Luke Coppen của tạp chí The Pillar, Ngày 19 tháng 12 năm 2023 tường trình rằng Văn phòng tín lý của Vatican hôm thứ Hai đã ban hành một tuyên bố đề cập đến “khả năng ban phước cho các cặp vợ chồng trong hoàn cảnh bất hợp lệ và các cặp đồng tính”.
Trong lời mở đầu của tài liệu dài 5,000 chữ Fiducia sup-plicans, ban hành ngày 18 tháng 12, Đức Hồng Y Víctor Manuel Fernández nói rằng văn bản này đánh dấu “một đóng góp cụ thể và sáng tạo cho ý nghĩa mục vụ của các phép lành”.
Bộ trưởng Bộ Giáo lý Đức tin (DDF) ) viết, “Suy tư thần học như vậy, dựa trên tầm nhìn mục vụ của Đức Giáo Hoàng Phanxicô, hàm ý một sự phát triển thực sự từ những gì đã được nói về các phép lành trong Huấn quyền và các văn bản chính thức của Giáo hội”.
Tuyên bố, có khả năng gây ra những phản ứng gay gắt trên khắp thế giới Công Giáo, thực sự nói lên điều gì? Dưới đây là hướng dẫn ngắn gọn của The Pillar
Một ‘tuyên bố’ hiếm hoi
Điều đầu tiên cần lưu ý là tài liệu này là một “tuyên bố” – bình diện quan trọng nhất về tài liệu do bộ giáo lý của Vatican ban hành.
Để hiểu nó hiếm đến mức nào, hãy xem tuyên bố cuối cùng như vậy là văn bản Dominus Iesus vào năm 2000. Tài liệu đó, về “tính duy nhất và tính phổ quát cứu độ của Chúa Giêsu Kitô”, cũng đã đưa ra những phản ứng mạnh mẽ.
Tuyên bố mới, “về ý nghĩa mục vụ của các phép lành,” bao gồm phần “trình bày” đầu tiên của Đức Hồng Y Fernández, tiếp theo là 45 đoạn được đánh số, được tổ chức thành phần dẫn nhập và bốn phần, và được hỗ trợ bởi 31 chú thích được đánh số.
Tiêu đề của văn bản, Fiducia supplicans, xuất phát từ phần mở đầu của nó: “Sự tin cậy khẩn cầu của dân Chúa nhận được ân sủng tuôn chảy từ Trái Tim Chúa Kitô qua Giáo Hội của Người”.
Tuyên bố đề ngày 18 tháng 12 và có chữ ký của Fernán-dez và Đức Cha Armando Matteo, thư ký bộ phận giáo lý của Bộ Giáo Lý Đức Tin, người đã có buổi tiếp kiến riêng với Đức Thánh Cha Phanxicô cùng ngày.
Văn bản này không được ban hành theo forma specifi-ca [hình thức chuyên biệt], một công thức đặc thù trong đó tài liệu giáo triều được Đức Giáo Hoàng đồng ký thực sự, mang lại cho nó đầy đủ sức nặng giáo hoàng.
Bối cảnh là gì?
Vào năm 2021, văn phòng tín lý của Vatican đã ban hành một tài liệu được gọi là “bản phản hồi”, trả lời câu hỏi liệu Giáo hội có “quyền ban phước lành cho sự kết hợp của những người cùng giới tính hay không”.
Câu trả lời của nó là “tiêu cực” – và lý do cho câu trả lời đó đã được nêu trong “ghi chú giải thích” kèm theo. Sự can thiệp, đã được Đức Thánh Cha Phanxicô chấp thuận, đã gây ra sự phản đối của người Công Giáo ở các quốc gia nơi việc chúc phúc cho người đồng giới tính là thông lệ, đặc biệt là ở Đức.
Bất chấp phán quyết này, các giám mục ở cả Đức và nước láng giềng Bỉ đã bắt đầu thúc đẩy các đề xuất trái ngược nhau về quy định các phước lành đồng tính, nâng cao chủ đề này trong giới người Công Giáo trên toàn thế giới.
Vào tháng 7 năm nay, chính Đức Giáo Hoàng Phanxicô đã đề cập đến vấn đề này, để trả lời một loạt câu hỏi của năm vị Hồng Y.
Đức Giáo Hoàng viết rằng “sự thận trọng mục vụ phải phân biệt một cách đầy đủ liệu có những hình thức chúc lành nào, được một hoặc nhiều người yêu cầu, không truyền tải một quan niệm sai lầm về hôn nhân hay không”.
Nhưng ngài nói thêm rằng “việc một giáo phận, hội đồng giám mục hoặc bất cứ cơ cấu giáo hội nào khác liên tục và chính thức thiết lập các thủ tục hoặc nghi lễ cho mọi loại vấn đề là không thích hợp”.
Trong “trình bày” về tuyên bố mới, Đức Hồng Y Fer-nández – người được bổ nhiệm làm trưởng ngành giáo lý vào tháng 7 và đảm nhận chức vụ này vào tháng 9 – nhấn mạnh rằng văn bản đã trải qua một quá trình thẩm định nghiêm ngặt trước khi được công bố.
Ngài viết: “Trong quá trình chuẩn bị tài liệu, Bộ, như thông lệ của nó, đã tham khảo ý kiến các chuyên gia, thực hiện một quá trình soạn thảo cẩn thận và thảo luận về văn bản trong hội nghị của bộ phận giáo lý của Bộ”.
“Trong thời gian đó, tài liệu đã được thảo luận với Đức Thánh Cha. Cuối cùng, văn bản tuyên bố đã được đệ trình lên Đức Thánh Cha để ngài xét duyệt và ngài đã phê chuẩn nó với chữ ký của ngài.”
Fernández nói rằng phản hồi vào tháng 7 của Đức Giáo Hoàng, được đưa ra trong khi tuyên bố đang được nghiên cứu, “đã cung cấp những giải thích rõ ràng quan trọng cho suy tư này và thể hiện một yếu tố quyết định đối với công việc” của Bộ Giáo lý.
Đức Hồng Y nhấn mạnh rằng, giống như câu trả lời vào tháng 7, “tuyên bố này vẫn kiên quyết dựa trên giáo lý truyền thống của Giáo hội về hôn nhân, không cho phép bất cứ loại nghi thức phụng vụ hoặc phép lành nào tương tự như một nghi thức phụng vụ có thể gây nhầm lẫn”.
Nó nói những gì
Phần giới thiệu của tài liệu ngày 18 tháng 12 giải thích lý do tại sao văn phòng giáo lý lại quay trở lại chủ đề ban phước lành.
Nó nói rằng “các câu hỏi có tính chất chính thức và không chính thức về khả năng ban phước cho các cặp đồng tính” vẫn tiếp tục gây xôn xao dư luận bất chấp phán quyết năm 2021 của nó, theo lưu ý, đã “gây ra nhiều phản ứng khác nhau”.
Để giúp những người cho rằng phán quyết này chưa “đủ rõ ràng”, Bộ đã quyết định “lấy lại chủ đề này và đưa ra một tầm nhìn kết hợp các khía cạnh tín lý với các khía cạnh mục vụ một cách mạch lạc”.
Trong phần đầu tiên, Phép lành trong Bí tích Hôn nhân, văn bản loại trừ bất cứ “nghi thức và lời cầu nguyện nào có thể gây nhầm lẫn” giữa hôn nhân và các hình thức kết hợp khác không được Giáo hội công nhận. Nó nhấn mạnh giá trị pháp lý của “học thuyết Công Giáo lâu đời về hôn nhân”.
—
Trong phần thứ hai, Ý nghĩa của các Phép lành khác nhau – phần dài nhất của tuyên bố – văn bản suy tư về ý nghĩa của các phép lành, được mô tả như là một “trong số các á bí tích phổ biến và đang phát triển nhất”. Nó xem xét các phép lành từ quan điểm phụng vụ, kinh thánh và “thần học-mục vụ”.
Về ý nghĩa phụng vụ của các phép lành, tài liệu nói rằng một phép lành phụng vụ “đòi hỏi những gì được chúc phúc phải phù hợp với ý muốn của Thiên Chúa, như được diễn tả trong giáo huấn của Giáo hội”.
Nó nói, “Dựa trên những cân nhắc này, bản giải thích của Bộ Giáo lý Đức tin cho Bản Phản hồi năm 2021 của Bộ nhắc nhở rằng khi một phép lành được khẩn cầu trên một số mối quan hệ con người bằng một nghi thức phụng vụ đặc biệt, điều cần thiết là những gì được làm phép phải phù hợp với những dự định của Thiên Chúa đã được viết ra. trong sự sáng tạo và được mạc khải đầy đủ bởi Chúa Kitô”.
“Vì lý do này, vì Giáo hội luôn coi những quan hệ tình dục diễn ra trong hôn nhân là hợp pháp về mặt luân lý, nên Giáo hội không có quyền ban phép lành phụng vụ khi điều đó bằng cách nào đó mang lại một hình thức hợp pháp về mặt đạo đức cho một sự kết hợp được cho là hôn nhân hoặc thực hành tình dục ngoài hôn nhân.”
Liên quan đến các phước lành trong Kinh thánh, tuyên bố lưu ý đến sự liên tục trong ý nghĩa của các phước lành trong Cựu Ước và Tân Ước, trong đó các phước lành có thể “đi lên”, nghĩa là chúng quy chiếu tới Đức Chúa Cha, và “đi xuống” theo nghĩa là chúng được “đổ xuống những người khác như một cử chỉ ân sủng, bảo vệ và tốt lành.”
Bản văn viết: “Trong mầu nhiệm tình yêu của mình, qua Chúa Kitô, Thiên Chúa truyền ban cho Giáo hội của Người quyền năng chúc lành. Được Thiên Chúa ban cho con người và được họ ban cho những người lân cận, phúc lành được chuyển thành sự hòa nhập, đoàn kết và kiến tạo hòa bình.”
Đề cập đến sự hiểu biết “thần học-mục vụ” về các phước lành, văn bản nhấn mạnh “giá trị của một cách tiếp cận mục vụ hơn”.
Nó nói, “Từ quan điểm chăm sóc mục vụ, các phép lành nên được đánh giá như những hành vi sùng kính ‘nằm ngoài việc cử hành Bí tích Thánh Thể và các bí tích khác’,” trích dẫn Hướng dẫn về Lòng đạo đức bình dân và Phụng vụ của Bộ Phụng vụ Vatican.
Tuyên bố trích dẫn tông huấn Evangelii Gaudium năm 2013 của Đức Thánh Cha Phanxicô, “Hơn nữa, Giáo hội phải tránh đặt việc thực hành mục vụ của mình vào bản chất cố định của một số kế hoạch giáo lý hoặc kỷ luật, đặc biệt khi chúng dẫn đến ‘một chủ nghĩa tinh hoa tự ái thái quá và độc đoán, theo đó thay vì truyền giáo, người ta phân tích và phân loại người khác, và thay vào đó khi mở cánh cửa ân sủng, người ta sẽ cạn kiệt sức lực của mình trong việc kiểm tra và xác minh’”.
Tài liệu ngày 18 tháng 12 nói, “Vì vậy, khi người ta xin một phép lành, không nên đặt việc phân tích đạo đức toàn diện làm điều kiện tiên quyết để ban phép lành. Vì, những người tìm kiếm phước lành không cần phải có sự hoàn thiện về mặt đạo đức trước đó”.
Trong khi lặp lại tuyên bố tháng 7 của Đức Giáo Hoàng Phanxicô cảnh báo chống lại việc chính thức thiết lập “các thủ tục hoặc nghi lễ”, tuyên bố nói rằng “sự thận trọng và khôn ngoan mục vụ – tránh mọi hình thức gây gương mù và nhầm lẫn nghiêm trọng giữa các tín hữu – có thể gợi ý rằng thừa tác viên được thụ phong tham gia cầu nguyện cho những người, mặc dù ở trong một sự kết hợp không thể so sánh được với hôn nhân, vẫn mong muốn phó thác mình cho Chúa và lòng thương xót của Người, cầu xin sự giúp đỡ của Người và được hướng dẫn để hiểu biết nhiều hơn về kế hoạch tình yêu và sự thật của Người.”
—
Phần thứ ba, Lời chúc phúc cho các cặp vợ chồng trong hoàn cảnh bất thường và các cặp đồng tính, nói rằng những điều xem xét trước đó cho thấy “có thể ban phước lành cho các cặp vợ chồng trong hoàn cảnh bất thường và cho các cặp đồng tính”. Nhưng nó nhấn mạnh rằng hình thức của chúng “không nên được ấn định theo nghi thức bởi các thẩm quyền của giáo hội để tránh tạo ra sự nhầm lẫn với phép lành riêng của Bí tích Hôn phối”.
Nó nói, “Trong những trường hợp như vậy, một phép lành có thể được ban không những có giá trị đi lên mà còn bao gồm việc cầu xin một phép lành từ Thiên Chúa ban xuống cho những người – nhận ra mình là người cơ cực và cần sự giúp đỡ của Người – không đòi hỏi sự chính đáng trong tình trạng của chính họ, nhưng họ cầu xin để tất cả những gì chân thật, tốt đẹp và có giá trị về mặt nhân bản trong cuộc sống và các mối quan hệ của họ đều được làm phong phú, chữa lành, và được nâng cao bởi sự hiện diện của Chúa Thánh Thần.”
Tuyên bố nói rằng Đức Giáo Hoàng Phanxicô muốn những “phép lành không theo nghi thức” này vẫn có tư cách tự phát, không bao giờ mất đi tính chất của chúng như “những cử chỉ đơn giản cung cấp một phương tiện hữu hiệu để tăng cường niềm tin vào Thiên Chúa nơi những người cầu xin chúng, cẩn thận để chúng không thể trở thành một hành vi phụng vụ hoặc bán phụng vụ, tương tự như một bí tích.”
Văn bản nhấn mạnh rằng người Công Giáo “không nên cung cấp hay thúc đẩy một nghi thức chúc lành cho các cặp trong tình trạng trái luật”, nhưng đồng thời, “không ngăn cản hoặc cấm đoán” Giáo hội đáp ứng những người đang tìm kiếm sự giúp đỡ của Thiên Chúa thông qua “một phép lành đơn giản”.
Nó gợi ý, “Trong một lời cầu nguyện ngắn trước phép lành tự phát này, thừa tác viên thụ phong có thể cầu xin cho các cá nhân được bình an, sức khỏe, tinh thần kiên nhẫn, đối thoại và hỗ trợ lẫn nhau – nhưng cũng có ánh sáng và sức mạnh của Chúa để có thể hoàn thành trọn vẹn ý muốn của Người.”
Nói về các cặp vợ chồng trong những tình huống bất hợp lệ, văn bản cho biết thêm rằng để tránh sự nhầm lẫn hoặc các phép lành tai tiếng, “không bao giờ được ban cùng lúc với các nghi thức của lễ kết hợp dân sự, và thậm chí không liên quan đến chúng”.
Nó nói, “Nó cũng không thể được thực hiện với bất cứ trang phục, cử chỉ hay lời nói nào phù hợp với một đám cưới. Điều tương tự cũng được áp dụng khi một cặp đồng tính yêu cầu lời chúc phúc.”
Tuyên bố đề xuất rằng các phép lành đơn giản có thể được ban “trong các bối cảnh khác, chẳng hạn như viếng thăm một đền thờ, một cuộc gặp gỡ với một linh mục, một lời cầu nguyện được đọc trong một nhóm, hoặc trong một cuộc hành hương”.
Phần thứ ba kết thúc bằng cách nhấn mạnh rằng những nguyên tắc này “đủ để hướng dẫn sự phân định khôn ngoan và như một người cha của các thừa tác viên thụ phong,” và rằng “không nên mong đợi thêm câu trả lời nào về những cách thức khả thi để điều chỉnh các chi tiết hoặc tính thực tiễn liên quan đến các phước lành thuộc loại này”.
—
Trong phần thứ tư, Giáo Hội là Bí Tích của Tình Yêu Vô Biên của Thiên Chúa, bản tuyên ngôn nói rằng mọi hình thức chúc phúc đều là cơ hội để truyền giáo.
Văn bản kết thúc bằng cách nhấn mạnh tầm quan trọng của việc ban phép lành, để “mọi anh chị em sẽ có thể cảm thấy rằng, trong Giáo hội, họ luôn là những người hành hương, luôn là những người ăn xin, luôn được yêu thương, và, bất chấp mọi thứ, luôn được chúc phúc”.
Còn những chú thích cuối trang đó thì sao?
Kể từ khi tranh chấp về một chú thích gây tranh cãi trong Tông huấn năm 2016 về gia đình, Amoris laetitia, độc giả chú ý cẩn thận đến các chú thích trong các văn bản được Đức Giáo Hoàng Phanxicô phê chuẩn.
Mười bốn chú thích ở cuối trang đề cập đến các bài phát biểu và tài liệu của Đức Phanxicô.
Có một tài liệu tham khảo đến tài liệu văn phòng giáo lý năm 2021 loại trừ các phước lành đồng tính, và một vị giáo hoàng khác được trích dẫn: Đức Bênêđíctô XVI, trong bài giảng năm 2012 của ngài về Lễ Trọng Đức Maria, Mẹ Thiên Chúa.
Nhân dịp đó, Đức Giáo Hoàng Bênêđíctô đã nói: “Giống như Đức Maria, Giáo Hội là trung gian ban phúc lành của Thiên Chúa cho thế giới: Giáo Hội nhận được phúc lành đó khi đón nhận Chúa Giêsu và thông truyền nó khi mang Chúa Giêsu. Người là lòng thương xót và sự bình an mà thế giới tự nó không thể ban tặng được, và nó luôn luôn cần, ít nhất như bánh mì.”
