của những người vô tội. Cần nhiều can đảm hơn để từ bỏ lợi nhuận dễ dãi vì mục đích giữ gìn hòa bình hơn là bán vũ khí tinh vi và mạnh mẽ hơn bao giờ hết. Cần nhiều can đảm hơn để tìm kiếm hòa bình hơn là tiến hành chiến tranh. Cần can đảm hơn để cổ vũ gặp gỡ hơn là đối đầu, ngồi vào bàn đàm phán hơn là tiếp tục các thù nghịch.
Để biến hòa bình thành hiện thực, chúng ta phải tránh xa luận lý học chiến tranh hợp pháp: nếu điều này có giá trị trong thời kỳ trước, khi các cuộc chiến tranh có phạm vi hạn chế hơn, trong thời đại của chúng ta, với vũ khí hạt nhân và những thứ hủy diệt hàng loạt, chiến trường thực tế đã trở nên không giới hạn và những hậu quả có tiềm năng gây ra thảm họa. Đã đến lúc nói “không” một cách dứt khoát với chiến tranh, tuyên bố rằng chiến tranh không công bằng, mà chỉ có hòa bình mới công bằng: một nền hòa bình ổn định và lâu dài, không được xây dựng trên sự cân bằng bấp bênh của sự răn đe, mà trên tình huynh đệ vốn hợp nhất chúng ta. Thật vậy, tất cả chúng ta đều là anh chị em, cùng hành trình trên một trái đất, cùng ở trong một ngôi nhà chung duy nhất, và chúng ta không thể che khuất bầu trời nơi chúng ta đang sống bằng những đám mây chủ nghĩa dân tộc. Chúng ta sẽ kết thúc ở đâu nếu mọi người chỉ nghĩ đến bản thân họ? Vì vậy, những người nỗ lực xây dựng hòa bình phải cổ võ tình huynh đệ. Xây dựng hòa bình là một công việc đòi hỏi niềm đam mê và sự kiên nhẫn, kinh nghiệm và tầm nhìn xa, sự kiên trì và cống hiến, đối thoại và ngoại giao. Và lắng nghe nữa: lắng nghe tiếng khóc của những người đau khổ vì chiến tranh, đặc biệt là trẻ em. Đôi mắt đẫm lệ của họ phán xét chúng ta: tương lai mà chúng ta chuẩn bị cho họ sẽ là tòa án cho những lựa chọn hiện tại của chúng ta.
Hòa bình là điều khả hữu nếu nó thực sự được mong muốn! Hòa bình nên tìm thấy trong Hội đồng Bảo an này “những đặc điểm căn bản của nó, mà một quan niệm sai lầm về hòa bình dễ khiến người ta quên đi. Hòa bình phải dựa trên lý trí, không phải đam mê; hào hiệp, không ích kỷ. Hòa bình không phải là trì trệ và thụ động, mà phải năng động, tích cực và tiến bộ theo như các yêu cầu chính đáng của các nhân quyền đã được tuyên bố và công bằng vốn đòi hỏi những biểu thức hòa bình mới và tốt hơn. Hòa bình không được yếu ớt, vô hiệu và nô dịch, mà phải mạnh mẽ trong những lý do luân lý có thể biện minh cho nó và trong sự hỗ trợ vững chắc của các quốc gia nhằm bảo vệ nó”. [4]
Vẫn còn thời gian để viết một chương hòa bình mới trong lịch sử: chúng ta có thể làm điều đó theo cách mà chiến tranh sẽ thuộc về quá khứ chứ không phải tương lai. Các cuộc thảo luận tại Hội đồng Bảo an này nhằm mục đích và phục vụ cho mục đích này. Tôi muốn nhấn mạnh lại một từ ngữ mà tôi muốn lặp lại, vì tôi coi đó là từ ngữ quyết định: tình huynh đệ. Tình huynh đệ không thể mãi là một ý tưởng trừu tượng, nhưng phải trở thành một điểm xuất phát có thực chất: thật vậy, đó là “một chiều kích thiết yếu của con người, vốn là một hữu thể có tương quan. Ý thức sống động về mối tương quan này khiến chúng ta nhìn và đối xử với mỗi người như anh chị em thực sự; không có nó thì không thể xây dựng được một xã hội công bằng, một nền hòa bình vững chắc và lâu dài”. [5]
Tôi bảo đảm với qúy vị sự hỗ trợ của tôi, những lời cầu nguyện của tôi và những lời cầu nguyện của tất cả các tín hữu của Giáo Hội Công Giáo nhân danh hòa bình và mọi tiến trình và sáng kiến hòa bình. Tôi hết lòng mong muốn rằng không những Hội đồng Bảo an này mà toàn bộ Tổ chức Liên Hợp Quốc, các Quốc gia Thành viên và mỗi viên chức của nó, luôn có thể phục vụ nhân loại một cách hữu hiệu, chịu trách nhiệm bảo vệ không những tương lai của chính họ mà còn của tất cả mọi người, với lòng bạo dạn gia tăng ngay bây giờ, không sợ hãi, những gì cần thiết để cổ vũ tình huynh đệ và hòa bình cho toàn hành tinh. “Phúc thay ai xây dựng hoà bình” (Mt 5:9).
_________________________________________________________________________
(*) Do ut des tiếng Latinh có nghĩa: tôi cho để anh cho. Người Việt quen nói: hòn đất ném đi hòn chì ném lại (chú thích của người dịch)
[1] Đức Phanxicô, Diễn văn trước các Thành viên của Đại hội đồng của Tổ chức Liên Hợp Quốc, 25 tháng 9 năm 2015.
[2] Đức Phanxicô, Sứ điệp nhân Ngày Hòa bình Thế giới lần thứ XLVII, 1 tháng Giêng, 2014.
[3] X. Đức Phanxicô, Fratelli tutti, 11.
[4] Đức Phaolô VI, Sứ điệp Ngày Hòa bình Thế giới lần thứ VI, 1-Jan-1973.
[5] Đức Phanxicô, Sứ điệp nhân Ngày Hòa bình Thế giới lần thứ XLVII, 1 tháng Giêng, 2014.
