Theo Nicole Winfield của Hãng tin Associated Press, Đức Phanxicô vừa ra tông thư dưới hình thức tự sắc chính thức tước hết các tài sản tài chánh và các cổ phần bất động sản hiện do Phủ Quốc Vụ Khanh quản trị, sau khi phủ này phạm nhiều sai lầm, để thất thoát nhiều triệu euros trong các khoản tặng dữ và đầu tư hiện đang là mục tiêu của một cuộc điều tra tham nhũng.
Đức Phanxicô ký luật mới vào ngày cuối tuần vừa qua, ra lệnh cho Phủ Quốc Vụ Khanh phải hoàn tất việc chuyển giao mọi tài sản và cổ phần cho Cơ Quan Quản Trị Di Sản (APSA), hạn chót là ngày 4 tháng 1 sắp tới. Luật cũng đòi mọi khoản tặng dữ cho Đức Giáo Hoàng, tức tiền quyên góp vốn gọi là Đồng Xu Thánh Phêrô thu được từ các tín hữu khắp thế giới, và nhiều khoản tặng dữ khác từ trước đến nay do Phủ Quốc Vụ Khanh quản trị, sẽ do Cơ Quan Quản Trị Di Sản từ nay quản lý.
Các thay đổi trên là một đáp ứng đối với cuộc điều tra hình sự về các cáo buộc lâu năm cho rằng có sự quản lý sai các khoản tặng dữ và đầu tư của Phủ Quốc Vụ Khanh giữa lúc Tòa Thánh gặp khủng hoảng về tài chánh.
Theo National Catholic Register, lần đầu tiên, Đức Phanxicô loan báo các thay đổi trên là ngày 25 tháng 8 năm 2020 trong một bức thư gửi cho Đức Hồng Y Quốc Vụ Khanh Pietro Parolin; bức thư này được công bố ngày 5 tháng 11 cùng năm, sau khi Phủ Quốc Vụ Khanh Tòa Thánh tràn ngập các tố cáo về quản lý sai lầm.
Nay, Đức Phanxicô chính thức ban hành luật mới dưới dạng tông thư tự sắc, tựa là “Việc Tổ Chức Tốt Hơn” bằng tiếng Ý. Trong đó, ngài cũng đặt để nhiều qui định mới liên quan đến việc giám sát quĩ Đồng Xu Thánh Phêrô, mặc dù, các viên chức Tòa Thánh bác bỏ việc dùng tiền của này để trang trải các khoản thua lỗ do vụ đầu tư bất động sản ở London gây ra.
Văn kiện, ký ngày 26 tháng 12 và có hiệu lực trước khi Vatican bắt đầu năm tài chánh mới, gồm 4 điều. Điều 1 liên quan đến việc chuyển giao các khoản đầu tư và thanh khoản (liquidity) từ Phủ Quốc Vụ Khanh Tòa Thánh qua Cơ Quan Quản Trị Di Sản. Điều 2 qui định việc quản trị các quĩ Giáo Hoàng. Điều 3 đặt ra “các dự liệu về việc khiểm soát và giám sát kinh tế tài chánh” và điều 4 đề cập đến việc vận hành của Phủ Quốc Vụ Khanh Tòa như một cơ quan hành chánh.
Dưới luật mới, từ 1 tháng 1, 2021, Cơ Quan Quản Trị Di Sản sẽ có quyền sở hữu các quĩ, các trương mục ngân hàng, và các khoản đầu tư, gồm bất động sản, trước đây vốn do Phủ Quốc Vụ Khanh quản trị.
Việc quản trị của Cơ Quan Quản Trị Di Sản sẽ chịu sự “kiểm sóat đặc nhiệm” của Văn Phòng Kinh Tế, thiết lập năm 2014 để giám sát các hoạt động tài chánh của Tòa Thánh và Thị Quốc Vatican. Trong tương lai, Văn Phòng Kinh Tế cũng sẽ phục vụ trong tư cách Văn Phòng Giáo Hoàng đặc trách Các Vấn Đề Kinh Tế và Tài Chánh.
Luật mới đòi Cơ Quan Quản Trị Di Sản tạo một dự khoản ngân sách gọi là “Các Ngân Khoản Giáo Hoàng” trong đó có các tài khoản “Đồng Xu Thánh Phêrô” và “Ngân khoản riêng của Đức Thánh Cha”, vận hành duy nhất theo lệnh của Đức Thánh Cha.
Tự sắc ban cho Văn Phòng Kinh Tế, trước đây do Đức Hồng Y George Pell đứng đầu, nay do Cha Dòng Tên Juan Antonio Guerrero Alves, quyền giám sát các cơ quan trước đây do Phủ Quốc Vụ Khanh giám sát. Các cơ quan khác nhau của Tòa Thánh sẽ đệ trình các ngân sách và bảng cân đối thu chi cho Văn Phòng Kinh Tế; cơ quan này sẽ đệ trình chúng cho Hội Đồng Kinh Tế, cũng đã được thiết lập năm 2014.
Về Phủ Quốc Vụ Khanh, luật mới qui định rằng phần vụ của Phủ này chỉ bao gồm “các nguồn nhân lực cần thiết để thi hành các hoạt động liên quan đến việc quản lý nội bộ” và phải chuyển giao các tư liệu văn khố liên hệ cho Cơ Quan Quản Trị Di Sản.
Ngày 28 tháng 12, Phòng Báo Chí Tòa Thánh cho hay “Luật mới giảm thiểu con số quản trị viên kinh tế của Tòa Thánh và tập trung việc hành chánh, việc quản trị, và các quyết định về kinh tế và tài chánh vào các bộ sở tương ứng với mục đích này”.
“Với nó, Đức Thánh Cha muốn tiến tới một tổ chức tốt hơn cho Giáo Triều và cho cả việc vận hành chuyên biệt hơn của Phủ Quốc Vụ Khanh, một phủ từ nay sẽ có nhiều tự do hơn trong việc giúp đỡ ngài và các vị kế nhiệm về các vấn đề có tầm quan trọng lớn hơn đối với thiện ích của Giáo Hội”.
Phòng Báo Chí cũng nhấn mạnh thêm rằng tự sắc “thiết lập một sự kiểm soát lớn hơn và một sự hiển thị tốt hơn đối với Đồng Xu Thánh Phêrô và các ngân khoản phát xuất từ các quyên góp của tín hữu”.
