Trong buổi tiếp kiến chung sáng thứ Tư ngày 5/10/2022 tại quảng trường thánh Phêrô, Đức Thánh Cha tiếp tục loạt bài giáo lý về sự phân định. Bổ sung vào yếu tố cầu nguyện, sự trợ giúp không thể thiếu để thực hành phân định, Đức Thánh Cha nhấn mạnh rằng để thực hiện phân định tốt cần hiểu biết chính mình. Chúng ta không biết cách phân định bởi vì chúng ta không biết rõ chính mình và vì vậy chúng ta không biết điều mình muốn.
Tuy nhiên, biết chính mình không phải là điều dễ dàng, nhưng đòi sự chân thật và kiên nhẫn đi vào sâu thẳm của lòng mình. Một sự trợ giúp đắc lực cho sự thấu hiểu bản thân, và có thể phân định đích thực, là thực hành truyền thống kiểm thảo lương tâm mỗi tối. Biết chính mình là ơn Chúa, nhờ đó chúng ta rời bỏ những ảo ảnh, để hiểu mình thực sự là ai, và đón nhận những gì có thể thực sự mang đến cho chúng ta hạnh phúc đích thực.
Qua lời cầu nguyện hàng ngày và sự hiểu biết về bản thân, chúng ta có thể dễ dàng nhận ra kế hoạch của Chúa dành cho cuộc sống của chúng ta và đánh giá đầy đủ hơn phẩm giá và sự tự do của chúng ta như là những người con yêu dấu của Cha trên trời.
Bài giáo lý của Đức Thánh Cha
Hiểu biết chính mình
Anh chị em thân mến, chào anh chị em!
Chúng ta tiếp tục chủ đề phân định. Lần trước chúng ta đã nhìn nhận rằng cầu nguyện là một yếu tố không thể thiếu, được hiểu là sự thân mật và tin tưởng đối với Thiên Chúa. Cầu nguyện không giống như những con vẹt. Không. Cầu nguyện là sự thân mật và tin tưởng vào Chúa; lời cầu nguyện của những người con đối với người Cha; cầu nguyện với một trái tim cởi mở. Chúng ta đã thấy điều này trong bài Giáo lý lần trước. Hôm nay, một cách gần như bổ sung, tôi muốn nhấn mạnh rằng sự phân định tốt cũng đòi hỏi sự hiểu biết về bản thân. Biết về bản thân, điều này không dễ dàng! Thực tế là nó bao gồm các khả năng của con người chúng ta: trí nhớ, trí tuệ, ý chí, tình cảm. Thường thì chúng ta không biết cách phân định bởi vì chúng ta không hiểu rõ về bản thân mình, và vì vậy chúng ta không biết mình thực sự muốn gì.
Nhiều lần chúng ta nghe nói: “Nhưng người đó, tại sao không sắp xếp ổn định cuộc sống? Họ không biết điều họ muốn…”. Có những người như thế… Và rồi cuộc đời họ diễn ra như thế, bởi vì họ thậm chí không biết họ muốn điều gì. Không đến mức độ đó, nhưng cũng xảy ra là chúng ta không biết rõ điều mình muốn, chúng ta không biết rõ mình.
Trở ngại lớn nhất của sự phân định là không biết rõ về mình
Việc xem nhẹ những nghi ngờ về đời sống thiêng liêng và những khủng hoảng ơn gọi nhiều khi có tình trạng đối thoại không đầy đủ giữa đời sống tôn giáo và chiều kích nhân bản, tri thức và tình cảm của chúng ta. Một tác giả về tu đức đã lưu ý rằng có bao nhiêu khó khăn về chủ đề phân định liên quan đến những vấn đề thuộc loại khác, những điều cần phải được nhìn nhận và khám phá. Tác giả này viết: “Tôi tin chắc rằng trở ngại lớn nhất đối với sự phân định đích thực (và sự trưởng thành thực sự trong cầu nguyện) không phải là bản tính vô hình của Thiên Chúa, nhưng là sự thật rằng chúng ta không biết mình đầy đủ, và thậm chí không muốn biết chúng ta thực sự như thế nào. Hầu như tất cả chúng ta đều ẩn nấp sau một chiếc mặt nạ, không chỉ trước mặt người khác, mà cả khi soi gương” (TH. GREEN, Cỏ giữa lúa mì, 1992). Tất cả chúng ta đều có cám dỗ được che đậy ngay cả khi đứng trước chính mình.
Việc quên đi sự hiện diện của Chúa trong cuộc sống của chúng ta đi đôi với sự thiếu hiểu biết về bản thân – không biết Chúa và không biết chính chúng ta – không biết về những đặc điểm của nhân cách và những ước muốn sâu xa nhất của chúng ta.
Kiên nhẫn tìm hiểu nội tâm
Không khó để biết chính mình, nhưng nó đòi hỏi sự nỗ lực: nó ám chỉ việc kiên nhẫn tìm hiểu nội tâm. Nó đòi hỏi khả năng biết dừng lại, “tắt chế độ lái tự động”, để nhận thức về cách làm việc của chúng ta, về những tình cảm trong chúng ta, về những suy nghĩ lặp đi lặp lại và điều khiển chúng ta mà thường chúng ta không biết. Nó cũng đòi hỏi phải phân biệt giữa cảm xúc và các khía cạnh thiêng liêng. “Tôi cảm thấy” thì không giống với “tôi tin chắc”; “tôi cảm thấy như” không giống như “tôi muốn”. Như thế, chúng ta nhận ra rằng cái nhìn của chúng ta về bản thân và thực tế đôi khi có một chút méo mó. Nhận ra điều này thì thật là một ơn phúc! Trên thực tế, nhiều khi có thể xảy ra rằng những niềm tin sai lầm về thực tế, dựa trên những kinh nghiệm trong quá khứ, ảnh hưởng mạnh mẽ đến chúng ta, hạn chế sự tự do của chúng ta trong việc thực hiện những gì thực sự quan trọng trong cuộc sống của chúng ta.
Mật khẩu của đời sống thiêng liêng
Sống trong thời đại công nghệ thông tin, chúng ta biết việc biết mật khẩu thì quan trọng như thế nào để có thể vào các chương trình tìm thấy những thông tin cá nhân và có giá trị nhất. Đời sống thiêng liêng cũng có những “mật khẩu” của nó: có những từ chạm đến trái tim vì chúng đề cập đến những gì nhạy cảm nhất đối với chúng ta. Kẻ cám dỗ, tức là ma quỷ, biết rõ những mật khẩu này, và điều quan trọng là chúng ta cũng biết chúng, để không làm điều mà chúng ta không muốn. Cám dỗ không nhất thiết gợi ra những điều xấu, nhưng thường là những điều lộn xộn, được trình bày với tầm quan trọng quá mức. Bằng cách này, nó thu hút chúng ta bởi sự hấp dẫn mà những thứ này khơi dậy trong chúng ta, những thứ đẹp đẽ nhưng hư ảo, không thể duy trì như chúng đã hứa hẹn, và do đó, cuối cùng, để lại trong chúng ta cảm giác trống rỗng và buồn bã. Cảm giác trống rỗng và buồn bã đó là một dấu hiệu cho thấy chúng ta đã đi sai đường, khiến chúng ta mất phương hướng.
Ví dụ, những điều này có thể là bằng cấp học vấn, sự nghiệp, các mối quan hệ, tất cả những thứ tự nó đều đáng khen, nhưng nếu chúng ta không tự do thanh thoát đối với chúng, thì sẽ có nguy cơ có những kỳ vọng không thực tế, ví dụ như việc xác nhận giá trị của chúng ta. Ví dụ, khi bạn nghĩ về một nghiên cứu bạn đang thực hiện, bạn chỉ nghĩ về nó để quảng bá bản thân, vì lợi ích của riêng bạn hay cũng là để phục vụ cộng đồng? Ở đó, bạn có thể thấy đâu là chủ ý của mỗi chúng ta. Từ sự hiểu sai này thường dẫn đến những đau khổ nhất, bởi vì không có thứ nào trong số đó có thể bảo đảm cho phẩm giá của chúng ta.
Biết mình để không bị thao túng, lôi kéo
Anh chị em thân mến, vì thế, điều quan trọng là phải biết mình, biết mật khẩu của trái tim chúng ta, những gì chúng ta nhạy cảm nhất, để bảo vệ chúng ta tránh khỏi những người đưa ra những lời thuyết phục để thao túng chúng ta, nhưng cũng phải nhận ra những gì thực sự quan trọng đối với chúng ta. Nhiều khi những gì được nói trong một chương trình trên truyền hình, trong một số quảng cáo được thực hiện, chạm đến trái tim của chúng ta và khiến chúng ta đi đến đó mà không có tự do ý thức. Hãy cẩn thận về điều đó: tôi đang tự do hay tôi thả mình theo cảm xúc của thời điểm này, hay trước những thúc giục của thời điểm này?
Kiểm thảo lương tâm:
Một trợ giúp trong việc này là kiểm thảo lương tâm, nhưng tôi không nói về việc kiểm điểm lương tâm mà tất cả chúng ta đều làm khi đi xưng tội. Kiểm tra lương tâm tổng quát trong ngày: điều gì đã xảy ra trong lòng tôi trong ngày hôm nay? “Nhiều thứ đã trôi qua …” Điều gì? Tại sao? Chúng đã để lại dấu vết gì trong lòng tôi? Kiểm thảo lương tâm, đó là thói quen tốt bình tĩnh đọc lại những gì xảy ra trong ngày của chúng ta, học cách chú ý đến những đánh giá và lựa chọn mà chúng ta cho là quan trọng nhất, những gì chúng ta đang tìm kiếm và tại sao, và những điều cuối cùng chúng ta đã tìm thấy. Đặc biệt bằng cách học cách nhận ra những gì thỏa mãn trái tim mình. Điều gì làm trái tim tôi thỏa mãn? Bởi vì chỉ có Chúa mới có thể cho chúng ta sự xác nhận giá trị của chúng ta. Người nói với chúng ta mỗi ngày từ Thánh giá: Người đã chết cho chúng ta, để cho chúng ta thấy chúng ta quý giá như thế nào trong mắt Người. Không có trở ngại hay thất bại nào có thể ngăn cản vòng tay âu yếm của Người.
Việc kiểm thảo lương tâm sẽ giúp ích rất nhiều, bởi vì bằng cách này chúng ta thấy rằng tâm hồn của chúng ta không phải là một con đường nơi mọi thứ đi qua và chúng ta không biết. Không. Hãy xem: chuyện gì đã xảy ra hôm nay? Chuyện gì đã xảy ra thế? Điều gì đã khiến tôi phản ứng? Điều gì đã làm tôi buồn? Điều gì đã làm tôi vui mừng? Điều gì là xấu và tôi đã làm tổn thương người khác? Nhưng hãy xem hành trình của tình cảm, của những điểm thu hút trong lòng mình trong ngày. Đừng quên! Hôm trước chúng ta đã nói về sự cầu nguyện; hôm nay chúng ta nói về biết chính mình.
Cầu nguyện và hiểu biết về bản thân giúp bạn phát triển trong tự do. Đây là những yếu tố cơ bản của đời sống Kitô giáo, những yếu tố quý giá để tìm ra chỗ của mình trong cuộc sống. Cảm ơn anh chị em.
Hồng Thủy – Vatican News
