Ông Chris Patten là Thống đốc cuối cùng của Hương Cảng và là người đứng đầu ủy ban cố vấn cho Đức Thánh Cha Phanxicô trong việc cải tổ và hiện đại hóa hệ thống thông tin liên lạc của Tòa thánh. Trong cuộc hội thảo do tờ The Tablet tổ chức hôm 18 tháng 12, ông bày tỏ âu lo rằng những người cố vấn cho Đức Thánh Cha Phanxicô trong chính sách đối với Trung Quốc đã sai lầm một cách nghiêm trọng.
Sarah MacDonald của Catholic News Service, cơ quan truyền thông của Hội Đồng Giám Mục Hoa Kỳ, có bài tường thuật nhan đề: “Last Hong Kong governor: Pope ‘badly advised’ on China bishops’ pact” nghĩa là “Thống đốc cuối cùng của Hương Cảng cho rằng Đức Giáo Hoàng đã được ‘cố vấn sai lầm’ về hiệp ước giám mục với Trung Quốc”.
Nguyên bản tiếng Anh có thể xem tại đây. Dưới đây là bản dịch toàn văn sang Việt Ngữ.
Thống đốc cuối cùng của Hương Cảng đã chỉ trích thỏa thuận giữa Vatican và Trung Quốc liên quan đến việc bổ nhiệm các giám mục và nói rằng Đức Thánh Cha Phanxicô đã được “cố vấn sai lầm nghiêm trọng” khi ký kết hiệp ước.
Tuần báo Công Giáo quốc tế, The Tablet, đã tổ chức một cuộc thảo luận trực tuyến với chủ đề “Trung Quốc và các nền dân chủ tự do – Chúng ta có phải đối mặt với một cuộc Chiến tranh Lạnh mới không?”. Trong cuộc thảo luận này, ông Chris Patten đã kêu gọi Vatican “cho chúng tôi biết những gì có trong thỏa thuận”.
Các chi tiết của thỏa thuận song phương đến nay vẫn còn bí mật. Thỏa thuận này đã được gia hạn vào tháng 10 bất chấp sự chỉ trích của Hoa Kỳ và các tổ chức nhân quyền.
“Theo tôi, ý tưởng rằng đây là thời điểm tốt để thực hiện các thỏa thuận với Đảng Cộng sản Trung Quốc thật đáng kinh ngạc,” Patten nói và nhấn mạnh rằng từ khi Tập Cận Bình lên nắm quyền thế giới đã phải chứng kiến quyền con người và tự do tôn giáo ở Trung Quốc bị tấn công ở mức kinh hoàng.
Ông Patten, người từng là thống đốc Hương Cảng từ năm 1992 đến năm 1997 và giám sát việc bàn giao thuộc địa của Anh này cho Trung Quốc theo nguyên tắc một quốc gia, hai hệ thống, nói rằng thỏa thuận của Vatican sẽ không vượt qua được “trắc nghiệm Dietrich Bonhoeffer”.
Ông Patten nhấn mạnh rằng Bonhoeffer, một mục sư và nhà thần học người Lutheran, đã nói rằng “im lặng khi đối mặt với cái ác tự nó là cái ác. Ông ấy khẳng định rằng không nói là nói, không hành động là hành động, khi người ta đang thực hiện những điều khủng khiếp”.
“Tôi nghĩ đây là một ví dụ về những lời cố vấn quá sức tồi tệ, là những gì sẽ quay trở lại và làm tổn thương Giáo Hội chúng ta”.
Ông Chris Patten nguyên là một chính trị gia của Đảng Bảo thủ, là người đứng đầu ủy ban cố vấn cho Đức Thánh Cha Phanxicô trong việc cải tổ và hiện đại hóa hệ thống thông tin liên lạc của Tòa thánh, cho biết thỏa thuận này nên được xem xét để xem hoàn cảnh của người Công Giáo có được cải thiện hay không kể từ khi được ký kết hơn hai năm trước. Trước các tin tức về làn sóng bách hại ngày càng tăng tại Hoa Lục và cả tại Hương Cảng ông tin rằng “chính xác điều ngược lại đã xảy ra.”
“Tôi là một người rất ngưỡng mộ, hết sức quý mến Đức Thánh Cha Phanxicô, nhưng tôi nghĩ chính sách này, đã được người ta cố vấn cho ngài, là hoàn toàn sai lầm.”
Cho đến nay, người ta chỉ có thể hiểu lờ mờ rằng thỏa thuận tạm thời giữa Vatican và Trung Quốc nêu ra các thủ tục để bảo đảm rằng các giám mục Công Giáo được cộng đồng Công Giáo ở Trung Quốc, mà trên thực tế là Đảng Cộng sản Trung Quốc, bầu chọn và được Đức Giáo Hoàng phê chuẩn trước khi tấn phong và bổ nhiệm.
Các quan chức Vatican nói rằng việc từ bỏ toàn quyền đối với việc lựa chọn giám mục sẽ không phải là điều mà Vatican hy vọng, nhưng thỏa thuận này là bước đầu tiên khá tốt để bảo đảm tự do và an ninh hơn cho cộng đồng Công Giáo ở Trung Quốc.
Ông Patten cáo buộc Trung Quốc đã hành xử một “cách tàn bạo và bắt nạt” như đã được minh chứng qua việc họ giết lính Ấn Độ trên dãy Hy Mã Lạp Sơn, đánh chìm tàu đánh cá của các nước khác ở Biển Đông, đe dọa Đài Loan và tranh cãi với Úc Đại Lợi và Canada và sử dụng một thứ ngoại giao cưỡng chế.
Ông cảnh báo: “Họ đã đưa ra luật an ninh quốc gia ở Hương Cảng, có hiệu lực đặt Đảng Cộng sản Bắc Kinh vào vị thế nắm quyền ở Hương Cảng và phá hủy mức độ tự chủ của nó”.
Patten nói rằng ông không chấp nhận rằng những hành động này là kết quả của Chiến tranh Lạnh nhưng ông tin rằng đang “có một cuộc tấn công của Đảng Cộng sản Trung Quốc vào các giá trị tự do của các xã hội Anh, Mỹ”.
Ông nhấn mạnh rằng: “Những gì chúng ta phải làm khi người Trung Quốc cư xử tồi tệ là tất cả chúng ta phải chuẩn bị sẵn sàng để chống lại họ và phải cùng nhau làm điều đó”.
Ông cũng chỉ trích sự im lặng của Vatican đối với sự đàn áp của Trung Quốc đối với Phật tử ở Tây Tạng và người Hồi giáo Duy Ngô Nhĩ ở Tân Cương, và so sánh cách đối xử này với những gì đã xảy ra khi người Do Thái ở Âu châu bị tấn công trong những năm 1930 và 40.
Cựu chính trị gia Patten cũng chỉ trích mạnh mẽ cách đối xử của Vatican đối với Đức Hồng Y Giuse Trần Nhật Quân, một nhà phê bình thẳng thắn đối với Trung Quốc. Ông lưu ý rằng trong khi các nhà lãnh đạo Công Giáo vẫn sẵn sáng bắt tay với ngoại trưởng Trung Quốc, thì khi Đức Hồng Y Quân đến Rome, ngài đã không được Đức Thánh Cha Phanxicô tiếp kiến.
“Điều đó thật đáng hổ thẹn,” ông nói.
