Ký giả Edward Pentin của tờ National Catholic Register của Công Giáo Hoa Kỳ có bài tường trình nhan đề “Update: Pope Francis Plans to Remove Cardinal Burke’s Salary and Vatican Apartment Over Perceived Church ‘Disunity’”, nghĩa là “Đức Thánh Cha Phanxicô có kế hoạch cắt lương và lấy lại căn nhà ở Vatican của Hồng Y Burke vì cho rằng vị Hồng Y gây ‘mất đoàn kết’ trong Giáo Hội”.
Nguyên bản tiếng Anh có thể xem tại đây. Dưới đây là bản dịch toàn văn sang Việt Ngữ.
Nhiều nguồn tin cho biết Đức Thánh Cha Phanxicô đang có kế hoạch cắt lương và lấy lại nơi cư trú tại Rôma của Đức Hồng Y Raymond Burke vì Đức Thánh Cha cho rằng vị Hồng Y đang chống lại sự đoàn kết của Giáo hội, mặc dù Vatican vẫn chưa chính thức công bố một bước đi như vậy.
Những bình luận nêu trên đã được báo cáo lần đầu tiên hôm thứ Hai bởi New Daily Compass, một trang tin tức trực tuyến của Công Giáo Ý. Vào ngày 29 tháng 11, nhà báo Austen Ivereigh, người viết tiểu sử Đức Giáo Hoàng Phanxicô, đưa tin rằng chính ông đã gặp Đức Thánh Cha vào ngày 27 tháng 11 để đề nghị xác nhận quyết định này. “Đức Phanxicô nói với tôi rằng ngài đã quyết định tước bỏ các đặc quyền Hồng Y của Đức Hồng Y Burke – căn nhà và tiền lương của ngài – bởi vì vị Hồng Y đang sử dụng những đặc quyền đó để chống lại Giáo hội.”
Một số nguồn tin nói với Register rằng họ đã được thông báo rằng trong cuộc gặp với những người đứng đầu các Bộ của Giáo triều Rôma vào ngày 20 tháng 11, Đức Thánh Cha được tường trình đã nói rằng ngài đang cân nhắc việc rút lại những đặc quyền đó khỏi Đức Hồng Y Burke vì ngài tin rằng vị Hồng Y đang “chống lại Giáo Hội và chống lại sự hiệp nhất của Giáo Hội.”
Các biến thể trong nhận xét của Đức Giáo Hoàng đã được cả Reuters và Associated Press đưa tin. AP trích dẫn “hai người đã thông báo ngắn gọn về các biện pháp”. Một nguồn tin, một người tham gia cuộc họp ngày 20 tháng 11, nói với AP rằng Đức Giáo Hoàng thực hiện hành động này vì ngài coi Đức Hồng Y là nguyên nhân gây ra “sự mất đoàn kết” trong Giáo hội. Trích dẫn một nguồn tin giấu tên khác, AP cho biết Đức Phanxicô đang tước bỏ các đặc quyền của Đức Hồng Y Burke bao gồm một căn nhà được trợ cấp ở Vatican và tiền lương của một Hồng Y đã nghỉ hưu “vì ngài đang sử dụng các đặc quyền này để chống lại Giáo hội”.
Riccardo Cascioli, giám đốc của New Daily Compass, nói với Register vào ngày 28 tháng 11 rằng ông “chắc chắn” về tính xác thực của báo cáo vì nó đến với ông từ một số “nguồn đáng tin cậy”. Cascioli nói thêm rằng sau khi xuất bản câu chuyện, anh ấy đã nhận được “một sự xác nhận thêm”.
National Catholic Register đã liên lạc với văn phòng của Hồng Y Burke; Một đại diện cho biết Đức Hồng Y người Mỹ hiện đang thăm Hoa Kỳ và chưa nhận được bất kỳ thông tin liên lạc chính thức nào về vấn đề này. Thư ký của ngài cũng cho biết Đức Hồng Y sẽ không đưa ra tuyên bố nào vào lúc này.
Ông Matteo Bruni, Giám đốc Phòng Báo chí Tòa Thánh, đã không trả lời cuộc điều tra của Register về các cáo buộc. Trong bình luận với AP, ông đã chuyển cuộc điều tra của họ tới văn phòng của Đức Hồng Y Burke, và nói rằng ông không có “bất cứ điều gì cụ thể để nói về điều đó”.
Các báo cáo khác cho rằng Đức Giáo Hoàng có thể đang cân nhắc việc loại bỏ Hồng Y Burke khỏi Hồng Y đoàn dường như thiếu cơ sở vào thời điểm này, không có nguồn tin nào của Rôma xác nhận một động thái như vậy.
Các nguồn tin cấp cao của Giáo hội ở Rôma tin rằng nếu Đức Giáo Hoàng làm theo những nhận xét của mình, thì đó sẽ là một cách để Đức Phanxicô “thông báo” cho tất cả các Hồng Y, và nếu họ không tuân thủ quy định thì đây có thể là số phận của họ.
Mối quan hệ căng thẳng
Đức Hồng Y Burke đã được nhiều người đánh giá cao vào những năm 2000 với tư cách là một nhà giáo luật rất thành đạt. Đức Bênêđíctô XVI đã bổ nhiệm Đức Hồng Y Burke làm Tối Cao Pháp Viện vào năm 2008, và thăng ngài lên hàng Hồng Y hai năm sau đó.
Nhưng vị Hồng Y người Mỹ và Đức Giáo Hoàng Phanxicô bắt đầu thường xuyên xung đột ngay sau cuộc bầu cử Giáo hoàng vào năm 2013, chủ yếu về các lĩnh vực liên quan đến luật pháp, giáo lý và đạo đức của Giáo hội. Vào năm 2014, Đức Hồng Y Burke đã chỉ trích mạnh mẽ Đức Giáo Hoàng vì đã cho phép những người ly dị tái hôn dân sự được rước lễ trong một số trường hợp, và vì đã cải cách thủ tục hủy hôn. Để đáp lại, Đức Phanxicô đã loại ngài khỏi Tối Cao Pháp Viện và bổ nhiệm ngài làm Hồng Y bảo trợ của Dòng Malta.
Sau cuộc xung đột tiếp theo với Đức Phanxicô về việc điều hành Dòng Malta và quyết tâm của Đức Hồng Y trong việc duy trì giáo huấn của Giáo hội trước vụ bê bối liên quan đến thuốc tránh thai, Đức Phanxicô đã tước bỏ chức vụ đó của Đức Hồng Y Burke vào năm 2017, chuyển giao nhiệm vụ của ngài cho một đặc sứ của Đức Giáo Hoàng. Đức Hồng Y đã chính thức nghỉ hưu vào tháng 6 năm nay khi bước sang tuổi 75 và được thay thế bởi Đức Hồng Y Gianfranco Ghirlanda, 81 tuổi.
Tuy nhiên, lời chỉ trích thẳng thắn của Đức Hồng Y Burke đối với triều đại giáo hoàng này, được đưa ra một cách kiên quyết nhưng luôn lịch sự, đã khiến Đức Thánh Cha Phanxicô cảm thấy bực mình rõ ràng trong nhiều năm qua, và đã thỉnh thoảng đưa ra những bình luận gay gắt chống lại Đức Hồng Y.
Khi Đức Hồng Y Burke, người chống lại việc sử dụng vắc-xin ngừa Covid và mắc phải một căn bệnh lây nhiễm gần như đã giết chết ngài vào năm 2021, Đức Phanxicô đã nói với các phóng viên rằng “ngay cả trong Hồng Y đoàn cũng có một số người phủ nhận,” và nói thêm rằng “một trong số họ, người đàn ông tội nghiệp, đã phải nhập viện vì vi-rút.”
Trong sự phê phán kiên định của mình đối với cách tiếp cận giáo lý của Đức Giáo Hoàng và đặc biệt là giáo huấn luân lý của Giáo hội, ngài đã giúp đưa ra hai dubia – là những câu hỏi cho Đức Giáo Hoàng nhằm yêu cầu những câu trả lời rõ ràng cho các câu hỏi đạo đức và giáo lý – dubia đầu tiên, được đưa ra vào năm 2016, Đức Thánh Cha đã không trả lời, và bản thứ hai, được công bố vào mùa hè này, đã được Đức Thánh Cha đã trả lời theo cách mà vị Hồng Y và bốn Hồng Y ký tên khác cho là không thỏa đáng.
Đức Hồng Y Burke cũng đã nêu tên mình trong một số lá thư và sáng kiến khác kêu gọi Đức Thánh Cha Phanxicô phê bình giáo huấn và sự lãnh đạo của ngài đối với Giáo hội, gần đây nhất liên quan đến một cuốn sách chỉ trích Thượng hội đồng về Tính đồng nghị, và đã có lúc ngài dự định đưa ra một sự sửa sai chính thức Đức Giáo Hoàng nhưng thiếu sự ủng hộ cần thiết. Đức Hồng Y cũng lớn tiếng chỉ trích Tự Sắc Traditionis Custodes, trong đó Đức Giáo Hoàng đưa ra những hạn chế gây nhiều tranh cãi đối với Thánh lễ truyền thống bằng tiếng Latinh.
Vào năm 2018, ngài cũng nói về những giới hạn quyền lực của Đức Giáo Hoàng, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc các giáo hoàng bảo vệ và thúc đẩy sự hiệp nhất của Giáo hội, đồng thời cảnh báo rằng những hành động của giáo hoàng không phù hợp với Mặc khải, Kinh thánh và Truyền thống “phải bị các tín hữu bác bỏ”..”
Đàn áp những chỉ trích?
Kể từ khi Đức Bênêđíctô XVI qua đời gần một năm trước, Đức Thánh Cha Phanxicô dường như đã mất đi sự kiềm chế trước đây khi đáp lại những lời chỉ trích như vậy và bắt đầu trấn áp mạnh mẽ những người được coi là đi ngược lại chương trình của ngài dành cho Giáo hội.
Đầu năm nay, ngài đã ra lệnh cho Đức Tổng Giám Mục Georg Gänswein, cựu thư ký riêng của Đức Bênêđíctô XVI, người đã viết một cuốn sách chỉ trích triều đại giáo hoàng của ngài, rời Rôma và trở về Đức. Gần đây nhất, ngài đã cách chức Đức Cha Joseph Strickland khỏi Giáo phận Tyler, Texas, một phần rõ ràng là do ngài đã thẳng thắn chỉ trích trên mạng xã hội về sự lãnh đạo của triều đại giáo hoàng này.
Phản ứng mạnh mẽ hơn của Đức Thánh Cha cũng đã được chứng kiến qua những bình luận của tân Bộ trưởng Bộ Giáo lý Đức tin, Đức Hồng Y Victor Fernandez.
Trong một cuộc phỏng vấn với Register vào tháng 9, nhà thần học người Á Căn Đình đã cảnh báo rằng Đức Hồng Y Burke không có cùng đặc sủng như Đức Thánh Cha Phanxicô cũng như “ân sủng đặc biệt của Chúa Thánh Thần để phán xét học thuyết của Đức Thánh Cha”, và những ai nghĩ rằng họ có một đặc sủng như vậy đang trên con đường dẫn đến “dị giáo và ly giáo”.
Mặc dù Đức Hồng Y Burke đã bước sang tuổi 75 vào cuối tháng 6, độ tuổi nghỉ hưu bình thường đối với các Hồng Y, nhưng một yếu tố có thể phủ nhận những báo cáo này là ngài vẫn tiếp tục làm việc với tư cách là thành viên có giá trị của Tối Cao Pháp Viện, là tòa án cao nhất của Giáo hội mà Đức Hồng Y đứng đầu với tư cách là tổng trưởng, từ năm 2008 đến năm 2014.
Mặc dù đã loại bỏ ngài khỏi chức vụ Chánh Tối Cao Pháp Viện năm 2014, nhưng Đức Thánh Cha Phanxicô vẫn công nhận khả năng của Đức Hồng Y Burke với tư cách là một nhà giáo luật được kính trọng rộng rãi bằng cách tái bổ nhiệm ngài làm việc cho tòa án vào năm 2017, nơi sự đóng góp của ngài được nhiều người coi là không thể thiếu. “Tối Cao Pháp Viện khó có thể làm việc được nếu không có Đức Hồng Y,” một nhà giáo luật ở Rôma nói với Register ngày 28 tháng 11. “Có rất nhiều việc phải làm ở đó.”
