Phải chăng một người phụ nữ đã ‘đồng tế’ trong thánh lễ của một tổng giám mục ở Brazil?
Việc vướng vào vụ tai tiếng nghiêm trọng trong Giáo hội liên quan đến Thánh lễ nhậm chức tại tổng giáo phận mới của mình có lẽ không phải là điều mà Đức Tổng Giám Mục Odelir José Magri nghĩ đến vào tuần trước.
Nhưng đó chính xác là những gì đã xảy ra vào ngày 13 tháng 2, khi hình ảnh và video về một Thánh lễ tại Tổng giáo phận Chapecó, Brazil xuất hiện, trong đó một người phụ nữ mặc áo alba và dây stola tham gia vào đoàn rước lễ mở đầu, ngồi gần các linh mục khác, và sau đó rước lễ từ bàn thờ.
Vụ việc đã được đưa tin rộng rãi trên báo chí Công Giáo ở Brazil và nước ngoài, đặc biệt là trên các mạng xã hội. Những tiếng kêu thảng thốt vang lên trên khắp thế giới: Lạy Chúa tôi!
Người phụ nữ trong câu chuyện là ai? Chuyện gì đã thực sự xảy ra? Và tổng giáo phận nói gì về điều đó?
Tờ Pillar Catholic giải thích như sau trong bài báo có nhan đề “Did a woman ‘concelebrate’ at an archbishop’s Mass in Brazil?” nghĩa là “Phải chăng một người phụ nữ đã ‘đồng tế’ trong thánh lễ của một tổng giám mục ở Brazil?”.
Đầu tiên, Đức Tổng Giám Mục Odelir José Magri là ai?
Vị tổng giám mục 61 tuổi này được thụ phong vào năm 1992 với tư cách là một nhà truyền giáo Comboni. Ngài đã phục vụ bốn năm tại Cộng hòa Dân chủ Congo, và trở về Brazil vào năm 1996, đảm nhiệm các vị trí trong nhà dòng của mình cho đến khi được bổ nhiệm làm giám mục của Sobral, Brazil vào năm 2010. Phương châm giám mục của ngài là “Hãy đến với Ta, và Ta sẽ làm cho các người trở thành những người đánh cá người.”
Chỉ hai năm sau, ngài được cử đến Giáo phận Chapecó ở tiểu bang Santa Catarina, miền nam Brazil.
Vào tháng 11 năm 2024, Đức Giáo Hoàng Phanxicô đã nâng Giáo phận Chapecó lên thành tổng giáo phận, vẫn giữ Magri làm người lãnh đạo, nhưng hiện tại ngài là tổng giám mục.
Thánh lễ chính thức thành lập tổng giáo phận diễn ra vào ngày 13 tháng 2, và tại đó, người phụ nữ nói trên, hiện được xác định là Vivian de Oliveira, đã có màn ra mắt gây tranh cãi.
Vivian de Oliveira là ai?
Theo trang Linkedin của cô và các tài liệu chính thức từ tiểu bang Santa Catarina, Vivian Schwanke de Oliveira là một giáo viên tiểu học.
Cô dường như đã được bổ nhiệm làm mục sư của Giáo hội Anh giáo Episcopal Brazil, gọi tắt là AECB, vào tháng 9 năm 2024 và hiện được liệt kê trên trang web của tỉnh Thượng Uruguay thuộc AECB với tư cách là thành viên của nhóm mục vụ.
AECB là tỉnh thứ 19 của Cộng đồng Anh giáo toàn cầu. Đây là Giáo hội Kitô giáo lâu đời nhất ở Brazil sau Giáo Hội Công Giáo, được thành lập vào thế kỷ 19 thông qua một hiệp ước giữa Bồ Đào Nha, cường quốc thực dân lúc bấy giờ, và Vương quốc Anh. AECB cho phép phụ nữ được thụ phong linh mục và hiện do một nữ giám mục lãnh đạo, Marinez Rosa dos Santos Bassotto.
Chính xác thì de Oliveira đã làm gì trong Thánh lễ?
Theo Tổng Giám mục Magri, de Oliveira đã tham dự Thánh lễ như một “cử chỉ đại kết”, và ngài đã cảm ơn cô vì điều đó.
Một mục sư Tin Lành khác cũng có mặt, mặc dù ông chọn ngồi trên ghế dài, cùng với các giáo dân.
Ngược lại, De Oliveira tham gia vào đoàn rước và ngồi cùng một nhóm linh mục bên phải bàn thờ. Có khoảng 80 linh mục đồng tế Thánh lễ.
Không rõ từ những hình ảnh và video của Thánh lễ liệu de Oliveira có ý định đồng tế trong Thánh lễ hay không nhưng cô ấy rõ ràng đã ngồi chung với các linh mục đồng tế.
Trong buổi truyền chức, khi tất cả các linh mục đồng tế cùng với giám mục chủ trì giơ tay, cô không có mặt trong cảnh quay, nên không rõ liệu cô có cố gắng tham gia vào buổi truyền chức hay không, vốn là một phần thiết yếu trong nỗ lực đồng tế.
Tuy nhiên, cô đã cùng các linh mục xung quanh tham gia rước lễ, tiến đến bàn thờ và rước lễ.
Rõ ràng là Đức Tổng Giám Mục Magri biết về sự hiện diện của de Oliveira giữa các linh mục khác – ngài đã thừa nhận cô trong bài giảng của mình.
Tuy nhiên, không rõ liệu ngài có chứng kiến cô tham gia Bí tích Thánh Thể hay không, vì chính vị giám mục đang trao Mình Thánh Chúa cho các tín hữu vào thời điểm đó và quay lưng về phía bàn thờ.
Giáo hội nói gì về những tình huống này?
Điều 908 quy định rằng “Các linh mục Công Giáo bị cấm đồng tế Thánh Thể với các linh mục hoặc thừa tác viên của các Giáo hội hoặc cộng đồng giáo hội không hiệp thông trọn vẹn với Giáo Hội Công Giáo.”
Sổ tay hướng dẫn áp dụng các nguyên tắc và chuẩn mực về Đại kết do Bộ thúc đẩy sự hiệp nhất Kitô giáo công bố nêu rằng “trong một buổi lễ phụng vụ Công Giáo, các thừa tác viên của các Giáo hội và Cộng đồng giáo hội khác có thể có vị trí và danh dự phụng vụ phù hợp với cấp bậc và vai trò của họ, nếu điều này được đánh giá là mong muốn”.
Tuy nhiên, văn bản này nằm trong phần dành riêng cho “Chia sẻ trong Phụng vụ Phi Bí tích”. Phần dành riêng cho việc chia sẻ trong Phụng vụ Bí tích không cho phép sự hiện diện của các thừa tác viên không phải Công Giáo.
Tổng giáo phận đã nói gì về vấn đề này?
Tổng giáo phận đã đưa ra một tuyên bố trên trang web của mình sau Thánh lễ. Tuyên bố này khá mơ hồ, nhưng cho biết rằng tổng giám mục đã thông báo cho tòa Sứ thần Tòa Thánh về “hoàn cảnh của sự việc riêng lẻ này liên quan đến hành vi vi phạm vô ý các chuẩn mực phụng vụ”.
Trong tuyên bố, Đức Tổng Giám Mục Magri tiếp tục khẳng định lại “cam kết của mình đối với sự chính thống về giáo lý và sự chính thống về phụng vụ”, hứa sẽ “nỗ lực để tránh những sai lầm trong tương lai”.
Bản thân Vivian de Oliveira dường như không bình luận gì về vụ việc, và Vatican cũng không lên tiếng.
