Camille Dalmas, trên Aleteia ngày 20/02/25, cho hay: Có những dự đoán chính thống về thời điểm vị Giáo hoàng hoàn toàn mất khả năng hoặc qua đời, nhưng còn khi ngài nằm viện và được chỉ định “nghỉ ngơi hoàn toàn” thì sao?
Ai sẽ điều hành Tòa thánh khi Đức Giáo Hoàng Phanxicô không thể làm như vậy? Câu hỏi này được đặt ra khi vị giáo hoàng 88 tuổi, đang bị viêm phổi, phải nằm viện trong thời gian ngày càng dài.
“Nghỉ ngơi hoàn toàn” là chỉ định của bác sĩ của Đức Giáo Hoàng Phanxicô cho bệnh nhân của mình, người bị viêm phổi cả hai bên. Một chỉ định khó khăn đối với Đức Giáo Hoàng, người nổi tiếng là làm việc không ngừng nghỉ, đôi khi phải hy sinh kỳ nghỉ của mình.
“Cuộc sống vẫn tiếp diễn”
“Đức Giáo Hoàng không biết mệt mỏi; chỉ có bác sĩ mới có thể giúp ngài nghỉ ngơi”, Đức Hồng Y Marcello Semeraro, Tổng trưởng Bộ Phong thánh và là cố vấn thân cận của Đức Phanxicô, xác nhận trong các mục của tờ báo Ý La Repubblica.
Trong phòng của mình ở tầng 10 của tòa nhà chính của Bệnh viện Gemelli, Đức Phanxicô đã luân phiên giữa cầu nguyện, nghỉ ngơi và đọc báo trong sáu ngày qua. Theo một nguồn tin của Vatican, ngài cũng đang nghiên cứu một số tài liệu làm việc mà các cộng sự của ngài đã gửi cho ngài. Một số người nói rằng một số cuộc bổ nhiệm giám mục đã trở nên khả thi nhờ công việc mà Đức Giáo Hoàng đang làm tại bệnh viện.
Trong mọi trường hợp, Tòa thánh vẫn tiếp tục hoạt động. Một số quan chức đã tiếp tục các chuyến đi của họ: Đức Hồng Y Quốc vụ khanh Pietro Parolin đã dành bốn ngày ở Burkina Faso để kỷ niệm 125 năm truyền giáo tại quốc gia này; Đức Hồng Y Michael Czerny, Tổng trưởng Bộ Phát triển Con người Toàn diện, hiện đang ở Lebanon để mang sự ủng hộ của Đức Giáo Hoàng đến với người dân nước này; và Tổng giám mục Paul Richard Gallagher, người đứng đầu ngành ngoại giao Vatican, đã tham dự hội nghị an ninh ở Munich suốt cả tuần.
“Cuộc sống vẫn tiếp diễn”, một viên chức Vatican cho biết. “Mọi người vẫn tiếp tục công việc của mình như thường lệ”.
Tuy nhiên, một số quyết định nhất định không thể được đưa ra nếu không có sự chấp thuận của Đức Giáo Hoàng. Ví dụ, đây là trường hợp bổ nhiệm giám mục hoặc công bố các tài liệu quan trọng do các cơ quan của Giáo triều ban hành. “Một số cuộc bổ nhiệm, nói riêng, đã được đưa ra sớm hơn”, một viên chức Tòa thánh cho biết.
Tương tự như vậy, nếu không có sự can thiệp của Đức Giáo Hoàng, các vấn đề quan trọng đối với đời sống của Giáo hội có thể bị trì hoãn.
Một vùng xám về giáo luật
Theo quan điểm giáo luật, mọi thứ rất rõ ràng trong trường hợp một vị giáo hoàng qua đời. Sau đó, quyền lực sẽ được giao phó, trong thời gian khuyết vị, cho Hồng Y Nhiếp chính, hiện là Hồng Y Kevin Farrell. Sau đó, người này sẽ phụ trách các vấn đề thời sự cho đến khi bầu ra giáo hoàng mới.
Nhưng giáo luật không quy định mọi điều, đặc biệt là khi một vị giáo hoàng bị ốm và phải nhập viện.
“Giáo hoàng vẫn là Giáo hoàng ngay cả khi ở trong bệnh viện, bất kể sức khỏe của ngài ra sao,” một luật sư giáo luật đã làm việc ở cấp cao nhất về vấn đề mất năng lực của giáo hoàng cho biết.
“Trong trường hợp hiện tại, Đức Giáo Hoàng vẫn có thể ủy quyền. Và nếu một viên chức giáo phẩm hoặc viên chức khác của Giáo triều có thông điệp cho ngài, họ có thể thông qua Bộ Ngoại giao như thường lệ và yêu cầu của họ sẽ được chuyển đến Đức Giáo Hoàng,” chuyên gia giáo luật đảm bảo với chúng tôi.
Tòa thánh hiện đang chỉ ra rằng Đức Giáo Hoàng vẫn tỉnh táo, mặc dù đã được điều trị tích cực (đặc biệt là cortisone). Theo một nguồn tin của Vatican, ngài đã tham gia vào việc soạn thảo văn bản do Vatican công bố vào Chúa Nhật cho buổi đọc kinh Truyền tin.
Thư từ chức của Đức Giáo Hoàng
Tình hình sẽ hoàn toàn khác nếu ngài rơi vào tình trạng hôn mê hoặc mắc chứng mất năng lực tâm thần mãn tính. Khi đó, Tòa thánh sẽ rơi vào bế tắc pháp lý, bởi vì chỉ có Giáo hoàng mới có thể quyết định từ chức chứ không ai có quyền “loại bỏ” ngài.
Với suy nghĩ này, Đức Giáo Hoàng Phanxicô — giống như Đức Piô XII và Đức Phaolô VI trước ngài — đã viết một lá thư từ chức. Văn bản này, được trao cho một trong những cộng sự thân cận nhất của ngài vào đầu triều giáo hoàng của ngài, và sau khi được Hồng Y đoàn xác thực, về mặt lý thuyết sẽ giúp chấm dứt triều đại giáo hoàng trong trường hợp Đức Phanxicô không còn khả năng làm như vậy nữa. Tuy nhiên, tính hợp lệ của một thủ tục như vậy vẫn đang được tranh luận giữa các nhà giáo luật, với một số nhà luật học đặt câu hỏi về tính hợp lệ của một hành động như vậy.
Nhưng vấn đề vẫn còn trong trường hợp khả năng cai quản của Đức Giáo Hoàng là không chắc chắn.
“Có một sắc thái giữa tình huống cản trở hoàn toàn, được định nghĩa rõ ràng bởi luật giáo luật — đây là trường hợp Đức Giáo Hoàng đơn giản là không thể bày tỏ ý kiến của mình — và tình huống cản trở đơn giản, trong đó Đức Giáo Hoàng vẫn phải quyết định xem ngài có khả năng cai quản hay không”, nhà giáo luật phân tích. “Khu vực xám này là hậu quả của sự tự do hoàn toàn của Đức Giáo Hoàng và quyền lực trọn vẹn gắn liền với sứ mệnh của ngài”, ông giải thích.
