Salvatore Cernuzio của Vatican News tường trình rằng vào ngày lễ Thánh Phanxicô, ngày 4 tháng 10, kỳ họp chung thứ hai của Phiên họp Toàn thể Thượng hội đồng đã lắng nghe các báo cáo từ năm Bàn ngôn ngữ và tổ chức một cuộc thảo luận cởi mở với hơn ba mươi diễn giả thảo luận về các chủ đề như các đặc sủng và thừa tác vụ, phụng vụ và đối thoại với các nền văn hóa và tôn giáo.
Thực vậy, Kỳ họp chung thứ hai của Phiên họp Toàn thể Thượng hội đồng về tính đồng nghị đã khai mạc vào sáng thứ Sáu – ngày lễ Thánh Phanxicô thành Assisi – với lời chào mừng Đức Giáo Hoàng lấy tên Thánh Phanxicô và tất cả những người mang tên Phanxicô.
Phiên họp có sự tham dự của 351 thành viên tại Hội trường Phaolô VI, những người đã lắng nghe các báo cáo của năm “Bàn ngôn ngữ”. Các chủ đề chung của các nhóm ngôn ngữ khác nhau liên quan đến ý tưởng về tính đồng nghị như một phong cách hơn là một kỹ thuật và các vấn đề như vai trò của phụ nữ và giáo dân trong Giáo hội; và “tích cực” lắng nghe những người cảm thấy bị loại trừ vì họ không tuân theo các quy định của Giáo hội.
Những người thuyết trình tại cuộc họp báo hàng ngày tại Văn phòng Báo chí Tòa thánh cũng lưu ý rằng những người tham dự Thượng hội đồng đã suy gẫm về ý tưởng “trong một thế giới của những đứa trẻ mồ côi”, Giáo hội có thể đại diện cho “gia đình của những người không có gia đình”. Cuộc họp dành cho các nhà báo bắt đầu bằng những điểm nổi bật trong công việc của Thượng hội đồng từ bộ trưởng Bộ Truyền thông, Paolo Ruffini; và Sheila Pires, chủ tịch và thư ký của Ủy ban Thông tin của Phiên Họp Toàn Thể.
Không phải mọi đặc sủng đều cần phải là các thừa tác vụ
Đặc biệt, họ báo cáo rằng hình ảnh Giáo hội như Thân thể của Chúa Kitô, nơi có nhiều thừa tác vụ và đặc sủng trong một thân thể duy nhất, đã được nhắc lại nhiều lần.
Trong bối cảnh này, chủ đề về vai trò của giáo dân, và đặc biệt là của phụ nữ, trong Giáo hội đã được phân tích. Những người thuyết trình nhấn mạnh rằng tất cả các đặc sủng đều quan trọng, nhưng không nhất thiết tất cả các đặc sủng đều phải được phát biểu trong các thừa tác vụ của Giáo hội.
Vai trò và đóng góp của phụ nữ
Một số nhóm, các diễn giả báo cáo, được yêu cầu xem xét, mà không có “cách tiếp cận mang tính định kiến và ý thức hệ”, liệu một số vấn đề có được nêu ra do các xu hướng và ý thức hệ thời thượng hay không thay vì “sự phân định thực sự của giáo hội”.
Trong cùng khuôn khổ này, các diễn giả lưu ý rằng “phẩm giá của phụ nữ được trao ban cho mọi tín hữu trong Bí tích Rửa tội”. Liên quan đến vấn đề phụ nữ và Bí tích Truyền thừa tác vụ, một số thành viên Thượng hội đồng đã đề xuất khả thể nghiên cứu sâu hơn về khả năng của các thừa tác vụ như “thừa tác vụ an ủi”, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc nhắc lại những đóng góp quan trọng mà phụ nữ đã và đang thực hiện trong Giáo hội.
Các thành viên Thượng hội đồng được báo cáo đã nhấn mạnh nhiều đến “phẩm giá bình đẳng và đồng trách nhiệm” của tất cả những người đã được rửa tội. Người ta nói rằng đây là cơ sở để suy gẫm về việc đưa những người giáo dân – và đặc biệt là phụ nữ và người trẻ – vào các quá trình ra quyết định của đời sống giáo hội.
Trong bối cảnh mối quan hệ giữa nam và nữ, một số Nhóm đề xuất cần xác định nỗi sợ hãi và nỗi lo sợ ẩn sau một số lập trường nào đó, “bởi vì những nỗi sợ hãi này trong Giáo hội đã dẫn đến thái độ thiếu hiểu biết và coi thường phụ nữ”. Việc xác định những nỗi sợ hãi như vậy có thể thúc đẩy công việc phân định của Giáo hội.
Giáo dân, ngôn ngữ, khuôn mặt của người nghèo
Một số Bàn ngôn ngữ lưu ý rằng ở một số nơi trong Instrumentum laboris [Tài liệu Làm việc], giáo dân, cũng như gia đình “Giáo hội tại gia”, hầu như không được đề cập đến.
Mối quan hệ giữa các giáo hội và nền văn hóa địa phương cũng cần được khám phá sâu hơn, vì mỗi giáo hội địa phương được “rèn luyện” bởi một nền văn hóa trong khi vẫn là chính nó.
Theo hướng này, vấn đề ngôn ngữ cũng được đề cập, yêu cầu ngôn ngữ phải “đơn giản” và “một số cách diễn đạt là kết quả của quan điểm lấy châu Âu và phương Tây làm trung tâm” phải được thay đổi.
Cuối cùng, như một điểm cuối cùng, có một lời mời gọi hai chiều là bắt đầu từ những kinh nghiệm và thực tế mục vụ “bởi vì cuộc sống quan trọng hơn lý thuyết”; và “nhìn vào khuôn mặt của những người nghèo bị chiến tranh, bạo lực và lạm dụng xé nát”.
Hơn cả các phát biểu
Sau năm bài trình bầy, diễn đàn đã mở ra cho những người muốn nói. Ba mươi sáu diễn giả đã lên tiếng tại phiên họp chung, đề cập đến các chủ đề như tầm quan trọng của giáo dân, vai trò của phụ nữ trong Giáo hội (với một diễn giả mô tả như “một thiếu sót” ý tưởng phụ nữ chỉ được coi là “người an ủi” chứ không phải là người có thể rao giảng hoặc lãnh đạo một tổ chức).
Tương tự như vậy, một diễn giả, khi nhắc lại tấm gương của những nhà truyền giáo, bao gồm cả phụ nữ giáo dân, những người lãnh đạo toàn bộ cộng đồng trên khắp thế giới, lưu ý rằng một số phụ nữ cảm thấy được Chúa kêu gọi để được thụ phong và yêu cầu Giáo hội làm điều đó.
Người ta cũng yêu cầu phụ nữ tham gia Nhóm nghiên cứu về các thừa tác vụ và đặc sủng và kết quả công việc của Nhóm này có thể được thảo luận trong một không gian của Phiên họp để cung cấp ý kiến và sự phân định.
Đối thoại và lắng nghe
Các phát biểu tiếp theo nhắc lại tầm quan trọng của việc phát triển một tinh thần đồng nghị, lắng nghe tích cực, gần gũi, hỗ trợ mà không có định kiến, ngay cả với những người khác biệt, những người không khiến chúng ta cảm thấy thoải mái.
Một số diễn giả kêu gọi đối thoại nhiều hơn với các nền văn hóa, triết lý và tôn giáo khác, đồng thời nhấn mạnh sự cần thiết phải tôn trọng và công nhận “người khác” “vì điều này đoàn kết dân Chúa”.
Về việc lắng nghe, lấy cảm hứng từ chủ đề “Chúng ta hãy mở rộng không gian của lều”, các diễn giả yêu cầu những người tham gia Phiên họp lắng nghe sâu sắc hơn những người trong hoàn cảnh nghèo đói và đau khổ và những người cảm thấy bị loại trừ khỏi xã hội và Giáo hội, chẳng hạn như những người ly hôn, những người bị thiệt thòi và điều gọi là cộng đồng “LGBTQ+”.
“Mở rộng không gian” trong phụng vụ.
Các diễn giả cũng đề cập đến chủ đề giáo sĩ trị, nhấn mạnh rằng “trong Giáo hội không có chủ nhân hay thần dân. Chỉ có một Chúa, và tất cả chúng ta đều là anh em”.
Tiến sĩ Ruffini nhấn mạnh các tham chiếu đến chủ đề “được lặp lại và cử hành” của phụng vụ, có thể trở thành “tấm gương phản chiếu của tính đồng nghị”.
Một đề xuất là “tại buổi phụng vụ chung tiếp theo của các thành viên của thượng hội đồng, không gian của lều có thể được ‘mở rộng’”.
Diễn giả khách mời tại Buổi họp báo
Bốn thành viên của Phiên họp Toàn Thể đã có mặt tại buổi họp báo hôm thứ Sáu: Đức Hồng Y Cristóbal López Romero, Tổng giám mục Rabat (Maroc) và là chủ tịch của CERNA (Hội đồng Giám mục Khu vực Bắc Phi); Đức Giám Mục Antony Randazzo, Chủ tịch Liên đoàn các Hội đồng Giám mục Công Giáo Châu Đại Dương (FCBCO); Đức Giám Mục Matthieu Rougé của Nanterre (Pháp); và Sơ Xiskya Lucia Valladares Paguaga, đến từ Nicaragua, một chuyên gia về phương tiện truyền thông xã hội và truyền giáo kỹ thuật số.
Kinh nghiệm tại các giáo phận, quốc gia và châu lục
Cả bốn diễn giả đều kể lại kinh nghiệm về tính đồng nghị từ chính môi trường của họ: giáo xứ, giáo phận, quốc gia và châu lục.
Đức Hồng Y Lopéz Romero đã báo cáo về kinh nghiệm ở Châu Phi của “một nữ tu đã tạo ra một phong trào trao đổi, suy tư về tính đồng nghị” và “một mình đã làm được nhiều hơn nhiều Hội đồng Giám mục”. Ngài cũng nói về các cuộc họp đồng nghị khác nhau ở Maroc cho phép chính các Ki-tô hữu “khám phá ra chúng ta là ai, ít về số lượng nhưng thuộc về hơn 100 quốc gia: một sự giàu có phi thường nhưng cũng có một số khó khăn trong việc sống hiệp thông”.
Đức Giám Mục Rougé đã nói về “các hoạt động đồng nghị ” tại Nanterre, nhưng muốn tập trung nhiều hơn vào Thượng hội đồng lớn tại Vatican: “Chúng tôi rất vui khi được gặp lại nhau, điều này liên quan đến cường độ mà chúng tôi đã sống trong phiên họp đầu tiên. Mọi người đến với sự nghi ngờ và sợ hãi, sau đó với phương pháp trò chuyện trong Chúa Thánh Thần, chúng tôi đã có một trải nghiệm tâm linh sâu sắc mà chúng tôi đã cố gắng chia sẻ trong các giáo phận của mình”.
Đức Giám Mục Rougé lưu ý rằng lời của Đức Giáo Hoàng Phanxicô, “Thượng hội đồng không phải là Quốc hội,” rất mạnh mẽ. “Năm ngoái, ngài đã nói điều đó hai lần, năm nay chỉ một lần vì ngài nghĩ rằng chúng ta hiểu,” vị giám mục mỉm cười.
Sự mong manh của các quốc gia Châu Đại Dương
Từ trung tâm Châu Âu, trọng tâm chuyển sang lãnh thổ rộng lớn của Châu Đại Dương với những bình luận của Đức Giám Mục Randazzo. Châu Đại Dương bao gồm một phần lớn trái đất, nhưng “mong manh”, xét đến các khu vực như Papua New Guinea – nơi Đức Giáo Hoàng vừa đến thăm – Quần đảo Solomon và nhiều quần đảo Thái Bình Dương khác nhau đôi khi cũng phải chịu cảm giác bị bỏ rơi.
Đức Giám Mục Randazzo nói về niềm vui lớn lao khi chứng kiến niềm hạnh phúc của người dân khi Đức Giáo Hoàng đến Port Moresby, vui mừng khi nhận ra rằng Đức Giáo Hoàng đã tìm được thời gian để đến từ Rome và băng qua trọn thế giới để đến một trong những khu vực mong manh nhất của trái đất”; một khu vực tuy nhiên lại giàu tài nguyên thiên nhiên.
Về vấn đề này, giám mục đã lên án một số “lòng tham” nào đó của các quốc gia phát triển khi họ đến và yêu cầu các thỏa thuận và thỏa hiệp với các quốc gia nghèo và do đó dễ bị tổn thương để có được các nguồn tài nguyên thiên nhiên quý giá.
Ngài lên án việc phá hủy các nguồn tài nguyên thiên nhiên, dẫn đến đau khổ cho toàn bộ cộng đồng. Và ngài chỉ ra những người di cư trên biển Châu Đại Dương, những người hướng đến các quốc gia ổn định hơn, buộc phải rời bỏ nhà cửa do mực nước biển dâng cao.
Đối với người dân Châu Đại Dương, khái niệm về tính đồng nghị không phải là điều gì đó xa lạ, mà ngược lại, đó là điều họ đã biết và áp dụng trong hàng nghìn năm: cùng nhau và lắng nghe nhau một cách tôn trọng.
Họ nói về đại dương, rừng, nghề cá, nhưng cũng nói về đức tin. Tuy nhiên, Giám mục Randazzo phàn nàn rằng “các vấn đề thích hợp” – đặc biệt là mối quan tâm của các nền văn hóa phương Tây giàu có – nhận được nhiều sự chú ý hơn là các vấn đề nghiêm trọng mà phần còn lại của thế giới phải đối diện.
Buổi họp báo tại Văn phòng Báo chí Tòa thánh: Nói không với các mô hình doanh nghiệp trong Giáo hội
Trả lời các câu hỏi của các nhà báo, chủ tịch FCBCO than thở về xu hướng của Giáo hội trong việc áp dụng các mô hình tổ chức được áp dụng từ thế giới doanh nghiệp. Ngài bày tỏ sự không vui của mình bằng những lời như “mạng lưới”, là ngôn ngữ của các doanh nhân. Mặt khác, ngôn ngữ của Giáo hội phải là ngôn ngữ của “sự hiệp thông”, của việc ở bên nhau. Ngài lo ngại rằng một số người trong Giáo hội quá quan tâm đến việc trở nên “tinh vi” “đến mức chúng ta có nguy cơ loại trừ mọi người”.
“Vụ tai tiếng thực sự” là việc loại trừ phụ nữ
Trong số các vấn đề “thời thượng” khiến Randazzo lo ngại là vấn đề phong chức cho phụ nữ, một cuộc thảo luận đã diễn ra trong nhiều thập niên. ĐC Randazzo đã phát biểu đầy nhiệt huyết, nói rằng một nhóm nhỏ tiếng nói phương Tây “bị ám ảnh” với vấn đề này.
“Vụ tai tiếng” thực sự, ngài nói, nằm ở việc phụ nữ bị Giáo hội phớt lờ; hoặc thậm chí tệ hơn, bị gạt ra ngoài lề, trở thành nạn nhân của bạo lực gia đình và bị loại khỏi môi trường làm việc.
“Đây là một vụ tai tiếng chống lại Tin Mừng!” Đức Giám Mục Randazzo cho biết.
Tầm quan trọng của sứ mệnh kỹ thuật số
Sơ Xiskya nhấn mạnh tính cấp thiết của việc làm việc trong “sứ mệnh kỹ thuật số”, vốn đang phải đối diện với những thách thức trong thời đại công nghệ mới và trí tuệ nhân tạo.
“Sáu mươi lăm phần trăm dân số thế giới thường xuyên lui tới các con phố kỹ thuật số”, bà nói, lưu ý rằng “sự nghèo đói về thể chất cũng được tìm thấy trên phương tiện truyền thông xã hội”.
Nữ tu giải thích rằng kể từ khi bắt đầu Thượng hội đồng, các văn phòng đã được thành lập tại các Hội đồng Giám mục, các cuộc họp đang được tổ chức với các nhà truyền giáo và những kinh nghiệm của các nhà truyền giáo kỹ thuật số đang được chia sẻ.
Những nhà truyền giáo như vậy, Sơ Xiskya cho biết, là những người “trên chính những con phố của web [mạng] cố gắng đồng hành và gần gũi với những người xa lạ nhưng vẫn tìm kiếm sự thật và bước đi trong đau thương trên thế giới”, đôi khi là do những trải nghiệm tiêu cực với Giáo hội.
“Samaritanear”
Sơ Xiskya báo cáo rằng định hướng cho công việc này của bà đã được Đức Giáo Hoàng đích thân trao cho bằng một từ mới: “Samaritanear”, nghĩa là trở thành những người Samaritanô tốt lành, “tiếp cận những người đang bước đi trên con đường kỹ thuật số”, cả những người “muốn khám phá lại các giá trị của Tin Mừng” và những người “chưa bao giờ nghe đến tên Chúa Giêsu”.
Trong lĩnh vực này, tính đồng nghị là một hy vọng lớn, đặc biệt là khi xem xét đến sự phân cực và các mối quan hệ độc hại có thể tìm thấy trên phương tiện truyền thông xã hội.
Giải quyết các vấn đề
Đức Hồng Y Lopéz Romero cũng nói về sự phong phú của hành trình đồng nghị, ngài nói rằng, “Thượng hội đồng này cực kỳ bổ ích. Giáo hội của chúng ta vẫn còn quá Âu hóa, Tây hóa. Chúng ta phải sống hành trình này bằng cách giúp đỡ lẫn nhau, để Giáo hội trở nên Công Giáo hơn, phổ quát hơn”.
Về khía cạnh này, ngài đã trích dẫn ví dụ về một giám mục người Châu Phi từ một giáo phận có nhiều ơn gọi và nhiều phép rửa tội: “Ngài đã khiển trách một giám mục Châu Âu vì muốn dạy cho ngài một bài học khi các nhà thờ của vị này trống rỗng”.
Tất nhiên, “người Châu Âu chúng ta phải học cách khiêm nhường, nhưng người Châu Phi cũng không nên khoe khoang vì thành công không phụ thuộc vào số lượng. Chúng ta phải giúp đỡ nhau sống Tin Mừng”, Đức Hồng Y nói.
“Sẽ có những bước tiến, những bước lùi, những cuộc chạm trán, những cuộc đụng độ, nhưng chúng ta phải chứng tỏ sự trưởng thành để kiên nhẫn, những người đi nhanh hơn chờ đợi những người đi chậm hơn… Thật tốt khi có những vấn đề, chúng phải được giải quyết chứ không phải bị che giấu.”
Những người tham gia cuộc họp báo ngày thứ Sáu Phản ứng đối với tuyên bố Fiducia supplicans
Liên quan đến phản ứng đối với tuyên bố giáo lý Fiducia supplicans, trong đó đưa ra khả năng ban phước lành cho những người trong “mối quan hệ đồng tính” – một tuyên bố gây ra những phản ứng trái ngược ngay cả trong chính Giáo hội Châu Phi.
Đức Hồng Y người Maroc nhấn mạnh rằng đây là một văn kiện “đáng lẽ phải trải qua con đường đồng nghị”. Ngài lưu ý rằng văn kiện này không đến từ Thượng hội đồng mà đến từ Bộ Giáo lý Đức tin.
Đức Hồng Y Lopéz Romero lưu ý rằng hội đồng giám mục của ngài đã đi đến một kết luận khác với kết luận của các giám mục Châu Phi khác. Ngài cũng lưu ý rằng các quốc gia khác, khi lên tiếng thay mặt cho lục địa Châu Phi, đã đưa ra quyết định “mà không tham khảo ý kiến của toàn thể Châu Phi”. Chủ tịch SECAM, Hồng Y Lopéz cho biết, “Thực tế là đã xin lỗi chúng tôi.”
Ngài nhấn mạnh rằng đây cũng là tính đồng nghị; và việc học nó “không hề dễ dàng.”
