Tháng trước tại bang Michoacán, một linh mục Công Giáo là Cha Javier Garcia Villafaña đã bị sát hại khi đang trên đường đến cử hành Thánh lễ ở Capacho. Ngài là linh mục Công Giáo thứ chín bị giết trong nước trong chính quyền hiện tại. Một ngày trước khi Cha Villafaña qua đời, Đức Tổng Giám Mục Faustino Armendáriz Jiménez của Durango suýt bị giết do bị đâm vào cuối Thánh lễ trong nhà thờ chính tòa của ngài.
Những cuộc tấn công nghiêm trọng này đòi hỏi phải có sự chú ý từ chính phủ Mễ Tây Cơ, các tổ chức quốc tế và các nước láng giềng.
Bạo lực chống lại các giáo sĩ ở Mễ Tây Cơ và trên khắp Mỹ Châu Latinh nghiêm trọng hơn nhiều so với hầu hết mọi người nhận ra. Nhiều nhà lãnh đạo tôn giáo đã bị giết ở Mỹ Latinh trong thập kỷ qua hơn bất kỳ nơi nào khác trên thế giới. Số linh mục bị giết ở Mễ Tây Cơ trong 15 năm qua thậm chí còn cao hơn ở Nigeria, quốc gia Phi Châu nổi tiếng về các cuộc tấn công bạo lực chống lại các Kitô hữu. Và các số liệu của Colombia và Brazil chỉ kém Mễ Tây Cơ một chút.
Mức độ nghiêm trọng của vấn đề bắt đầu được chú ý vào năm 2021 và vào năm ngoái, sự chú ý từ lâu của quốc tế đã chiếu vào Mễ Tây Cơ trong một thời gian ngắn sau vụ sát hại hai linh mục Dòng Tên ở bang Chihuahua. Các vụ giết người đã được các phương tiện truyền thông khác nhau đưa tin rộng rãi. Đức Thánh Cha Phanxicô và các nhà lập pháp Hoa Kỳ cũng đã lên án chúng.
Nhưng bạo lực vẫn tiếp tục không suy giảm trong năm qua. Tháng 5 vừa qua, một linh mục khác bị giết gần biên giới Mỹ-Mễ Tây Cơ. Tháng 2 này, một mục sư Tin lành đã bị ba người đàn ông bắn chết khi đang tiến hành một buổi cầu nguyện trong một nhà thờ. Tổng cộng, từ năm 2012 đến năm 2022, ít nhất 34 linh mục Công Giáo và 34 nhà lãnh đạo truyền giáo khác đã bị sát hại.
Hầu hết những vụ giết người đó vẫn chưa được giải quyết và một số nhà lãnh đạo tôn giáo đã mất niềm tin vào phản ứng của chính quyền Mễ Tây Cơ đối với vấn đề này. Như Linh mục Alfredo Gallegos, hay còn gọi là “Cha Pistolas,” đã nói trong một bài giảng, “Các tay súng băng đảng đến, chúng bắt gia súc, chúng hãm hiêp vợ và con gái của bạn, còn bạn thì không làm gì được cả. Chính phủ này phải xuống hỏa ngục.”
Phản ứng đó phản ánh sự suy giảm của một số khu vực của Mễ Tây Cơ thành các khu vực không thể kiểm soát do các băng đảng thống trị, đặc trưng bởi sự không bị trừng phạt và thiếu Luật pháp. Theo đánh giá của Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ, các băng đảng đã biến các giáo sĩ trở thành mục tiêu bạo lực đặc biệt, “vì họ tố cáo các hoạt động tội phạm và vì cộng đồng coi họ như những nhân vật có thẩm quyền đạo đức.”
Các nhân vật tôn giáo, những người thường phục vụ một cách vị tha cho các cộng đồng thiệt thòi nhất ở những khu vực dễ bị tổn thương, có thể là tác nhân mang lại sự ổn định cho cộng đồng của họ và do đó là trở ngại cho “việc tìm kiếm quyền kiểm soát” của các băng đảng. Một số băng đảng coi cuộc đấu tranh này mang tính tôn giáo: Ví dụ như băng đảng ma túy “Los Zetas”, được biết đến với việc thực hiện các vụ giết người theo các nghi thức quái đản và kêu gọi một “cuộc chiến thần thánh” chống lại người Công Giáo như một phần của các cuộc hiến tế “tôn giáo” bằng máu của chính hàng giáo sĩ.
Việc chấm dứt bạo lực do băng đảng gây ra này có thể nằm ngoài khả năng của chính phủ Mễ Tây Cơ trong tương lai gần — nhưng thừa nhận vấn đề phải là bước đầu tiên để tìm ra giải pháp lâu dài. Năm ngoái, Tổng thống Mễ Tây Cơ Andrés Manuel López Obrador tuyên bố không biết gì về nạn tống tiền, bạo lực và giết người đang tấn công các nhà thờ Mễ Tây Cơ, thậm chí còn đi xa đến mức chỉ trích các giám mục Mễ Tây Cơ, những người đã dám chỉ trích phản ứng thất bại của chính phủ ông đối với các vụ tấn công chết người nhằm vào các linh mục.
Trừ khi và cho đến khi chính phủ Mễ Tây Cơ đối mặt thẳng thắn với vấn đề này, các cơ quan khác cần phải gióng lên hồi chuông cảnh báo.
Rõ ràng nhất trong số này là Tòa án Nhân quyền Liên Mỹ, nơi yêu cầu các quốc gia thành viên “ngăn chặn, điều tra và trừng phạt bất kỳ hành vi vi phạm các quyền được công ước công nhận”. Tòa án đã áp dụng tiêu chuẩn này thường xuyên đối với các quốc gia thành viên thiếu sót trong việc điều tra và truy tố các vụ tra tấn, giết người, cưỡng bức mất tích và giết người ngoài vòng pháp luật. Cho đến nay, các cuộc tấn công vào các nhà lãnh đạo tôn giáo ở Mễ Tây Cơ chỉ đem lại những tuyên bố riêng lẻ.
Hoa Kỳ và các nước láng giềng khác của Mexico cũng nên lên tiếng và đề nghị hỗ trợ khi khả thi. Năm ngoái, sau vụ sát hại hai linh mục Dòng Tên, các thành viên Quốc hội đã kêu gọi Tổng thống Biden hợp tác chặt chẽ với chính phủ Mễ Tây Cơ để bảo đảm công lý. Chính quyền Biden, cho đến nay, đã không đáp ứng yêu cầu cụ thể đó.
Bạo lực chống lại các nhà lãnh đạo tôn giáo ở Mễ Tây Cơ không chỉ là vô lương tâm mà còn là một con chim hoàng yến trong mỏ than báo hiệu rằng các khu vực quan trọng của Mỹ Latinh đang trở thành điểm nóng cho đàn áp tôn giáo, như trường hợp ở Nicaragua. Những người quan tâm đến việc bảo vệ nhân quyền trong khu vực nên theo dõi tình hình chặt chẽ và gây áp lực buộc Mễ Tây Cơ phải chấm dứt bạo lực và miễn trừ hình phạt.
