Ký giả Edward Pentin của tờ National Catholic Register có bài tường trình nhan đề “Pilgrims Throng St. Peter’s Square for Benedict’s Funeral Mass”, nghĩa là “Những người hành hương xếp hàng rồng rắn tại quảng trường Thánh Phêrô” để dự Thánh lễ An táng của Đức Bênêđictô.
Trong bài tường trình này ông ghi nhận hai điều nổi bật. Thứ nhất, bài Phúc Âm được đọc bằng tiếng Ý kể về “Người Trộm Lành”. Dưới con mắt đức tin, câu Chúa nói với anh ta “Hôm nay, anh sẽ với tôi trên nước thiên đàng” chính là lễ phong thánh đầu tiên trong lịch sử nhân loại, và điều đó tiêu biểu cho một dấu chỉ rõ ràng về việc tuyên thánh trong tương lai của Đức Bênêđíctô.
Thứ hai, Phúc âm tiếp tục nói rằng “bóng tối bao trùm cả vùng đất” nhưng ở Rôma ngày nay “thì ngược lại”. “Trong khi trời có sương mù suốt cả buổi sáng, đột nhiên, như một phần thiêng liêng của buổi lễ phụng vụ tuyệt đẹp trên mặt đất, mặt trời được phản chiếu trong quả cầu vàng trên đỉnh mái vòm của Đền Thờ Thánh Phêrô tại ngày vọng Chúa Hiển Linh này. Điều đó tiêu biểu cho di sản thực sự của Đức Bênêđictô XVI: đó là làm cho toàn thế giới biết đến Dung Nhan của Thiên Chúa.”
Xin kính mời quý vị và anh chị em theo dõi bản dịch sang Việt Ngữ qua phần trình bày của Túy Vân.
Sương mù đã buông xuống Rôma vào sáng sớm hôm 5 tháng Giêng, che khuất mái vòm của Đền Thờ Thánh Phêrô, bắt đầu từ từ bốc lên khi những người khiêng chiếc quan tài đơn sơ bằng cây bách của Đức Giáo Hoàng Bênêđictô XVI ra quảng trường Thánh Phêrô trong tiếng vỗ tay kéo dài và xúc động.
Ước tính có khoảng 50,000 người đưa tang đã tập trung tại quảng trường, một số cắm trại qua đêm, để nói lời từ biệt cuối cùng với vị giáo hoàng kính yêu, người đã qua đời ở tuổi 95 vào ngày 31 tháng 12, lễ kính Thánh Giáo hoàng Sylvestrô.
Cờ của Bavaria và Đức với dòng chữ Danke Papst Benedikt! và Santo Subito bay phấp phới trong màn sương khi tiếng chuông tang lễ của Đền Thờ Thánh Phêrô vang lên. Các tín hữu đã cùng nhau lần chuỗi Mân Côi cầu nguyện cho linh hồn Bênêđictô trong bầu khí mặc niệm, tôn kính và cầu nguyện.
Sau khi được long trọng rước vào quảng trường qua cửa phía trước Đền Thờ, quan tài được đặt nằm trên một tấm thảm đỏ dưới chân bàn thờ, với một cuốn sách Tin Mừng được đặt trên cùng. Thư ký riêng lâu năm của Đức Bênêđictô, Đức Tổng Giám Mục Georg Gänswein, sau đó cúi xuống hôn quan tài trước khi ngồi vào hàng ghế đầu, cùng với những người thân cận nhất với Đức Bênêđictô, bao gồm cả các nữ giáo dân tận hiến Memores Domini, những người đã chăm sóc ngài trong nhiều năm.
Một đám rước gồm hàng trăm Hồng Y, giám mục và khoảng 3.700 linh mục đã ngồi vào chỗ của họ. Trong số đó có Đức Hồng Y Giuse Trần Nhật Quân, 90 tuổi, của Hương Cảng, một đồng minh thân cận của Đức Bênêđictô XVI trong cuộc đấu tranh bảo vệ quyền tự do tôn giáo cho người Công Giáo ở Trung Quốc Cộng sản. Các Hồng Y Sean O’Malley của Boston, Timothy Dolan của New York, Robert McElroy của San Diego và Daniel DiNardo của Galveston-Houston nằm trong số các giám mục Hoa Kỳ tham dự tang lễ trọng thể, cùng với một số thượng phụ Đông phương, trong đó có Đức Hồng Y Louis Raphael Sako, Thượng phụ Công Giáo Chaldea của Baghdad, và Đức Hồng Y Bechara Rai, Thượng phụ Maronite của Antiôkia ở Li Băng.
Trong số các đại diện chính thức của nhà nước có Tổng thống Đức Frank-Walter Steinmeier, Thủ tướng Đức Olaf Scholz, và một phái đoàn lớn gồm các quan chức Ý do Tổng thống Sergio Mattarella và Thủ tướng Giorgia Meloni dẫn đầu.
Các quốc gia khác đã gửi các quan chức, hoàng gia hoặc đại diện ngoại giao nhưng không phải là phái đoàn chính thức. Hoa Kỳ được đại diện bởi Đại sứ của Tổng thống Joe Biden tại Tòa thánh, Joseph Donnelly.
Đức Thánh Cha Phanxicô bước vào tiền đình đền thờ ngay trước 9:30 sáng để trở thành vị giáo hoàng đầu tiên cử hành tang lễ của người tiền nhiệm kể từ năm 1802, khi Đức Piô VII đã mang hài cốt của Đức Piô VI về Rôma để cải táng sau khi ngài qua đời và đã được chôn cất vài năm trước đó trong cảnh lưu đày với tư cách là tù nhân của Napoléon.
Đức Thánh Cha chủ sự nghi thức ban đầu, lời nguyện nhập lễ và nghi thức Sám hối. Ba bài đọc sau đó được công bố cho các tín hữu: bài thứ nhất trích Sách Tiên Tri Isaia đọc bằng tiếng Tây Ban Nha, Thánh Vịnh 23 bằng tiếng Latinh, bài đọc thứ hai bài trích thư thứ nhất của Thánh Phêrô Tông đồ bằng tiếng Anh và Tin Mừng bằng tiếng Ý.
Bài Tin Mừng kể về “Người Trộm Lành” hoán cải trên cây thánh giá bên cạnh Chúa Giêsu và Chúa công bố sự Phục Sinh với những lời này: “Tôi bảo thật anh: hôm nay anh sẽ ở với tôi trên thiên đàng.” Một tập tài liệu Thánh lễ đã được trao cho các tín hữu để họ có thể tham gia phụng vụ tốt hơn.
Với hình ảnh phục sinh của Chúa Kitô phủ phía trước đền thờ, Đức Phanxicô bắt đầu bài giảng ngắn của mình với những lời cuối cùng của Chúa Giêsu trên thập giá, “Lạy Cha, con xin phó thác linh hồn con trong tay Cha” (Lc 12:46) — Đức Giáo Hoàng nói, những lời “tóm tắt” “toàn bộ cuộc đời của Chúa Giêsu: một sự phó thác không ngừng trong tay Cha của Người.” Trái ngược với bài giảng của Đức Bênêđíctô tại tang lễ của Thánh Giáo hoàng Gioan Phaolô II năm 2005, trong đó ngài đề cập rõ ràng đến nhiều phẩm chất và thành tích của Đức Gioan Phaolô II, Đức Phanxicô đã ngầm bày tỏ lòng kính trọng đối với cuộc đời của Đức Joseph Ratzinger bằng những lời này, liên kết ngài với lòng trung thành, chu toàn những đòi hỏi và lòng sùng kính cầu nguyện của đời sống thánh hiến.
“Các tín hữu của Thiên Chúa, quy tụ tại đây, giờ đây đồng hành và phó thác cho Người cuộc đời của vị mục tử của họ,” ngài nói. “Giống như những người phụ nữ ở ngôi mộ, chúng ta cũng đến với hương thơm của lòng biết ơn và dầu thơm của hy vọng, để một lần nữa cho Ngài thấy tình yêu bất diệt,” Đức Thánh Cha kết luận. “Chúng ta muốn làm điều này với cùng sự khôn ngoan, dịu dàng và tận tụy mà ngài đã ban cho chúng ta trong nhiều năm. Cùng nhau, chúng ta muốn nói: ‘ Lạy Cha, chúng con xin phó thác linh hồn của người trong tay Cha’”.
Đức Thánh Cha nói thêm: “Bênêđictô, người bạn trung thành của Chàng Rể, ước gì niềm vui của bạn được trọn vẹn khi bạn nghe thấy giọng nói của Ngài, bây giờ và mãi mãi!”
Vào cuối Thánh lễ cầu nguyện đơn giản và trang trọng, thánh lễ đầu tiên kể từ thế kỷ thứ sáu dành cho một vị giáo hoàng quá cố đã nghỉ hưu, Đức Thánh Cha Phanxicô đã chủ sự Lễ Tuyên Dương và Chào Từ Biệt Cuối cùng, sau đó là một phút thinh lặng cầu nguyện. Những tràng pháo tay dài và những lời hô vang của Santo Subito! và Viva il Papa! đã được nghe thấy khi các Hồng Y tập hợp quay trở vào đền thờ.
Cùng lúc đó, tiếng đàn organ trang trọng được chơi và tiếng chuông vang lên khi những người khiêng quan tài nhấc quan tài và khiêng nó đến phía sau bàn thờ, nơi Đức Thánh Cha Phanxicô cúi đầu, đặt tay lên nắp gỗ và ban phép lành. Sau đó, những người khiêng quan tài được bọc bằng cây bách qua cửa chính của đền thờ, rồi Đức Bênêđíctô được chôn cất trong các hang động của Vatican trong một buổi lễ riêng tư.
Những lời tri ân nồng nhiệt dành cho Đức Bênêđictô XVI đã tuôn trào kể từ khi ngài qua đời vào ngày lễ Thánh Sylvestrô. Trong các bình luận cho tờ National Catholic Register, Đức Hồng Y Raymond Burke cho biết ngài tin rằng “di sản lớn nhất của Đức Joseph Ratzinger là giáo huấn của ngài, sự trau dồi và thúc đẩy việc sử dụng Nghi thức Rôma cổ xưa hơn.” Vị Hồng Y người Mỹ, người được Đức Bênêđictô bổ nhiệm làm Chánh Tòa Ân Giải Tối Cao vào năm 2008, cho biết vị giáo hoàng người Đức quá cố sẽ được “tưởng nhớ vì chiều sâu của giáo huấn và cách thức dễ tiếp cận triệt để mà ngài đã truyền đạt”.
Ambrogio Jonghyu Jeong, cựu đại sứ Hàn Quốc tại Tòa thánh từ 2016 đến 2018, nói với tờ National Catholic Register rằng sau cái chết của Đức Bênêđictô XVI, “cảm giác mất mát chung của người Công Giáo Hàn Quốc là vô cùng lớn”. Nhà cựu ngoại giao, người đã dịch 7 cuốn sách của Đức Joseph Ratzinger sang tiếng Hàn, nói rằng 9 năm trước cuộc bầu cử của Đức Thánh Cha Phanxicô “đã được hoan nghênh” và ngài “là một loại ngôi sao nhạc pop ở Hàn Quốc.” Trong khi đó, ông nói rằng Đức Giáo Hoàng Bênêđíctô đã “dần dần bị lãng quên; nhưng gần đây, vị giáo hoàng thoái vị, đã được phát hiện lại.”
Tác giả người Đức Paul Badde, người đã viết cuốn sách The Holy Veil of Manoppello năm 2018 và thân cận với Đức Bênêđictô, cho biết điều gây ấn tượng nhất cho ông trong tang lễ là bài đọc Tin Mừng về “Người Trộm Lành”. Badde nói, bài đọc đó là “lễ phong thánh đầu tiên trong lịch sử nhân loại,” và điều đó tiêu biểu cho một dấu chỉ rõ ràng về việc tuyên thánh trong tương lai của Đức Bênêđíctô. Sau đó, Badde lưu ý rằng Phúc âm tiếp tục nói rằng “bóng tối bao trùm cả vùng đất” nhưng ở Rôma ngày nay “thì ngược lại”.
“Trong khi trời có sương mù suốt cả buổi sáng, đột nhiên, như một phần thiêng liêng của buổi lễ phụng vụ tuyệt đẹp trên mặt đất, mặt trời được phản chiếu trong quả cầu vàng trên đỉnh mái vòm của Đền Thờ Thánh Phêrô tại ngày vọng Chúa Hiển Linh này. Điều đó tiêu biểu cho di sản thực sự của Đức Bênêđictô XVI: đó là làm cho toàn thế giới biết đến Dung Nhan của Thiên Chúa.”
