Elise Ann Allen của tạp chí Crux, tường trình rằng tài liệu làm việc cho cuộc họp cuối cùng vào cuối năm nay của Thượng Hội đồng Giám mục gây tranh cãi của Đức Thánh Cha Phanxicô về tính đồng nghị không đề cập rõ ràng đến việc truyền chức cho phụ nữ, luật độc thân linh mục hay chức linh mục đã kết hôn. Nó cũng không đề cập công khai đến cộng đồng LGBTQ+.
Được trình bày vào ngày 9 tháng 7 trong một cuộc họp báo, tài liệu làm việc chính thức – được gọi là Instrumentum Laboris – cho phiên họp thứ hai của Thượng Hội đồng Giám mục về Thượng hội đồng tại Rome vào cuối năm nay, đánh dấu sự kết thúc chính thức cho một tiến trình kéo dài ba năm. Và điều có thể khiến một số nhà quan sát cảm thấy đáng chú ý nhất là những gì tài liệu không nói, trái ngược với những gì nó nói.
Vào cuối phiên họp đầu tiên năm ngoái, một tài liệu tổng hợp tóm tắt cuộc thảo luận kéo dài một tháng được nhiều người coi là gây thất vọng đối với những người hy vọng Thượng Hội đồng sẽ thúc giục hành động về các vấn đề như linh mục đã kết hôn, phong chức cho phụ nữ và sự chào đón của các cá nhân LGBTQ+, vốn là một trong những chủ đề thảo luận đầy cảm xúc và gây tranh cãi nhất.
Những người không hài lòng với tài liệu tổng hợp đó cũng có thể sẽ không hài lòng với tài liệu làm việc cho cuộc họp năm nay, vì nó tránh xa các lĩnh vực tương tự.
Về phụ nữ, giống như tài liệu tổng hợp, tài liệu làm việc công nhận mong muốn rộng rãi là thấy phụ nữ trong các vai trò lãnh đạo và quản lý thường xuyên hơn, đồng thời thúc đẩy sự tham gia nhiều hơn của phụ nữ. Nhưng nó không đưa ra bất cứ chi tiết cụ thể nào về việc truyền chức linh mục cho phụ nữ hoặc chức phó tế cho cho họ.
Nó lưu ý những gì nó nói là lời kêu gọi chung từ các hội đồng giám mục muốn thừa nhận những gì phụ nữ đã làm và phát triển hơn nữa những vai trò này, đồng thời kêu gọi “thăm dò nhiều hơn các phương thức thừa tác vụ và mục vụ nhằm nói lên tốt hơn các đặc sủng và ân sủng mà Chúa Thánh Thần tuôn đổ” lên phụ nữ nhằm đáp ứng các nhu cầu mục vụ của thời đại chúng ta”.
Tài liệu cho biết, các Hội đồng Giám mục đang khuyến nghị sự tham gia rộng rãi hơn của phụ nữ “trong các quá trình phân định của Giáo hội và tất cả các giai đoạn của quá trình đưa ra quyết định”, và việc tiếp cận rộng rãi hơn “các vị trí trách nhiệm trong các giáo phận và các tổ chức giáo hội, phù hợp với các dự khản hiện hành”.
Điều này cũng bao gồm “sự công nhận và hỗ trợ nhiều hơn đối với đời sống và các đặc sủng của các phụ nữ thánh hiến cũng như việc làm của họ trong các vị trí trách nhiệm”, và việc phụ nữ tiếp cận “các vị trí trách nhiệm trong các chủng viện, học viện và các khoa thần học”, cũng như tăng số lượng các thẩm phán nữ trong tất cả các quy trình giáo luật.
Về chức phó tế phụ nữ, tài liệu lưu ý rằng một số hội đồng giám mục kêu gọi tiếp cận nó, trong khi những hội đồng khác lên tiếng phản đối, trước khi chỉ nói rằng “Về vấn đề này, vốn sẽ không phải là chủ đề làm việc của phiên họp thứ hai, điều tốt đẹp là việc suy tư thần học phải được tiếp tục, trong một khoảng thời gian thích hợp và theo những cách thức thích hợp”.
Đức Thánh Cha Phanxicô đang nghiên cứu các cách để lôi kéo phụ nữ vào cơ quan cố vấn hàng đầu của ngài, Hội đồng Hồng Y cố vấn cho ngài về việc quản trị và cải cách giáo hội.
Kể từ tháng 12 năm ngoái, nhóm đó đã nghe một số bài thuyết trình của phụ nữ về cách để phụ nữ tham gia tốt hơn vào đời sống và vai trò lãnh đạo của Giáo hội, bao gồm cả các đề xuất về chức phó tế. Tuy nhiên, hồi đầu năm nay, Đức Giáo Hoàng Phanxicô, khi được hỏi trong một cuộc phỏng vấn với CBS, liệu phụ nữ có được thụ phong linh mục hay phó tế hay không, đã trả lời rằng điều này sẽ không xảy ra.
Tài liệu làm việc của Thượng Hội đồng lưu ý rằng một số câu hỏi thần học và giáo luật liên quan đến các hình thức thừa tác vụ cụ thể của Giáo hội dành cho phụ nữ, cũng như sự tham gia của họ vào đời sống và lãnh đạo Giáo hội, “đã được giao phó cho Bộ Giáo lý Đức tin (DDF), trong đối thoại với Tổng Thư ký Thượng Hội đồng”, và đang được thảo luận.
Tài liệu này cũng không bao gồm bất cứ đề cập nào đến “đồng tính luyến ái”, “khuynh hướng” tình dục hay “đồng tính nam”, nhưng đưa ra sự thừa nhận chung về mong muốn từ tất cả các châu lục “liên quan đến những người, vì những lý do khác nhau, bị hoặc cảm thấy bị loại trừ hoặc bị đầy ra bên lề cộng đồng giáo hội hoặc những người đấu tranh để tìm được sự công nhận đầy đủ về phẩm giá và tài năng của họ trong cộng đồng đó”.
Tài liệu cho biết: “Việc thiếu sự chào đón này khiến họ cảm thấy bị bác bỏ, cản trở hành trình đức tin và gặp gỡ Chúa của họ, đồng thời tước đi sự đóng góp của họ cho cho sứ mệnh của Giáo hội”.
Một chủ đề khác được đề cập là các vụ tai tiếng giáo sĩ lạm dụng, khi Giáo hội tiếp tục quay cuồng với các vụ án nổi tiếng như vụ của cựu linh mục Dòng Tên Marko Rupnik, bị cáo buộc lạm dụng hơn 30 phụ nữ trưởng thành trong nhiều thập niên, và hiện đang được Bộ Giáo lý Đức tin điều tra.
Về vấn đề lạm dụng, tài liệu coi chủ nghĩa giáo sĩ trị là nguyên nhân của lạm dụng và thừa nhận những lời kêu gọi phải có sự minh bạch và trách nhiệm giải trình cao hơn.
“Trong thời đại chúng ta, nhu cầu về tính minh bạch và trách nhiệm giải trình trong và bởi Giáo hội đã xuất hiện như kết quả của việc mất uy tín do các vụ tai tiếng tài chính và thậm chí còn hơn thế nữa là lạm dụng tình dục và các hành vi lạm dụng khác đối với các vị thành niên và những người dễ bị tổn thương”, tài liệu cho biết.
Để giáo hội trở nên đồng nghị hơn và do đó được chào đón nhiều hơn, tài liệu cho biết, “trách nhiệm giải trình và tính minh bạch phải là cốt lõi trong hành động của giáo hội ở mọi bình diện, không chỉ ở bìnhh diện thẩm quyền”.
“Tuy nhiên, những người ở vị trí quyền lực có trách nhiệm lớn hơn về vấn đề này”, tài liệu cho biết thêm rằng tính minh bạch và trách nhiệm giải trình phải được xem xét kỹ hơn trong việc soạn thảo các kế hoạch mục vụ, các phương pháp truyền giáo và trong việc suy gẫm “cách Giáo hội tôn trọng phẩm giá con người, chẳng hạn như về điều kiện làm việc trong các định chế của mình”.
Tài liệu cho biết việc thực hành trách nhiệm giải trình trước bề trên đã là một thông lệ trong Giáo hội, trong khi “chiều kích trách nhiệm giải trình của thẩm quyền đối với cộng đồng phải được phục hồi”.
“Tính minh bạch phải là một đặc điểm của việc thực thi quyền bính trong Giáo hội. Ngày nay, các cơ cấu và hình thức đánh giá thường xuyên về cách thức thực hiện các trách nhiệm thừa tác thuộc mọi loại đã xuất hiện như là cần thiết”, nó nói.
Tài liệu làm việc được biên soạn dựa trên nhiều báo cáo tóm tắt suy tư và thảo luận về tài liệu tổng hợp được công bố vào cuối phiên họp tháng 10 năm ngoái, tài liệu này đã được công bố và gửi lại cho các hội đồng giám mục để lấy ý kiến.
Theo một thông tin từ Vatican, đến ngày 30 tháng 6 năm nay, văn phòng Thượng Hội đồng Vatican đã nhận được 108 báo cáo về tài liệu tổng hợp từ các hội đồng giám mục, cũng như các định chế tôn giáo khác nhau và từ hơn 200 tổ chức quốc tế, bao gồm các trường đại học, các khoa, các hiệp hội của các cộng đồng hoặc cá nhân tín hữu và cá nhân.
Tài liệu Làm việc tiếp theo được viết bởi một nhóm các nhà thần học bao gồm các giám mục, linh mục, tu sĩ nam nữ, và giáo dân từ khắp nơi trên thế giới, cùng với các thành viên của Hội đồng Thường trực của Thượng Hội đồng thực hiện những điều chỉnh cuối cùng trước khi chính thức trình lên Đức Thánh Cha Phanxicô.
Các thành viên Hội đồng Thường trực của Thượng Hội đồng bao gồm Đức Hồng Y Jean-Claude Hollerich của Luxembourg; Tổng thư ký Thượng Hội đồng Giám mục Hồng Y Mario Grech người Malta; Phó Thư ký Thượng Hội đồng Giám mục, Giám mục người Tây Ban Nha Luis Marín de San Martín, và Nữ tu người Pháp Nathalie Becquart, người cũng là phó thư ký của văn phòng Thượng hội đồng
Phiên bản đầu tiên của tài liệu làm việc đã được gửi tới khoảng 70 người đại diện cho nhiều bìnhh diện khác nhau trong giáo hội – bao gồm các linh mục, những người thánh hiến, giáo dân, thần học gia và nhân viên mục vụ – những người mà Vatican cho biết đại diện cho “các trường phái nhạy cảm trong giáo hội” và “các trường phái thần học” khác nhau.
Sau một số sửa đổi, tài liệu sau đó đã được gửi trở lại Hội đồng Thường trực, nơi có những điều chỉnh tiếp theo trước khi trình lên Đức Thánh Cha Phanxicô để phê duyệt.
Tài liệu làm việc được chia thành năm phần, bắt đầu bằng phần giới thiệu, sau đó là phần dành riêng cho những nền tảng để hiểu về tính đồng nghị.
Tiếp theo đó là ba phần “liên kết chặt chẽ” tập trung vào “đời sống đồng nghị truyền giáo” của Giáo hội từ ba quan điểm khác nhau, trong đó phần đầu là quan điểm về các mối quan hệ: với Thiên Chúa, với người khác và giữa các giáo hội.
Phần thứ tư tập trung vào những con đường hỗ trợ và nuôi dưỡng cụ thể tính năng động của các mối quan hệ được khám phá trong phần trước và phần thứ năm dành riêng cho những địa điểm cụ thể trong đó các mối quan hệ này được và có thể được hình thành, cũng như những khác biệt và bản chất liên kết của những mối quan hệ này. những mối quan hệ bắt nguồn từ đức tin.
Tài liệu cũng đưa ra điều mà ghi chú thông tin gọi là “trợ cấp thần học”, đưa ra các tài liệu tham khảo mang tính giáo luật và thần học cho các chủ đề khác nhau được trình bày trong tài liệu làm việc.
Cần lưu ý rằng những tài liệu tham khảo này nhằm giúp những người tham gia Thượng Hội đồng hiểu được gốc rễ của những gì có trong tài liệu làm việc và bao gồm các tài liệu tham khảo từ Kinh Thánh, truyền thống Giáo hội, Công đồng Vatican II và các tài liệu huấn quyền của Đức Thánh Cha Phanxicô.
Người ta hy vọng rằng phiên họp kết thúc của Thượng Hội đồng vào tháng 10 này sẽ đưa ra một tài liệu cuối cùng đệ trình lên Đức Giáo Hoàng để suy gẫm và có thể đưa ra một tông huấn, như đã từng xảy ra trong quá khứ.
Với việc thiếu chi tiết về các vấn đề cụ thể như chức phó tế cho phụ nữ, một số nhà quan sát cho rằng động thái này là do Đức Thánh Cha Phanxicô đã loại bỏ các vấn đề có khả năng gây nóng bỏng ra khỏi bàn thảo luận để không làm chệch hướng cuộc thảo luận chính do các vấn đề nóng bỏng thiếu sự đồng thuận từ phía các bên ngay từ ban đầu.
Đức Phanxicô đã thực hiện một động thái tương tự trước khi khai mạc Thượng hội đồng, khi ngài công bố các câu trả lời trước một loạt nghi vấn, hoặc nghi ngờ, do 5 Hồng Y bảo thủ đặt ra về những vấn đề như vậy, trong đó ngài tái khẳng định lệnh cấm truyền chức linh mục cho phụ nữ, đồng thời nói rằng điều đó có thể được nghiên cứu.
Ảnh: Đức Thánh Cha Phanxicô chụp ảnh cùng các tham dự Thượng Hội đồng Giám mục tại Hội trường Phaolô VI ở Vatican, ngày 23 tháng 10 năm 2023. Phiên họp Thượng Hội đồng đánh dấu một buổi chào mừng bước ngoặt lịch sử trong Giáo hội, với việc các nữ tu và giáo dân lần đầu tiên được phép tham gia. (Ảnh của TIZIANA FABI/AFP qua Getty Images.)
