Thánh Alphonsus đã viết hàng trăm cuốn sách, cuốn sách quan trọng hơn hết là “Thần học Luân lý” (Moral Theology). Ngài truyền dạy là tất cả mọi người được gọi để nhận sự cứu độ và Chúa ban cho tất cả mọi người những phương tiện để đạt đến. Nhưng đời sống luân lý không chỉ là giữ đúng các luật lệ. Điều khẩn thiết là có một đời sống đầy lòng yêu mến. Một trong những luận đề khác là giá trị của tự do con người và nhất là phải có một lương tâm ngay thẳng đúng đắn. Ngài là người tiên phong nhấn mạnh đền sự quan trọng của những trường hợp cụ thể của từng hoàn cảnh trong vấn đề định giá một hành động đạo đức.
Sự đóng góp của ngài về luân lý đạo đức được một số người ngưỡng mộ nhưng cũng không ít người chống đối. Dù vậy ngài cũng được phong chức Giám mục của Algatha dei Goti vào năm 1762. Ngài sửa sai mọi sự trong giáo phận, chú trọng đến việc đào tạo và nâng cao phẩm chất của hàng giáo sĩ. Tuy vậy ngài đã phải từ nhiệm Giám mục vào năm 1775 vì sức khỏe yếu kém. Ngài rút lui về sống trong Dòng trong 12 năm trước khi từ giả cuộc đời. Đó là 12 năm khắc khoải vì bệnh tật và lo lắng về tinh thần của Cọng Đoàn, làm thế nào để được mọi người chấp nhận và vượt qua những mâu thuẩn trong nhà Dòng.
Song song với việc cầu xin sự chấp thuận của Tòa Thánh về luật lệ của nhà Dòng, trong khi đó phải có được sự ưng thuận của vị lãnh chúa thành Naples, lúc bây giờ đang dưới sự kiểm soát của xứ Tây Ban Nha. Thánh Alphonsus cảm thấy những dự án của ngài đang bị dằng co giữa Giáo Hội và Nhà Nước. Điều đáng buồn là ngài bị trục xuất ra khỏi Dòng mà ngài đã thành lập do kết quả là ngài đã ký một bản văn trong lúc ngài đang bệnh nặng và gần như mù lòa.
Những thử thách gian nan đó chỉ chấm dứt khi ngài bình thản lìa đời vào ngày 1 tháng 8 năm 1787 lúc 90 tuổi. Sau đó thì những chia rẻ trong nhà Dòng dược hàn gắn. Dòng Chúa Cứu Thế trở nên danh tiếng và phát triển nhanh chóng khắp Âu Châu và tận đến Bắc Mỹ Châu và nhiều nơi trên thế giới.
Thánh Alphonsus Liguori được phong hiển thánh vào năm 1871, và được nhìn nhận là đã đóng góp tích cực vào nền Thần Học Luân Lý nên được tuyên phong là “Tiến sĩ của Hội Thánh”.
(Phó Tế JB Huỳnh Mai Trác)
