Theo Clara Raimundo của tờ National Catholic Register, trong một cuộc phỏng vấn của tờ này trước khi Đức Phanxicô công bố việc phong ngài lên hàng Hồng Y, Đức Cha Américo Aguiar, lúc đó là Giám Mục Phụ Tá của tòa Thượng Phụ Lisbon kiêm trưởng ban tổ chức Ngày Giới Trẻ Thế Giới Lisbon 2023, cho hay ngài lưu ý tới các khía cạnh “trước và sau” biến cố này.
Liên quan đến “trước” nghĩa là giai đoạn chuẩn bị, ngài cho rằng việc rước các biểu tượng chính thức của Đại hội khắp nước, tức “Thánh giá Hành hương” và ảnh Đức Mẹ, là một “trải nghiệm độc đáo, đã vận động thêm rất nhiều bạn trẻ hơn ngài có thể tưởng tượng.
Còn chuyện “sau” là giấc mơ của ngài thấy người trẻ tới Lisbon sẽ “trở về đất nước họ với ước vọng và ý chí thành tốt hơn, thành những người tốt hơn, bất chấp tôn giáo, bất chấp mọi điều khác… Vì tại Lisbon, họ sẽ tìm được người da trắng và người da đen, người mập và người gầy, người từ phương Nam và phương Bắc, người giầu và người nghèo, người Hồi Giáo, người Do Thái Giáo và người thuộc tín ngưỡng khác” và họ sẽ “khám phá ra khác biệt là phong phú. Và trọn sự đa dạng anh chị em này luôn luôn là một cơ hội”.
Nhưng vị Giám Mục trẻ tuổi này cũng tỏ bầy quan tâm cho rằng Giáo Hội có thể chưa sẵn sàng hiến cho người trẻ điều họ cần từ đó về sau.
Đức Cha có biết điều gì sẽ xảy ra khi nhận nhiệm vụ điều phối việc tổ chức Ngày Giới trẻ Thế giới Lisbon 2023 không?
Không, hoàn toàn không. … Chỉ từ góc nhìn của một người đã sống Ngày Giới trẻ Thế giới với tư cách là một khách hành hương, ở Sydney [2008], và sau đó là thư ký của một giám mục, ở Kraków [2016]. Nhưng tôi không biết gì về chiều sâu, chiều rộng, trọng lượng và quy mô của tổ chức. Tôi đã nghi ngờ một số điều, vì tôi có một số chuyên môn trong việc tổ chức các sáng kiến khác, nhưng hoàn toàn không có gì nghiêm túc như thế này. Chỉ đến khi tôi ở Panama, hậu trường của Ngày Giới trẻ Thế giới, vào tháng 10/11 năm 2018, chỉ còn hơn hai tháng nữa là bắt đầu, tôi mới bắt đầu nhận ra chiều kích của một biến cố như vậy.
Những thách thức lớn nhất là gì?
Cũng giống như các nhà thám hiểm người Bồ Đào Nha vào thế kỷ 15 và 16, những người định hướng bằng bản đồ mà họ đã tạo ra khi họ ra đi, đó chính là kinh nghiệm tổ chức Ngày Giới trẻ Thế giới; bởi vì không có ai, hoàn toàn không có ai, ngoài giới trẻ Panama, giới trẻ Kraków, Rio, Madrid và các thành phố khác đã từng tổ chức Ngày Giới trẻ Thế giới, thực sự biết nó như thế nào. Tình cờ, chúng tôi có một tình nguyện viên từ Panama làm việc với chúng tôi, người đã giúp đỡ chúng tôi rất nhiều, ít nhất là để tránh những sai lầm nghiêm trọng mà chúng tôi có thể mắc phải. Chúng tôi đang học hỏi bằng khả năng của mình, những điểm yếu của chúng tôi, lãnh thổ của chúng tôi, Giáo hội, các định chế, các đối tác… và do đó, chúng tôi đang thiết kế Ngày Giới trẻ Thế giới – và luôn luôn đứng trước rất nhiều điều không thể đoán trước, bởi vì số lượng khách hành hương, những người đã đăng ký, những con số đã khóa sổ và dứt khoát, cho phép chúng tôi đưa ra những quyết định nghiêm túc về mặt hậu cần, vẫn để ngỏ. Và không thể đóng những con số này vì đăng ký kết thúc vào Chúa nhật, ngày 6 tháng 8. Điều đó không giúp được gì nhiều, phải không?
Và có một số điều, có thể là đồ ăn, phương tiện đi lại, lễ phục, những thứ khác nhau mà chúng tôi có trong hợp đồng… mà cho đến một ngày nhất định, chúng tôi có thể đặt hàng nhiều hơn, nhưng nếu chúng tôi đặt hàng muộn hơn thì không còn đảm bảo giao hàng nữa. Vì vậy, có một thách thức lớn ở đây!
Chỉ có thể vượt qua với một đội cũng tiếp tục phát triển.
Đúng! Vào cuối năm 2018, Thượng phụ Lisbon [Đức Hồng Y Manuel Clemente] đã hỏi chúng tôi một điều mà tôi nghĩ là rất quan trọng: Đầu tiên, ngài yêu cầu chúng tôi thành lập một nhóm làm việc nhỏ, với một số linh mục kết nối nhiều hơn với các lĩnh vực khác nhau. Và, tại thời điểm nào đó, ngài yêu cầu mỗi người trong số họ chọn những giáo dân, những người trẻ tuổi, những chàng trai và cô gái đã có một số kinh nghiệm, có một số khả năng sẵn sàng, và đó là những gì chúng tôi đã làm. Và hôm nay, bốn năm sau, nhóm, gần như hoàn toàn, được tạo thành từ những người trẻ tuổi, 90 phần trăm là giáo dân, và điều này dẫn chúng tôi đến một tính đồng nghị vĩnh viễn trong quá trình đưa ra quyết định và học hỏi lâu dài với nhiều người không quen biết nhau.
Và, như Đức Giáo Hoàng nói, thượng hội đồng không phải là một quốc hội, trong đó họ đến đó, phát biểu và đa số đi theo cách đó. Không, tại thượng hội đồng, mỗi người đến, chia sẻ, và Chúa Thánh Thần chọn con đường. Nó có thể là đa số; nó có thể là thiểu số: làm quen với nhau, làm việc cùng nhau, như một đội, mọi người có thể nói những gì họ nghĩ, một quyết định được đưa ra.
Đây là một ngôi trường rất thú vị, nhưng cũng là một ngôi trường rất khó, chủ yếu là vì phạm sai lầm sẽ dẫn đến hậu quả; nó đau; nó ngụ ý sửa chữa, và nó ngụ ý không lặp lại. Và đây là một đội, và đội ngày càng lớn hơn.
Đức Cha có cần quay lại uống 20 ly cà phê mỗi ngày như trước khi tham gia hội thảo không?
Đúng rồi…. Tôi đang bắt đầu đến gần hơn! Tôi vẫn có thể ngủ, nhưng tôi đi ngủ muộn hơn và thức dậy vào cùng một thời điểm mỗi ngày. Khoảng 7 giờ sáng, trời đã rạng sáng, nhưng với chứng “nghiện caffein” tôi vẫn cảm thấy mình có khả năng!
Đức Cha nói trong một cuộc phỏng vấn, trước khi trở thành chủ tịch của Tổ chức Ngày Giới trẻ Thế giới, rằng “điều quan trọng nhất của Ngày Giới trẻ Thế giới không phải là Ngày Giới trẻ Thế giới; điều quan trọng nhất là chuẩn bị cho Đại hội Giới trẻ Thế giới và sau đó là những gì tiếp theo.” Đức Cha vẫn còn suy nghĩ như vậy?
Hoàn toàn vẫn còn. Ngày Giới trẻ Thế giới là một tuần bắn pháo bông. Nó rất tốt; nó rất đẹp. Đức Giáo Hoàng đang đến…. Nhưng đó không phải là điều quan trọng của Ngày Giới trẻ Thế giới. Điều quan trọng là những gì còn lại, cho Bồ Đào Nha, cho người Bồ Đào Nha, cho giới trẻ và cho thế giới. Và về mặt chuẩn bị, cuộc hành hương của các biểu tượng đã gây xúc động sâu sắc. Đó là một kinh nghiệm độc đáo. Đi khắp đất nước, khắp các giáo phận, miền bắc và miền nam, bờ biển và miền quê, lục địa và hải đảo… Tôi càng đánh giá cao sức mạnh, niềm vui, sự kiên cường, ước mơ và tương lai của Giáo hội và của đất nước chúng ta. Ở nhiều nơi ít người, ít kỳ vọng, chúng tôi có rất nhiều người trẻ không biết từ đâu đến. Đó là khả năng đặt câu hỏi, khiêu khích của Chúa Kitô trên thập giá.
Và chúng ta phải hiểu rằng những người trẻ này cần nhiều hơn là một thánh lễ vào lúc 11 giờ sáng Chúa nhật. Tất cả những người trẻ này đang được [kêu gọi] và những người đã làm việc tại các giáo phận trong 18 tháng qua, kể từ khi cuộc hành hương của các biểu tượng bắt đầu, tất cả những người trẻ này đều nói: “Hiện tại – chúng con sẵn sàng làm chứng cho Chúa Kitô hằng sống!”
Khi tôi được hỏi về thành quả của cuộc hành trình này, tôi đã thấy những thành quả đó rồi. Các thành phần của các Ủy ban tổ chức giáo phận tháp tùng cuộc hành hương các biểu tượng hàng tháng, trong mỗi giáo phận, là những anh hùng thực sự, những người nam nữ, con trai con gái, đã đình chỉ công việc, trường học, gia đình, đời sống của chính họ và họ dành một tháng [toàn thời gian] với các biểu tượng tới lui. Có những giáo phận mà các biểu tượng không đơn độc trong một giây, thậm chí không qua một đêm. Tôi đã nói với các giám mục trong tất cả các giáo phận rằng cần phải suy nghĩ về những người đàn ông và đàn bà này, về những người giáo dân đã cống hiến tất cả. Những người đã hy sinh gia đình, hy sinh ví tiền, hy sinh của cải để hiến mình cách trọn vẹn, và chính những người này đã dâng mình cách trọn vẹn mà Chúa đang đặt trước mắt chúng ta.
Giáo hội phải cung cấp điều gì cho những người trẻ này để họ ở lại sau Ngày Giới trẻ Thế giới?
Chúng ta phải trả lời – và với từ ngữ “chúng ta”, tôi muốn nói Giáo hội có phẩm trật, những người chịu trách nhiệm về các lĩnh vực khác nhau, linh mục, giáo dân, bất cứ điều gì – chúng ta phải biết rằng những người này cần câu trả lời; họ cần sự sẵn sàng của chúng ta để đi theo cùng một con đường. Và không đủ để nói: “Được rồi, các bạn trẻ thân mến của tôi, vì vậy bây giờ, vào Chúa nhật, lúc 11 giờ sáng, Thánh lễ … và tuần tới, Chúa nhật, lúc 11 giờ sáng, Thánh lễ,” v.v. Điều này không thể được. Việc chuẩn bị cho Ngày Giới trẻ Thế giới cũng phải là một sự khiêu khích và một phép thử khả năng của chúng ta trên thực địa để đáp lại những người trẻ này, những người đã nói: “Có mặt”.
Einstein nói rằng khăng khăng làm cùng một việc và mong đợi những kết quả khác nhau hẳn là điên rồ. Và đôi khi đối với tôi, dường như trong Giáo hội, chúng ta thường nghĩ rằng “nó luôn luôn như thế này, nó đã như thế này trong 2000 năm rồi, vì vậy chúng ta không cần phải thay đổi bất cứ điều gì.”… Đó là một trong những điều khiến tôi khó chịu nhất: đi bất cứ nơi nào mà bạn đang cố gắng giải quyết vấn đề và nghe nói: “Ở đây, theo truyền thống, nó luôn như thế này…”
“Nó luôn luôn như thế này” là sự chăm sóc mục vụ để duy trì! Nó luôn luôn như vậy, cho đến một ngày nó không còn như vậy nữa, bởi vì không còn ai để thực hiện việc bảo trì này.
Sẽ có những người tham gia từ tất cả các nước trên thế giới?
Nếu tất cả các đăng ký được xác nhận, chúng tôi sẽ có những người trẻ tuổi từ hầu hết mọi quốc gia trên thế giới. Một số quốc gia đang trải qua những tình huống tế nhị hơn. Có trường hợp chính Giáo hội địa phương đã quyết định không tham gia, vì kinh nghiệm họ có được từ các phiên bản khác là những người trẻ nhân cơ hội của Ngày Giới trẻ Thế giới để bỏ trốn. Có những loại mối quan tâm như thế.
Hoa Kỳ là quốc gia có số lượng ứng viên cao nhất từ bên ngoài châu Âu. Đức Cha có mong đợi điều đó không?
Có, và tôi muốn nhiều hơn nữa! Thực tế là, khi chúng tôi đến Ba Tây, chúng tôi cũng tính đến Hoa Kỳ, chủ yếu là đến Denver — nơi diễn ra Ngày Giới trẻ Thế giới vào năm 1993 — nhưng sau đó, thật không may, điều đó đã không thể thực hiện được. Nhưng chúng tôi đã hỏi Hội đồng Giám mục Hoa Kỳ, và tôi nghĩ rằng nó đã sẵn sàng, cho một phiên bản video của [bài hát chủ đề Ngày Giới trẻ Thế giới]. Đó là một công việc rất thú vị, rất gần gũi với họ.
Đôi khi chúng ta nhìn vào Hoa Kỳ và nghĩ rằng vấn đề duy nhất mà họ không phải lưu tâm là tiền, nhưng điều đó không đúng. Có những cộng đồng và những người, giống như những người khác, cũng không thể tham gia vì họ không có khả năng kinh tế để đáp ứng.
Có bao nhiêu người Ukraine và người Nga hiện đã ghi danh?
Chúng tôi có một số đăng ký từ cả hai quốc gia. Đó là một hồ sơ mà chúng tôi đang xử lý hết sức thận trọng, hết sức nhạy cảm. Vài ngày trước, nó không đạt tới tổng số 300: chủ yếu là người Ukraine; người Nga đã không đạt được 100.
Và liệu có cuộc gặp gỡ giữa một người Ukraine và một người Nga, như Đức Giáo Hoàng đã nói khi trở về từ Hung Gia Lợi?
Vẫn chưa rõ điều gì sẽ xảy ra. Chúng tôi đang làm việc để, vào một trong những thời điểm quan trọng, có thể là chào mừng, Chặng đàng Thánh giá, canh thức hoặc Thánh lễ, sẽ có một cuộc gặp gỡ bao gồm cả hai. Tôi tin rằng có những người Nga trẻ tuổi và những người Ukraine trẻ tuổi muốn hòa bình. Và hòa bình là không chống lại bất cứ ai. Đó là “Tôi muốn hòa bình với bạn; bạn muốn hòa bình với tôi. Nó không phải là “bạn xấu; tôi tốt.” Chúng ta sẽ không đi theo cách đó, phải không?
Suy nghĩ về vấn đề chiến tranh: Trong 20 năm nữa, những người trẻ tuổi này sẽ là những người ra quyết định về chính trị, kinh tế, tài chính. Liệu họ có đưa ra quyết định tốt hơn vì họ đã học được điều gì đó tại Ngày Giới trẻ Thế giới về học thuyết xã hội của Giáo hội, về bất bạo động không?
Tôi không muốn điều đó chỉ xảy ra khi họ là người ra quyết định trong tương lai; tôi muốn nó ngay ngày hôm nay. Tôi muốn rằng các cuộc họp mà chúng tôi sắp tổ chức sẽ kích thích họ suy nghĩ về Laudato Si, về Fratelli Tutti và về “Nền kinh tế của Đức Phanxicô.” Những người trẻ tuổi phải cho chúng tôi biết (và chúng tôi phải muốn lắng nghe họ) cách họ muốn thiết kế hôm nay, ngày mai và tương lai, trong nhiều lĩnh vực của nền kinh tế, hòa bình và chiến tranh, chính trị quốc tế.
Trên tất cả, ước mơ của tôi là những người trẻ này đến Lisbon trở về đất nước của họ với mong muốn trở thành tốt hơn, những người tốt hơn, bất kể tôn giáo của họ, bất kể mọi thứ khác. Tại sao? Bởi vì ở Lisbon, họ tìm thấy những người da trắng và da đen, lớn và nhỏ, từ Nam và Bắc, giàu và nghèo, người Hồi giáo, người Do Thái và những người khác, và họ phát hiện ra rằng sự khác biệt đó là sự phong phú. Và tất cả sự đa dạng này của các anh chị em luôn là một cơ hội.
