Bên cạnh rất nhiều tai ương mà đại dịch Covid đang gây ra cho nhân loại, từ quan điểm của đức tin đã có ít nhất một tác động tích cực. Đại dịch làm cho chúng ta ý thức được nhu cầu của chúng ta đối với Bí tích Thánh Thể và sự trống rỗng mà sự thiếu vắng Bí tích Thánh Thể tạo ra; đại dịch đã giúp chúng ta không coi Bí Tích Thánh Thể là điều hiển nhiên.
Một số Giáo Hội địa phương và quốc gia đã quyết định dành năm hiện tại cho một bài giáo lý đặc biệt về Bí tích Thánh Thể, vì mong muốn có một sự phục hưng về Bí tích Thánh Thể trong Giáo Hội Công Giáo. Theo Đức Hồng Y Raniero Cantalamessa, đó là một quyết định đúng lúc và là một tấm gương để noi theo, khi đề cập đến một số khía cạnh có lẽ ít được xem xét về Bí Tích Thánh Thể. Do đó, ngài dành những suy tư của Mùa Chay 2022 để trình bày về mầu nhiệm Thánh Thể để nhấn mạnh rằng Bí tích Thánh Thể bảo đảm với chúng ta rằng Chúa Giêsu ở với chúng ta, không chỉ về mặt ý định mà thôi, nhưng là “thực sự” trong cái thế giới dường như có thể tuột khỏi tay chúng ta bất cứ lúc nào.
Thứ Sáu tuần trước, Đức Hồng Y đã trình bày phần thứ nhất Phụng vụ Lời Chúa.
Lúc 9g sáng ngày thứ Sáu 18 tháng Ba, Đức Hồng Y Raniero Cantalamessa, đã có bài thuyết giảng thứ hai cho Mùa Chay năm 2022 tại Đại Thính Đường Phaolô Đệ Lục ở Vatican. Chủ đề của bài giảng này là “Phụng vụ Thánh Thể”.
Mở đầu bài suy niệm, Đức Hồng Y nói:
Đối tượng của bài giáo lý khai tâm Kitô Giáo của chúng ta ngày nay là phần trọng tâm của Thánh lễ, Kinh nguyện Thánh Thể, hay Lễ qui [Canon – bắt đầu từ lời tung hô Thánh, Thánh, Thánh, cho đến kinh Lạy Cha – chú thích của người dịch], trong đó trọng tâm là lời truyền phép. Suy tư của chúng ta được chia thành hai loại: loại thứ nhất là phụng vụ và nghi lễ, và loại thứ hai là thần học và hiện sinh.
Từ quan điểm nghi lễ và phụng vụ, ngày nay chúng ta có một nguồn tài nguyên mới mà các Giáo phụ của Giáo hội và các tiến sĩ thời Trung cổ không có. Nguồn lực mới mà chúng ta có là mối quan hệ hợp tác giữa các tín hữu Kitô và người Do Thái. Từ những ngày đầu tiên của Giáo hội, các yếu tố lịch sử khác nhau đã làm nổi bật sự khác biệt giữa Kitô giáo và Do Thái giáo, đến mức tạo ra sự tương phản giữa hai tôn giáo này với nhau, như thánh Inhaxiô thành Antiôkia đã làm. Tách mình ra khỏi người Do Thái – trong việc ấn định lễ Phục sinh, những ngày chay tịnh, và nhiều thứ khác – trở thành một loại mật khẩu. Người ta thường buộc tội kẻ thù của mình và những kẻ dị giáo là những kẻ đang tìm cách “Do Thái Giáo hóa”.
Thảm kịch của người Do Thái, biến cố Shoa [biến cố diệt chủng người Do Thái do Đức Quốc Xã gây ra trong thế chiến thứ hai – chú thích của người dịch], và bầu không khí đối thoại mới với Do Thái giáo, do Công đồng Vatican II khởi xướng, đã giúp hiểu rõ hơn về ma trận Thánh Thể của người Do Thái. Ta không thể hiểu Lễ Vượt Qua của người Kitô giáo nếu nó không được coi là sự hoàn thành của những gì Lễ Vượt Qua của người Do Thái đã tiên báo, cũng thế, Bí tích Thánh Thể không được hiểu đầy đủ nếu nó không được coi là sự hoàn thành những gì người Do Thái đã làm và đã nói trong nghi thức bữa ăn Vượt Qua. Kết quả quan trọng đầu tiên của sự thay đổi này là ngày nay không có học giả nghiêm túc nào đưa ra giả thuyết rằng Bí tích Thánh Thể của Kitô giáo được giải thích dưới ánh sáng của bữa ăn tối thịnh hành trong một số tôn giáo bí ẩn của Hy Lạp, như người ta từng thử làm như thế trong hơn một thế kỷ.
Các Giáo Phụ của Giáo Hội đã giữ lại Sách Thánh của dân tộc Do Thái, nhưng không giữ lại phụng vụ của họ, mà các ngài không còn được tiếp cận, sau khi Giáo hội tách khỏi các Hội đường Do Thái. Do đó, các ngài sử dụng những hình tượng có trong Kinh thánh – con chiên vượt qua, sát tế Isaác, Menkixêđê, manna – nhưng không sử dụng bối cảnh phụng vụ cụ thể trong đó người Do Thái cử hành tất cả những kỷ niệm này, đó là bữa ăn nghi lễ được cử hành, mỗi năm một lần trong bữa ăn tối Vượt qua (Seder) và hàng tuần khi thờ phượng tại hội đường. Tên gọi đầu tiên mà Thánh Thể được thánh Phaolô chỉ định trong Tân Ước là “bữa ăn của Chúa” (kuriakon deipnon) (1Cr 11:20), có liên quan rõ ràng đến bữa ăn của người Do Thái mà từ nay nó khác đi vì niềm tin vào Chúa Giêsu. Bí tích Thánh Thể là bí tích của sự liên tục – không phải đối lập – giữa Cựu ước và Tân ước, giữa Do Thái giáo và Kitô giáo.
Bí tích Thánh Thể và Berakah của người Do Thái
Đây là quan điểm mà Đức Bênêđíctô XVI cũng đã đưa ra trong chương đề cập đến về việc thiết lập Bí tích Thánh Thể trong cuốn sách thứ hai của ngài về Chúa Giêsu thành Nazareth. Theo quan điểm phổ biến của các học giả ngày nay, ngài chấp nhận phân tích biên niên của Johannine, theo đó Bữa Tiệc Ly của Chúa Giêsu không phải là một bữa ăn Vượt Qua mà là một bữa ăn chia tay long trọng. Với Louis Bouyer, ngài còn cho rằng người ta có thể “theo dõi sự phát triển của phụng vụ thánh thể của Kitô giáo [nghĩa là của lễ qui – canon] từ berakah của người Do Thái.”
Vì nhiều lý do văn hóa và lịch sử khác nhau, từ thời trường phái học tập – scholasticism – trở đi, thần học đã cố gắng giải thích Bí tích Thánh Thể dưới ánh sáng của triết học, đặc biệt là sử dụng các quan niệm của Aristotle về bản chất và tình cờ. Đây cũng là một cách để đặt hiểu biết mới về thời đại của họ trong việc phục vụ đức tin và do đó bắt chước phương pháp luận của các Giáo phụ. Trong thời đại của chúng ta, chúng ta cần làm điều tương tự với kiến thức mới của mình — trong trường hợp của chúng ta là kiến thức lịch sử và phụng vụ hơn là kiến thức triết học. Trong bối cảnh một số nghiên cứu đã bắt đầu theo hướng này, đặc biệt là của Louis Bouyer, tôi muốn chỉ ra ánh sáng chói lọi đang chiếu xuống Bí tích Thánh Thể Kitô khi chúng ta xem xét các tường thuật của Phúc Âm về việc thiết lập bí tích này so với nền tảng của những gì chúng ta biết về bữa ăn nghi lễ của người Do Thái. Sự đổi mới trong hành động của Chúa Giêsu sẽ không bị giảm đi mà còn được nâng cao.
Mối liên hệ giữa nghi thức cũ và mới được trình bày trong Didachè, một bản viết về thời đại các tông đồ mà chúng ta có thể coi là bản phác thảo đầu tiên của một nghi thức Thánh Thể. Nghi thức Do Thái bao gồm một loạt các lời cầu nguyện được gọi là “Berakah” trong tiếng Hy Lạp được dịch là “Thánh Thể”. Khi bắt đầu bữa ăn, mỗi người lần lượt cầm một chén rượu trên tay và trước khi đưa lên môi, lặp lại một lời chúc tụng mà phụng vụ hiện tại khiến chúng ta phải lặp lại gần như nguyên văn vào lúc dâng bánh: “Lạy Chúa là Chúa Cả trời đất, Chúc tụng Chúa đã rộng ban cho chúng con bánh này là hoa màu ruộng đất và công lao của con người, chúng con dâng lên Chúa để trở nên bánh trường sinh cho chúng con.”
Nhưng bữa ăn chỉ chính thức bắt đầu khi người cha của gia đình, hoặc người đứng đầu cộng đồng, bẻ chiếc bánh để chia cho các thực khách. Và, trên thực tế, Chúa Giêsu cầm lấy bánh, đọc lời chúc tụng, bẻ ra và trao cho các môn đệ: “Này là Mình Thầy, sẽ bị nộp vì các con.” Và đây, cử chỉ này – vốn chỉ là một sự chuẩn bị – đã trở thành hiện thực. Hình ảnh trở thành sự kiện.
Sau khi làm phép bánh, các món ăn thông thường được dọn ra. Khi bữa ăn sắp kết thúc, các thực khách đã sẵn sàng cho hành động nghi lễ trọng đại kết thúc lễ kỷ niệm và mang lại ý nghĩa sâu sắc nhất. Mọi người đều rửa tay, như lúc ban đầu. Sau khi hoàn thành việc này, đặt trước mặt anh ta một chén rượu pha với nước, anh ta cất lên ba lời cầu nguyện tạ ơn: lời cầu nguyện thứ nhất dành cho Thiên Chúa là Đấng Tạo Hóa, lời cầu nguyện thứ hai vì sự giải phóng khỏi Ai Cập, lời thứ ba vì Ngài vẫn tiếp tục công việc của mình vào thời điểm hiện tại. Khi lời cầu nguyện kết thúc, chiếc chén được truyền từ tay này sang tay khác và mọi người cùng uống. Đây là nghi thức cổ xưa được Chúa Giêsu thực hiện rất nhiều lần trong đời.
Thánh Luca kể rằng Chúa Giêsu sau khi ăn xong, cầm lấy chén thánh và nói: “Chén này là giao ước mới, lập bằng máu Thầy, máu đổ ra vì anh em” (Lc 22:20). Một điều gì đó mang tính quyết định xảy ra vào lúc Chúa Giêsu thêm những lời này vào công thức của lời cầu nguyện tạ ơn, tức là kinh Berakah của người Do Thái. Nghi lễ đó là một bữa tiệc linh thiêng, trong đó mọi người cử hành và cảm tạ Thiên Chúa là Đấng Cứu Rỗi của họ vì đã cứu chuộc dân tộc của Ngài để tạo thành một giao ước tình yêu với họ được đóng ấn bằng huyết của một con chiên. Giờ đây, vào chính thời điểm mà Chúa Giêsu, với tư cách là Chiên thật của Thiên Chúa, quyết định hiến mạng sống cho mình, Ngài tuyên bố rằng Giao ước Cũ mà tất cả mọi người đều đang cử hành qua các nghi thức phụng vụ đã được kết thúc. Vào lúc đó, với một vài từ đơn giản, Người lập Giao ước mới và vĩnh cửu trong Máu của Người.
Bằng cách thêm các từ “hãy làm điều này để nhớ đến Thầy,” Chúa Giêsu mang lại một ý nghĩa lâu dài cho món quà của mình. Từ quá khứ, cái nhìn hướng về tương lai. Tất cả mọi thứ Chúa Giêsu đã làm trong bữa ăn tối ấy đều được đặt trong tay của chúng ta. Bằng cách lặp lại những gì Chúa Giêsu đã làm, hành động trung tâm của lịch sử nhân loại, là cái chết của Ngài vì thế giới được tái hiện. Hình ảnh con chiên vượt qua trở thành một sự kiện trên thập tự giá được ban cho chúng ta trong bữa ăn tối như một bí tích, nghĩa là, như một sự tưởng niệm vĩnh viễn về sự kiện này.
Tư tế và của lễ
Tôi đã nói điều này liên quan đến khía cạnh phụng vụ và nghi lễ của sự thánh hiến. Bây giờ, chúng ta hãy chuyển sang cách xem xét khác, thuộc loại cá nhân và hiện sinh, hay nói cách khác là về vai trò mà chúng ta, các linh mục và tín hữu, thực hiện tại thời điểm đó của Thánh lễ. Điều quan trọng thiết yếu là phải biết bản chất của hy tế và chức tư tế của Chúa Kitô bởi vì chức tư tế Kitô giáo bắt nguồn từ đó, cả bí tích rửa tội chung cho tất cả mọi người và chức vụ thừa tác viên được truyền chức.
Trên thực tế, chúng ta không còn là “các tư tế theo phẩm hàm Menkixêđê”; chúng ta là những tư tế “theo phẩm trật của Chúa Giêsu Kitô”; tại bàn thờ, chúng ta hành động “in persona Christi”, tức là chúng ta đại diện cho Thầy Cả Thượng Phẩm là Chúa Kitô. Hội nghị chuyên đề về chức tư tế, được tổ chức tại Đại Thính Đường này vào tháng trước, đã nói vô số về chủ đề này so với những gì tôi có thể nói trong bài phản ánh ngắn gọn của mình (nhân tiện, đã chuẩn bị trước ngày đó), nhưng cần phải nói điều gì đó ở đây để hiểu về Bí tích Thánh Thể.
Thư gửi cho các tín hữu Do Thái giải thích tính mới mẻ và tính độc đáo của chức tư tế của Chúa Kitô bao gồm: “Người đã vào cung thánh không phải với máu các con dê, con bò, nhưng với chính máu của mình, Người vào chỉ một lần thôi, và đã lãnh được ơn cứu chuộc vĩnh viễn cho chúng ta.” (Dt 9: 12). Mỗi tư tế khác dâng một cái gì đó bên ngoài chính mình, Đức Kitô đã tự hiến chính mình; mọi tư tế khác dâng của lễ, Chúa Kitô đã tự biến mình thành của lễ! Thánh Augustinô đã tóm tắt trong một vài từ về bản chất của loại chức vụ tư tế mới này, trong đó tư tế và của lễ là cùng một người: “Ideo sacerdos quia Greekium”, là tư tế vì là của lễ. Học giả người Pháp René Girard đã định nghĩa sự hy sinh mới lạ này của Chúa Kitô là “sự thật trung tâm trong lịch sử tôn giáo của nhân loại”, điều này đã chấm dứt vĩnh viễn liên minh nội tại giữa thánh thiêng và bạo lực.
Trong Chúa Kitô, chính Thiên Chúa trở thành của lễ hiến tế. Nhân loại không còn là những con người dâng lễ vật cho Thiên Chúa để xoa dịu và làm vui lòng Ngài nữa; chính Thiên Chúa đã hy sinh thân mình vì nhân loại, hy sinh Con Một của Người cho đến chết vì chúng ta (x. Ga 3,16). Chúa Giêsu không đến bằng máu của người khác, nhưng bằng máu của chính mình; Người không đặt tội lỗi của mình lên vai người khác – súc vật hay loài người – nhưng Người đặt tội lỗi của người khác lên vai mình: “Người đã gánh vác tội chúng ta trong thân mình trên gỗ thập giá” (1 Pt 2, 24). Tất cả điều này có nghĩa là trong Thánh lễ, chúng ta phải đồng thời là tư tế và cũng là của lễ hiến tế.
Trước điều này, chúng ta hãy suy ngẫm về những lời truyền phép: “hãy nhận lấy mà ăn: Vì này là Mình Thầy, sẽ bị nộp vì các con”. Về vấn đề này, tôi muốn chia sẻ kinh nghiệm nhỏ của mình, đó là, tôi đã khám phá ra ý nghĩa cá vị và giáo hội của việc truyền phép Thánh Thể như thế nào. Đây là cách tôi đã sống giây phút dâng mình trong Thánh Lễ những năm đầu tiên của chức linh mục: Tôi nhắm mắt, cúi đầu, tôi cố gắng xa lánh mọi thứ xung quanh tôi để đồng nhất với Chúa Giêsu, Đấng đã tuyên bố trong Tiệc Ly những từ đó lần đầu tiên: “Accipite et manducate: Hãy cầm lấy mà ăn…”. Chính phụng vụ đã thấm nhuần thái độ này, làm cho những lời truyền phép được phát âm bằng giọng trầm và bằng tiếng Latinh, khi cong mình trên các bánh thánh.
Sau đó là cuộc cải cách phụng vụ của Công đồng Vatican II. Thánh lễ bắt đầu được cử hành trong khi hướng nhìn về cộng đoàn; không còn bằng tiếng Latinh, mà bằng ngôn ngữ của người dân. Điều này giúp tôi hiểu rằng thái độ của tôi không nói lên ý nghĩa đầy đủ của việc tôi tham gia vào việc truyền phép. Chúa Giêsu của Bữa Tiệc Ly không còn tồn tại nữa! Chúa Kitô Phục sinh hiện đang tồn tại: chính xác là Chúa Kitô, Đấng đã chết nhưng hiện đang sống đời đời (x. Kh 1:18). Nhưng Chúa Giêsu này là “Chúa Kitô toàn diện”, Đầu và Thân hợp nhất không thể tách rời. Vì vậy, nếu chính Đức Kitô toàn thể này là Đấng đã công bố những lời truyền phép, thì tôi cũng đồng thanh với Người. Đúng vậy, tôi phát âm những lời ấy “in personal Christi”, nhân danh Chúa Kitô, nhưng cũng là “ở ngôi thứ nhất”, tức là nhân danh tôi.
Kể từ ngày đó khi tôi hiểu ra điều này, tôi bắt đầu không còn nhắm mắt vào lúc truyền phép nữa, nhưng tôi nhìn – ít nhất là đôi khi – những người anh em trước mặt tôi, hoặc, nếu tôi cử hành thánh lễ một mình, tôi nghĩ đến những người tôi có thể gặp gỡ trong ngày và những người mà tôi phải dành thời gian của mình, hoặc tôi thậm chí nghĩ đến toàn thể Giáo hội, và hướng về họ, tôi nói cùng với Chúa Giêsu: “Hãy nhận lấy mà ăn: Vì này là Mình Thầy, sẽ bị nộp vì các con.. hãy nhận lấy mà uống: Vì này là chén Máu Thầy, sẽ đổ ra cho các con”.
Sau đó, Thánh Augustinô đã đến để xóa bỏ mọi nghi ngờ khỏi tôi. Ngài viết trong một đoạn văn nổi tiếng trong cuốn De civitate Dei – Thành trì của Chúa – rằng In ea re quam offert, ipsa [Ecclesia] offertur – Hội Thánh hiến dâng chính mình trong Hy tế mà Hội Thánh tiến dâng. Gần gũi hơn với chúng ta là nhà huyền bí Mễ Tây Cơ Concepcion Cabrera de Armida, được gọi là Conchita, chết năm 1937 và được phong chân phước vào năm 2015. Với người con trai Dòng Tên của bà, sắp được thụ phong linh mục, bà viết: “Hãy nhớ rằng, con trai của mẹ, khi con cầm trong tay Mình Thánh Chúa, con đừng nói: ‘Này là Mình Chúa Giêsu và này Máu Người,’ nhưng con sẽ nói: ‘Này là Mình Ta, Này là Máu Ta, nghĩa là, trong con phải có một sự biến đổi hoàn toàn, con phải đánh mất chính mình trong Ngài, để trở thành ‘một Chúa Giêsu khác’”
Tất cả những điều này không chỉ áp dụng cho các giám mục và linh mục được thụ phong, nhưng cho tất cả những người đã được rửa tội. Một văn bản nổi tiếng của Công Đồng diễn đạt theo cách này:
Các tín hữu, nhờ chức tư tế vương giả của mình, góp phần vào việc dâng lễ trong bí tích Thánh Thể… Bằng cách tham gia vào hy tế Thánh Thể, nguồn gốc và đỉnh cao của tất cả đời sống Kitô hữu, họ hiến dâng Hy tế thánh thiêng và chính họ cho Thiên Chúa; vì vậy tất cả mọi người, cả khi dâng lễ và rước lễ, đều hoàn thành phần việc của mình trong hành động phụng vụ, nhưng không phải như nhau, nhưng một số theo cách này và một số theo cách khác.
Có hai thân thể của Chúa Kitô trên bàn thờ: có thân thể thật của Ngài (thân thể “sinh bởi Đức Trinh Nữ Maria”, đã chết, sống lại và lên trời) và có thân thể mầu nhiệm của Ngài là Giáo hội. Thật thế, cơ thể thật của Ngài thực sự hiện diện trên bàn thờ và nhiệm thể của Người hiện diện một cách bí nhiệm, trong đó “một cách bí nhiệm” có nghĩa là: nhờ sự kết hợp không thể tách rời Đấng là Đầu. Không có sự nhầm lẫn giữa hai sự hiện diện, khác biệt nhưng không thể tách rời.
Vì có hai “của lễ” và hai “hồng ân” trên bàn thờ – một là để trở thành mình và máu của Chúa Kitô (bánh và rượu) và một là để trở thành nhiệm thể của Chúa Kitô – thì có cũng là hai “lời cầu khẩn” trong Thánh Lễ, tức là hai lời khẩn cầu cùng Chúa Thánh Thần. Lời thứ nhất là: “Giờ đây, chúng con nài xin Chúa dùng ơn Thánh Thần Chúa thánh hóa những của lễ này, để trở nên cho chúng con Mình và Máu Ðức Giêsu Kitô, Chúa chúng con”; và lời cầu thứ hai, được đọc sau khi truyền phép: “Chúng con tha thiết nài xin Chúa cho chúng con khi thông phần Mình và Máu Ðức Kitô, được quy tụ nên một nhờ Chúa Thánh Thần. Xin Chúa Thánh Thần làm cho chúng con trở thành của lễ đẹp lòng Cha qua mọi thời đại.”
Đây là cách Thánh Thể làm nên Giáo Hội: Thánh Thể làm nên Giáo Hội, làm cho Giáo Hội trở thành Thánh Thể! Nói một cách tổng quát, Bí tích Thánh Thể không chỉ là nguồn gốc hay nguyên nhân của sự thánh thiện của Giáo hội; Thánh Thể cũng là “hình thái” của Giáo Hội, tức là mô hình của Giáo Hội. Sự thánh thiện của người Kitô hữu phải được thực hiện theo “hình thái” của Bí tích Thánh Thể; sự thánh thiện ấy phải là một sự thánh thiện của Thánh Thể. Người Kitô hữu không thể tự giới hạn mình trong việc cử hành Bí tích Thánh Thể, người ấy phải trở thành Thánh Thể với Chúa Giêsu.
Mình và Máu
Bây giờ chúng ta có thể rút ra những hậu quả thiết thực của tín lý này đối với cuộc sống hàng ngày của chúng ta. Nếu trong lời truyền phép, chính chúng ta quay về phía anh chị em mình, và nói: “Hãy nhận lấy mà ăn: Vì này là Mình Thầy.. hãy nhận lấy mà uống: Vì này là chén Máu Thầy”, chúng ta phải biết “mình” và “máu” nghĩa là gì, để biết những gì chúng ta trao ra.
Trong Kinh Thánh, từ “Corpo”, “Body”, “Mình” không chỉ ra một thành phần hay một bộ phận nào đó của con người, kết hợp với những thành phần khác là linh hồn và tinh thần, tạo thành một con người hoàn chỉnh. Theo ngôn ngữ Kinh thánh, và do đó trong ngôn ngữ của Chúa Giêsu và thánh Phaolô, “Mình” chỉ toàn thể của một người, trong chừng mực người đó sống cuộc đời của mình trong một thân thể, trong tình trạng vật chất và hữu hình. Do đó, “Mình” chỉ toàn bộ cuộc sống. Khi lập Bí tích Thánh Thể, Chúa Giêsu đã để lại cho chúng ta cả cuộc đời của Người như một hồng ân, từ giây phút đầu tiên khi nhập thể cho đến giây phút cuối cùng, với tất cả những gì cụ thể lấp đầy cuộc sống đó: thinh lặng, đổ mồ hôi, vất vả, cầu nguyện, đấu tranh, sỉ nhục. …
Sau đó, Chúa Giêsu nói: “Này là Máu Thầy”. Ngài thêm gì với từ “Máu” nếu Ngài đã cho chúng ta cả cuộc đời trong cơ thể mình? Thưa: Ngài thêm cái chết! Sau khi cho chúng ta sự sống, Ngài cũng cho chúng ta phần quý giá nhất là cái chết của Người. Trên thực tế, thuật ngữ “Máu” trong Kinh Thánh không chỉ một bộ phận của cơ thể, nghĩa là một bộ phận của một người; nhưng chỉ ra một biến cố: là cái chết. Nếu máu là tâm điểm của sự sống (như người ta đã nghĩ như vậy), thì sự “đổ ra” của nó là dấu chỉ mềm dẻo của cái chết. Bí tích Thánh Thể là mầu nhiệm của Mình và Máu Chúa, tức là sự sống và sự chết của Chúa!
Bây giờ, đến lượt chúng ta, chúng ta dâng lên những gì, khi dâng mình và máu mình, cùng với Chúa Giêsu, trong Thánh lễ? Chúng ta cũng dâng lên những gì Chúa Giêsu đã dâng: sự sống và cái chết. Với từ “Mình”, chúng ta cho tất cả những gì cụ thể cấu thành nên cuộc sống của chúng ta trên thế giới này: thời gian, sức khỏe, năng lượng, kỹ năng, tình cảm, kể cả những nụ cười. Với từ “Máu”, chúng ta cũng thể hiện sự trao ban cái chết của mình. Không nhất thiết phải là cái chết dứt khoát, tử đạo cho Chúa Kitô hay cho anh em. Tất cả những gì trong chúng ta, ngay bây giờ, chuẩn bị và lường trước cái chết: tủi nhục, thất bại, bệnh tật nằm bất động, những hạn chế do tuổi tác, sức khỏe, tất cả những điều đó, nói một cách dễ hiểu, “hành hạ” chúng ta.
Tuy nhiên, tất cả những điều này đòi hỏi chúng ta, ngay khi bước ra khỏi Thánh lễ, cố gắng hết sức để nhận ra những gì chúng ta đã nói; rằng chúng ta thực sự cố gắng, với tất cả những giới hạn của mình, để cống hiến cho những người khác và những anh chị em của chúng ta “Mình” của chúng ta, đó là thời gian, năng lượng, sự chú ý; nói tắt một lời là cuộc sống của chúng ta. Do đó, điều cần thiết là, sau khi đã nói: “Hãy cầm lấy mà ăn”, chúng ta thực sự để mình “bị ăn” và trên hết là để mình bị ăn thịt bởi những người không làm điều đó với tất cả sự tế nhị và ân sủng mà chúng ta mong đợi. Thánh Inhaxiô thành Antiôkia, đi đến Rôma để chết ở đó như một vị tử đạo, đã viết: “Tôi là lúa mì của Chúa Kitô: xin cho tôi được nhai từ răng của các loài thú, để trở nên bánh tinh khiết cho Chúa”. Mỗi người trong chúng ta, nếu bạn quan sát kỹ xung quanh, đều có những cái răng nhọn hoắt để nhai: đó là sự chỉ trích, tương phản, đối lập che đậy hay công khai, sự khác biệt về quan điểm với những người xung quanh, sự đa dạng về tính cách.
Chúng ta hãy thử tưởng tượng điều gì sẽ xảy ra nếu chúng ta cử hành Thánh lễ với sự tham dự cá nhân này, nếu tất cả chúng ta thực sự nói, vào lúc truyền phép, một số nói to và một số im lặng, tùy theo mục vụ của mỗi người: “Hãy cầm lấy mà ăn”. Một linh mục quản xứ và thậm chí hơn thế nữa, một giám mục, cử hành thánh lễ của mình theo cách này, sau đó tiến hành: cầu nguyện, rao giảng, giải tội, tiếp dân, thăm bệnh, lắng nghe, giảng dạy… Ngày của ngài cũng là Bí tích Thánh Thể. Một thầy tâm linh vĩ đại người Pháp, Pierre Olivaint (1816-1871), từng nói: “Vào buổi sáng, trong Thánh lễ, tôi là tư tế và Chúa Giêsu là của lễ; suốt ngày, Chúa Giêsu là tư tế và tôi là của lễ”. Như thế, một linh mục bắt chước “Người Mục Tử nhân lành”, bởi vì anh ta thực sự hiến mạng sống của mình cho đàn chiên của mình.
Chữ ký của chúng ta trên món quà
Tôi muốn tóm tắt lại, với sự giúp đỡ của một ví dụ con người, điều gì xảy ra trong việc cử hành Thánh Thể. Hãy nghĩ về một gia đình lớn, trong đó có một người con trai, con trai đầu lòng, người rất ngưỡng mộ và yêu thương cha mình. Nhân ngày sinh nhật của ông, anh ấy muốn tặng cho bố mình một món quà quý giá. Tuy nhiên, trước khi đưa nó cho ông, anh đã bí mật yêu cầu tất cả các anh chị em của mình ghi chữ ký của họ vào món quà. Do đó, điều này đến trong tay người cha như một dấu hiệu của tình yêu thương của tất cả những người con của mình, không có sự phân biệt, ngay cả khi trên thực tế, chỉ có một người đã phải trả giá cho điều đó.
Đây là điều xảy ra trong hy tế Thánh Thể. Chúa Giêsu vô cùng ngưỡng mộ và yêu mến Cha Trên Trời. Ngài muốn tặng Chúa Cha mỗi ngày, cho đến tận thế, món quà quý giá nhất mà người ta có thể nghĩ đến, đó là cuộc đời của chính Người. Trong thánh lễ, Ngài mời gọi tất cả anh chị em của mình ghi chữ ký của mình lên món quà, để món quà ấy đến với Thiên Chúa là Cha như món quà không thể tách rời của tất cả con cái của ngài, dù chỉ một người đã trả giá cho món quà này. Và giá ấy to lớn dường nào!
Chữ ký của chúng ta là một vài giọt nước được trộn với rượu trong chén. Chúng không là gì khác ngoài nước, nhưng được trộn trong ly, chúng trở thành một thức uống duy nhất. Chữ ký của tất cả mọi người là tiếng Amen trang trọng mà cộng đoàn đáp, hoặc hát, ở cuối bài tụng ca: “Nhờ Người, với Người và trong Người, Mà mọi danh dự và vinh quang đều qui về Chúa Là Cha toàn năng, trong sự hợp nhất của Chúa Thánh Thần đến muôn đời”. “AMEN!”
Chúng ta biết rằng những người đã ký cam kết sau đó có nghĩa vụ tôn trọng chữ ký của họ. Điều này có nghĩa là, khi rời Thánh lễ, chúng ta cũng phải làm cho cuộc sống của mình trở thành một món quà của tình yêu đối với Cha vì lợi ích của anh chị em chúng ta. Tôi xin nhắc lại, chúng ta không chỉ được mời gọi để cử hành Bí tích Thánh Thể, mà còn là biến mình thành Bí tích Thánh Thể. Xin Chúa giúp chúng ta điều này!
1. Thánh Inhaxiô thành Antiôkia, Thư gửi dân thành Magnesia, 10,3.
2. Joseph Ratzinger (Bênêđíctô XVI), Chúa Giêsu thành Nazareth, Phần II: Tuần Thánh: Từ Lối vào Giêrusalem đến sự Phục sinh (San Francisco: Ignatius Press, 2011), 311, và xem tất cả ch. 5, trang 103-144. Xem thêm Louis Bouyer, Thánh Thể: Thần học và Tâm linh của Cầu nguyện Thánh Thể (1966; Nhà xuất bản Đại học Notre Dame, 1989).
3. Thánh Augustinô, Tự Thú, X, 43
4. R. Girard, Des choses cachées depuis la fondation du monde, Grasset, Paris 1978.
5. Thánh Augustinô, De civitate Dei,, X, 6.
6. Conchita. Nhật ký tâm linh của một người mẹ, nhuận sắc bởi M.-M. Philipon, New York, Nhà Alba 1978, tr. 87.
7. Lumen gentium, 10-11.
8. Thánh Inhaxiô thành Antiôkia, Thư gửi người Rôma, 4,1.
