Thượng Hội đồng về tính đồng nghị, được coi là thời điểm gặp gỡ và đối thoại cho Giáo hội toàn cầu, đã tạo ra một địa điểm để các giám mục Công Giáo từ Trung Quốc đại lục và Đài Loan gặp gỡ nhau.
Đức Cha Nobertô Phổ Anh Hùng (Norbert Pu Ying-hsiung, 浦英雄), Giám Mục giáo phận Gia Nghĩa (Chiayi, 嘉義), là giám mục bản địa đầu tiên của Đài Loan. Ngài là thành viên của cộng đồng người Chu và đã dịch các văn bản phụng vụ sang tiếng Chu. Vị Giám mục 66 tuổi của Gia Nghĩa là đại biểu trong hội đồng kéo dài gần một tháng với tư cách là đại diện của Hội đồng Giám mục khu vực Đài Loan.
Trong một cuộc phỏng vấn với CNA, Đức Cha Phổ Anh Hùng cho biết điều ngài mong muốn nhất là được làm quen với các giám mục, Hồng Y và đại biểu thượng hội đồng từ các nơi khác trên thế giới tụ họp tại Vatican trong phiên họp thứ hai của Đại hội đồng giám mục lần thứ 16.
Đức Cha Phổ Anh Hùng lưu ý rằng ngài đã gặp hai giám mục từ Trung Quốc đại lục tham gia Thượng hội đồng và có kế hoạch gặp lại họ một lần nữa.
“Điều rất quan trọng là phải đối thoại với họ, tôn trọng lẫn nhau. Tôi nghĩ điều đó tốt… không chỉ cho người Trung Quốc, mà cho toàn thể Giáo hội,” vị giám mục Đài Loan nói.
Giám mục Antonio Nghiêu Thuấn (Yao Shun, 尧舜) của Tế Ninh, là giám mục đầu tiên được tấn phong tại Trung Quốc theo các điều khoản của thỏa thuận Trung Quốc -Vatican, đã đại diện cho Giáo hội tại Trung Quốc tại hội nghị thượng hội đồng vào tháng 10 năm 2023 cùng với Giám mục Giuse Dương Vĩnh Cường (Yang Yongqiang, 杨永强) của Chu Thôn trước khi hai người đột ngột về sớm mà không có lời giải thích.
Giám mục Antonio Nghiêu Thuấn cho biết nhiều người tham dự hội nghị thượng hội đồng năm ngoái “đã thể hiện sự quan tâm đến sự phát triển của Giáo hội tại Trung Quốc, mong muốn tìm hiểu thêm và cầu nguyện cho chúng tôi”.
Thượng hội đồng cũng tạo cơ hội cho các giám mục từ Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa dành thời gian với Hồng Y Stêphanô Châu Thủ Nhân (Stephen Chow, 周星馳), giám mục Hương Cảng.
Trong hội nghị thượng hội đồng năm ngoái, Đức Hồng Y và hai giám mục thậm chí còn có chuyến đi ngắn cùng nhau đến Naples, nơi họ cử hành Thánh lễ tại Chiesa della Sacra Famiglia dei Cinesi hay Nhà thờ Thánh gia Trung Quốc, một nhà thờ được xây dựng vào năm 1732 như một phần của học viện do Đức Giáo Hoàng Clêmentê XII thành lập để đào tạo các chủng sinh Trung Quốc và dạy tiếng Trung cho các nhà truyền giáo để hỗ trợ công cuộc truyền giáo tại Trung Quốc.
Trong đại hội năm nay, Đức Cha Nghiêu Thuấn đã được thay thế bởi Đức Cha Ignatiô Chiêm Tư Lộc (Zhan Silu) của giáo phận Mân Đông ở tỉnh Phúc Kiến, miền nam Trung Quốc.
Giám Mục Chiêm Tư Lộc, 63 tuổi, trước đây đã bị vạ tuyệt thông vì được tấn phong giám mục mà không có sự ủy nhiệm của Đức Giáo Hoàng tại Bắc Kinh vào năm 2000. Vạ tuyệt thông của ông đã được dỡ bỏ vào năm 2018 khi Vatican ký một thỏa thuận tạm thời mang tính lịch sử với chính phủ Trung Quốc về việc bổ nhiệm giám mục.
Khi được hỏi tại sao Đức Cha Nghiêu Thuấn lại bị thay thế bởi Đức Cha Chiêm Tư Lộc, Hồng Y Jean-Claude Hollerich, tổng tường trình viên của Thượng hội đồng đã trả lời: “Phủ Quốc vụ khanh đã thông báo tên cho chúng tôi, nhưng chúng tôi không có thông tin nào khác về vấn đề này”, theo Asia News.
Không có Đức Cha Nghiêu Thuấn, Tổng Giám Mục Dương Vĩnh Cường, 54 tuổi, là cựu chiến binh của Thượng hội đồng trong số hai giám mục Trung Quốc. Kể từ khi tham gia hội đồng năm ngoái, Giám Mục Dương Vĩnh Cường đã được chuyển đến Tổng giáo phận Hàng Châu, một động thái diễn ra “trong khuôn khổ đối thoại” của thỏa thuận tạm thời với Trung Quốc, theo Vatican. Sự thay đổi này đã nâng ngài lên hàng Tổng Giám Mục.
Đức Cha Dương được thụ phong giám mục với sự chấp thuận của Vatican vào năm 2010 và đảm nhiệm vai trò giám mục của Chu Thôn, tỉnh Sơn Đông, Trung Quốc đại lục từ năm 2013 đến tháng 6 năm 2024.
Ngài đã tham gia Ủy ban toàn quốc Hội nghị chính trị hiệp thương nhân dân Trung Quốc năm 2023, một cơ quan cố vấn chính trị thuộc hệ thống mặt trận tổ quốc của Đảng Cộng sản Trung Quốc, nơi đã quyết định rằng Giáo Hội Công Giáo nên thống nhất tư tưởng với đảng và đoàn kết chặt chẽ hơn với Tập Cận Bình, theo trang web chính thức của Hiệp hội Công Giáo yêu nước.
Đức Cha Chiêm Tư Lộc và Tổng Giám Mục Dương Vĩnh Cường nằm trong số 368 đại biểu bỏ phiếu tham dự phiên họp thượng hội đồng lần thứ hai tại Vatican từ ngày 2 đến 27 tháng 10.
Thượng hội đồng đang diễn ra trong bối cảnh cuộc đối thoại đang diễn ra giữa Bắc Kinh và Rôma về việc bổ nhiệm giám mục. Vatican vẫn chưa công bố liệu họ có gia hạn thỏa thuận tạm thời với Trung Quốc hay không, dự kiến sẽ được gia hạn vào mùa thu năm nay lần thứ ba kể từ lần đầu tiên được ký vào năm 2018.
Thượng Hội Đồng cũng diễn ra trong bối cảnh Ủy ban Tự do Tôn giáo Quốc tế Hoa Kỳ, gọi tắt là USCIRF vừa công bố báo cáo hôm 01 Tháng Mười, khẳng định rằng chính sách “Hán hóa tôn giáo” của Đảng Cộng sản Trung Quốc luôn vi phạm quyền tự do tôn giáo được quốc tế bảo vệ. Thuật ngữ Hán hóa có nghĩa là tuân theo văn hóa Trung Quốc, nhưng về cơ bản, chính sách này đặt các tín ngưỡng phụ thuộc vào “chương trình nghị sự chính trị và tầm nhìn Marxist của Đảng Cộng sản Trung Quốc về tôn giáo”, theo báo cáo.
Theo báo cáo, các quan chức Trung Quốc đã ra lệnh gỡ bỏ thánh giá khỏi các nhà thờ và thay thế hình ảnh Chúa Kitô và Đức Mẹ Đồng Trinh bằng hình ảnh Chủ tịch Tập Cận Bình. Họ cũng kiểm duyệt các văn bản tôn giáo, buộc các thành viên giáo sĩ rao giảng ý thức hệ của Đảng Cộng sản Trung Quốc và ra lệnh trưng bày các khẩu hiệu của Đảng Cộng sản Trung Quốc trong các nhà thờ.
Một số du khách đến dự lễ tại nhà thờ Nam Đường ở Thủ đô cho biết họ ngạc nhiên thấy bài ca nhập lễ ở ngôi thánh đường này có tiết tấu rất lạ hoàn toàn không giống một bài thánh ca. Hỏi ra mới biết đó là một bài hùng ca của cộng sản. Nhà thờ Nam Đường được coi là nhà thờ chính tòa của Giám Mục Lý Sơn. Có lẽ ông ấy muốn bảo đảm rằng giáo dân hướng về đảng và Tập Cận Bình hơn là hướng về Chúa khi bắt đầu thánh lễ.
Quan hệ Vatican-Đài Loan
Trong tuần đầu tiên của hội nghị, một số đại biểu thượng hội đồng đã tạm nghỉ các cuộc họp trong ngày để tham gia lễ kỷ niệm Quốc khánh lần thứ 113 của Đài Loan tại một buổi tiệc chiêu đãi do Đại sứ quán Trung Hoa Dân Quốc tại Tòa thánh tổ chức ngay bên cạnh Đền Thờ Thánh Phêrô.
Thành quốc Vatican là quốc gia duy nhất còn lại ở Âu Châu công nhận Đài Loan là một quốc gia.
Tòa thánh đã có quan hệ ngoại giao chính thức với Đài Loan, trước đây gọi là Trung Hoa Dân Quốc, gọi tắt là ROC, kể từ năm 1922, trong khi Giáo hội không có sự hiện diện ngoại giao chính thức tại Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa, gọi tắt là PRC kể từ khi bị Bắc Kinh chính thức trục xuất vào năm 1951.
Đảo Đài Loan, cách bờ biển Trung Quốc chưa đầy 177 km và là nơi sinh sống của hơn 23 triệu người, vẫn duy trì nền dân chủ năng động với các quyền tự do dân sự mạnh mẽ bất chấp áp lực ngày càng tăng từ Bắc Kinh về tình trạng của hòn đảo này.
Không giống như Trung Quốc đại lục — nơi hình ảnh Chúa Kitô và Đức Mẹ Đồng Trinh đã được thay thế bằng hình ảnh của Chủ tịch Tập Cận Bình, theo một báo cáo được công bố tuần trước — người Công Giáo ở Đài Loan được hưởng quyền tự do tôn giáo, điều này được ghi nhận trong hiến pháp của nước này.
Theo Bộ Ngoại giao Đài Loan, hơn 10.000 người đã tham dự Đại hội Thánh Thể toàn quốc tại Đài Loan vào cuối tuần trước.
Đức Giáo Hoàng Phanxicô đã gửi một thông điệp tới đại hội, viết rằng ngài hy vọng đại hội sẽ “gợi lên trong lòng các tín hữu Kitô giáo lòng tôn thờ và tình yêu đích thực dành cho Bí tích Thánh Thể”. Đại hội tại Giáo phận Cao Hùng là đại hội Thánh Thể thứ năm được tổ chức tại Đài Loan kể từ năm 2011.
Đức Cha Nobertô Phổ Anh Hùng nói với CNA rằng đại hội này là cơ hội để nhiều người dân Đài Loan biết đến Bí tích Thánh Thể và tầm quan trọng cốt lõi của bí tích này đối với đức tin Công Giáo.
“Chúng tôi hy vọng chúng tôi có thể luôn duy trì mối quan hệ chính thức và tốt đẹp này với Vatican. Bởi vì đối với Đài Loan, điều này rất quan trọng. Chúng tôi hy vọng rằng thế giới sẽ thấy điều này vì Đài Loan là một quốc gia dân chủ và tự do, được các quốc gia khác tôn trọng”
