Người đàn ông có hình xăm trên khuôn mặt nài xin người gác cổng cho ông vào. Người bảo vệ lịch sự nhưng cương quyết từ chối vì không còn chỗ. Mọi chuyện đã diễn ra như vậy, không chỉ trong vài tháng nhưng ít nhất trong hai năm qua tại Trung tâm Đón tiếp và Đào tạo Phụ nữ và Gia đình gọi tắt là CAFEMIN, dành cho các phụ nữ và gia đình do cộng đoàn các nữ tu Josephine ở Thành phố Mexico điều hành.
Tình trạng này đã xảy ra từ lâu tại nhiều nơi trú ẩn do người Công giáo điều hành ở các thành phố mà di cư thường lui tới dọc theo tuyến đường hiện nay trải dài từ Nam Mỹ đến Hoa Kỳ. Nhưng nhiều người cho rằng gần đây làn sóng này gia tăng ở mức mà họ chưa bao giờ chứng kiến. Hiện nay, khi tình trạng di cư gia tăng, Trung tâm CAFEMIN là một trong những nơi mà người di dân còn có thể hy vọng được đón tiếp.
Trong tháng qua, các quan chức về nhập cư của Mexico đã công bố tình trạng khẩn cấp của di cư đồng thời đang tính các biện pháp trục xuất. Và ở Mỹ, nhiều chính quyền địa phương, từ El Paso đến New York đều nói rằng họ không có đủ nguồn lực để đối phó với dòng chảy này.
Khác xa với nơi đón tiếp do chính quyền thiết lập, Trung tâm CAFEMIN của các nữ tu Josephine ở Thành phố Mexico luôn chào đón, đào tạo và trao quyền cho phụ nữ. Trong tâm trạng lo lắng, các nữ tu thừa nhận, mặc dù họ biết những dòng chảy tương tự đang diễn ra trên khắp thế giới, kể cả ở châu Âu, nhưng các chị thực sự cảm nhận điều này khi cuộc khủng hoảng đang đến ngay trước cửa nhà.
Phần lớn những người di cư mà Trung tâm và các nơi trú ẩn khác đón tiếp ngày nay đều đến từ Nam Mỹ, và nhiều người đã vượt qua Darién Gap nguy hiểm giữa Colombia và Panama với con số kỷ lục. Các nhà nghiên cứu ước tính rằng hơn 81.000 người đã vượt biển vào tháng 8, đây là con số cao nhất được ghi nhận. Họ viết trong một bài báo công bố ngày 20/9 cho Viện Chính sách Di cư: “Nhiều người đang bị buộc phải rời bỏ nhà cửa bởi các yếu tố như đàn áp và sụp đổ kinh tế ở Venezuela, tình trạng mất an ninh và bất ổn chính trị ở Ecuador cũng như nhiều cuộc khủng hoảng ở Haiti”.
Chính quyền của tổng thống Biden đã triển khai nhiều tính năng nhằm giảm bớt nhưng đôi khi những công cụ đó trở nên quá tải đến mức sụp đổ.
Verónica Juárez, điều phối viên dự án tại CAFEMIN cho biết, các kết quả đã giúp một số người di cư đi lại an toàn và có trật tự, nhưng những người khác lại trở nên tuyệt vọng. Một số tận dụng cơ hội, lên tàu về phía bắc tới các thành phố biên giới.
Sơ Morales, một trong các nữ tu đang phục vụ người di cư cho biết khi các nữ tu Josephine bắt đầu nỗ lực giúp đỡ những người di cư ở Thành phố Mexico vào năm 2012, họ đã đón tiếp 30 đến 40 người mỗi ngày, sau đó con số lên tới 100 người. Sau khi Hoa Kỳ rút khỏi Afghanistan vào năm 2021 và những người lo sợ cho tính mạng của mình đã trốn sang các nước khác, bao gồm cả Mexico, các nữ tu đã chào đón họ. Khi Nga tấn công Ucraina vào năm 2022 và người dân phải đến Mexico trên đường đến thăm các thành viên gia đình ở Mỹ, các nữ tu cũng đón tiếp họ. Nhưng khi nỗi lo sợ về virus Corona giảm bớt vào năm 2021, con số bắt đầu tăng lên. Kể từ tháng 4 năm nay, rất hiếm khi thấy lượng người nhập cư hàng ngày giảm xuống dưới 800 người mỗi ngày.
Bão hòa. Đó là từ mà sơ Morales dùng để chỉ không gian từng được dành riêng cho văn phòng và lớp học, nhưng hiện nay, lại được sử dụng làm nơi ngủ vào ban đêm. Sơ nói về những nơi tạm trú dành cho người di cư khác trong thành phố: “Tất cả chúng tôi đều ở trong hoàn cảnh giống nhau. Không gian dành cho tối đa 30, 40 người, hiện đón tiếp 100 người. Tất cả đều đã đầy, nhưng không thể gửi họ đi nơi khác”. Có những lúc các nữ tu quyết định đóng cửa vì không thể đón thêm nhưng sau đó khi nhìn thấy một phụ nữ ở cửa với các em nhỏ, và trời lại đang mưa, các nữ tu không đành để họ ra đi.
Mexico nói chung là một quốc gia nổi tiếng về lòng hiếu khách. Đại lộ mang tính biểu tượng của thủ đô Paseo de la Reforma, trung tâm Thành phố Mexico, có đài tưởng niệm với những chú chim đang bay với dòng chữ “Không ai là bất hợp pháp trên thế giới này” và “Di cư là nhân quyền”. Nhưng làn sóng di cư gần đây đang thử thách giới hạn của lòng hiếu khách đó.
Vời đoàn sủng “Bảo vệ sự sống của các anh chị em theo cách Thánh Giuse và Đức Mẹ chăm sóc Chúa Giêsu”, các nữ tu Josephine cố gắng hiểu những gì những người di cư đang phải đấu tranh, nhưng tất cả những gì các chị có thể làm quả thực vượt quá sức, các chị rất cần sự hỗ trợ của mọi người.
Ngọc Yến – Vatican News
