Ngày 30 tháng 8, Phòng Báo Chí Tòa Thánh đã đưa ra tuyên bố sau liên quan đến cuộc chiến tại Ukraine. Xin kính mời quý vị và anh chị em theo dõi bản dịch sang Việt Ngữ qua phần trình bày của Kim Thúy.
Tuyên bố chính thức của Tòa Thánh ngày 30 tháng 8 năm 2022
Trong bối cảnh chiến tranh ở Ukraine, có rất nhiều sự can thiệp của Đức Thánh Cha Phanxicô và các cộng tác viên của ngài liên quan đến vấn đề này. Phần lớn, mục đích của những can thiệp ấy là mời gọi các mục tử và tín hữu cầu nguyện, và tất cả những người có thiện chí đoàn kết và nỗ lực kiến tạo lại hòa bình.
Trong nhiều trường hợp, như những ngày gần đây, các cuộc thảo luận công khai đã nổ ra về ý nghĩa chính trị gắn liền với những can thiệp như vậy.
Về vấn đề này, cần nhắc lại rằng những lời của Đức Thánh Cha về vấn đề bi thảm này nên được hiểu như một tiếng nói được nêu lên để bảo vệ cuộc sống con người và các giá trị gắn liền với nó, chứ không phải như một lập trường chính trị. Đối với cuộc chiến quy mô lớn ở Ukraine, do Liên bang Nga khởi xướng, những can thiệp của Đức Thánh Cha Phanxicô là rõ ràng và dứt khoát trong việc lên án nó là bất công về mặt đạo đức, không thể chấp nhận được, man rợ, vô nghĩa, đáng ghê tởm và báng bổ.
Tuyên bố của Tòa Thánh về cuộc chiến tại Ukraine được chào đón trong hy vọng
Ngày 30 tháng 8, Phòng Báo Chí Tòa Thánh đã đưa ra một tuyên bố liên quan đến cuộc chiến tại Ukraine. Tuyên bố này gọi đích danh Nga là kẻ xâm lược và lên án cuộc xâm lược của Putin với những lời mạnh mẽ như “bất công về mặt đạo đức, không thể chấp nhận được, man rợ, vô nghĩa, đáng ghê tởm và báng bổ.”
Thông tấn quốc gia Ukraine tỏ ra rất phấn khởi trước tuyên bố của Tòa Thánh. Người Công Giáo tại Ba Lan cũng cảm thấy vui mừng sau những công kích có phần nặng nề đối với Đức Giáo Hoàng. Nhẹ nhất người ta thắc mắc sao Đức Giáo Hoàng không lên tiếng bênh vực Đức Cha Rolando Álvarez đang bị bọn cầm quyền độc tài Nicaragua bách hại, hay các linh mục của giáo phận Matagalpa đang bị giam trong trại giam khét tiếng El Chipote, hay Đức Hồng Y Giuse Trần Nhật Quân của Hương Cảng đang sắp phải ra tòa. Trong khi Daria Dugina, một người phụ nữ khét tiếng kêu gọi tận diệt người Ba Lan lại được ngài chiếu cố bày tỏ lòng thương cảm và coi như một người “vô tội”. Âu lo của người Ba Lan là tiếng nói của vị đứng đầu Giáo Hội Công Giáo có thể được diễn giải như một lời chúc lành cho những lời kêu gọi khát máu của cô ta.
“Thánh Phanxicô có lẽ rất đau lòng vì Đức Giáo Hoàng đã lấy tên của ngài”. Một bình luận quan trọng như thế, công khai và lan truyền rộng rãi trên mạng xã hội, chưa bao giờ được một chính trị gia Âu Châu có thẩm quyền đưa ra. Người đưa ra bản án rất nghiêm khắc này là Donald Tusk, cựu Chủ tịch Hội đồng Âu Châu từ năm 2014 đến năm 2019 và là cựu Thủ tướng Ba Lan từ năm 2007 đến năm 2014, một người bảo thủ ôn hòa, không phải là một chính trị gia cực đoan.
Cho đến nay, Đức Phanxicô đã lên án mạnh mẽ cuộc chiến ở Ukraine nhưng luôn cố gắng giữ cánh cửa đối thoại với Mạc Tư Khoa, tránh lên án Nga và Putin bằng cách nêu đích danh. Tuy nhiên, đường lối của ngài đã khiến nhiều người khó chịu trong một số trường hợp.
Những lời lẽ của Đức Thánh Cha Phanxicô liên quan đến Dugina gây ra những phản ứng ở Ukraine. Tuy nhiên, chỉ một ngày sau đó, các nhà chức trách Ukraine đã dịu giọng và nhấn mạnh đến quan hệ với Tòa Thánh và những lần Đức Thánh Cha lên tiếng bênh vực cho Ukraine.
Tình hình xem ra là nghiêm trọng hơn ở Ba Lan. Chẳng hạn, trên tờ báo chính Gazeta Wyborcza và trên một số tờ báo rất nổi tiếng khác trong nước đã xuất hiện với các tiêu đề xúc phạm, mà chúng tôi không dám trình bày ở đây. Tại quê hương của Thánh Gioan Phaolô II, chưa từng có vị giáo hoàng nào lại bị chế giễu hay chỉ trích một cách trắng trợn như vậy.
Cầu mong cho thông báo này của Tòa Thánh làm giảm bớt được những chỉ trích.
Sau những tranh cãi, truyền thông Vatican lên tiếng bảo vệ những can thiệp của Đức Giáo Hoàng về Ukraine
Tòa Thánh đã đưa ra một tuyên bố chính thức sau những phản đối của người Ba Lan và Ukraine liên quan đến những lời Đức Giáo Hoàng Phanxicô đề cập đến cái chết của cô gái trẻ người Nga Daria Dugina.
Sự can thiệp của Đức Giáo Hoàng Phanxicô vào cuộc chiến ở Ukraine là “tiếng nói cất lên để bảo vệ cuộc sống con người”, chứ không phải “một quan điểm chính trị”, Tòa Thánh cho biết như trên trong một tuyên bố đưa ra vào ngày 30 tháng 8. Lời giải thích được đưa ra vài ngày sau tuyên bố của Đức Thánh Cha Phanxicô về cái chết của Daria Dugina, đã gây ra những chỉ trích mạnh mẽ nơi người Ba Lan và Ukraine.
Thông điệp ngắn gọn bảo đảm với các tín hữu rằng những can thiệp của Đức Giáo Hoàng liên quan đến “cuộc chiến quy mô lớn ở Ukraine, do Liên bang Nga khởi xướng” là “rõ ràng và dứt khoát trong việc lên án cuộc chiến này là bất công về mặt đạo đức, không thể chấp nhận được, man rợ, vô nghĩa, đáng ghê tởm và báng bổ”.
“Mọi lời nói đều được cân nhắc cẩn thận,” một nguồn tin của Vatican liên hệ với I.MEDIA khẳng định, và nhấn mạnh đến sức mạnh của các thuật ngữ được sử dụng trong thông cáo. “Đây là lần đầu tiên người ta nói một cách rõ ràng như vậy”, nguồn tin nhấn mạnh và giải thích rằng mục đích của sự can thiệp này trên hết là để “làm rõ lập trường của Tòa Thánh” về vấn đề Ukraine.
Cuộc tranh cãi xung quanh Daria Dugina
Vào ngày 24 tháng 8, trong buổi tiếp kiến chung, Đức Thánh Cha Phanxicô đã bày tỏ sự tiếc thương về cái chết của Daria Dugina mà không nêu tên rõ ràng, ám chỉ một “cô gái tội nghiệp bị nổ tung bởi một quả bom dưới ghế ngồi của cô ấy ở Mạc Tư Khoa. Những người vô tội phải trả giá vì chiến tranh” Nhận xét, kèm theo lời lên án “thứ mười một” của Đức Giáo Hoàng về cuộc xung đột, đã gây ra những chỉ trích rất gay gắt, vì người đứng đầu Giáo Hội Công Giáo dường như phớt lờ thực tế rằng người phụ nữ trẻ người Nga là một nhà hoạt động dân tộc chủ nghĩa ủng hộ việc Nga sáp nhập Ukraine và tất cả các vùng lãnh thổ của người Slav, và do đó là một bên liên quan chặt chẽ trong cuộc chiến đang diễn ra. Cô ta gọi người Ba Lan là lũ chuột và kêu gọi Putin tận diệt họ.
Ngày hôm sau, Sứ thần Tòa Thánh tại Ukraine, Đức Tổng Giám Mục Visvaldas Kulbocas, đã được Bộ trưởng Ngoại giao Ukraine Dmytro Kouleba triệu tập để giải thích ý nghĩa những lời của Đức Thánh Cha để tưởng nhớ nhà hoạt động Nga.
Không trích dẫn rõ ràng tuyên bố của Đức Thánh Cha Phanxicô về Daria Dugina, Tòa Thánh bảo đảm rằng họ đã lưu ý đến “các cuộc thảo luận công khai” về “ý nghĩa chính trị” của những can thiệp này.
Vatican News, dịch vụ truyền thông chính thức của Tòa Thánh, liên kết một thông cáo báo chí và tuyên bố của Đức Giáo Hoàng Phanxicô về Daria Dugina. Vatican News giải thích rằng trong bài phát biểu tương tự, Đức Thánh Cha đã bày tỏ nỗi buồn về cái chết của những trẻ em vô tội của Nga và Ukraine, đồng thời kêu gọi im lặng trước tiếng ồn của vũ khí ở Ukraine.
Một mục tử, không phải một chính trị gia
Trong tuyên bố của mình, Tòa Thánh nhấn mạnh rằng “nhiều sự can thiệp” của Đức Giáo Hoàng và những người cộng tác của ngài vào cuộc chiến ở Ukraine là nhằm “mời các mục tử và tín hữu cầu nguyện, và tất cả những người có thiện chí đoàn kết và nỗ lực kiến tạo lại hòa bình”.
“Đức Giáo Hoàng nói với tư cách là một mục tử, không phải với tư cách là một chính trị gia,” một nguồn tin của Vatican nói với I.MEDIA. Nguồn tin giấu tên nhấn mạnh tính nhất quán của quan điểm của Đức Giáo Hoàng: “Ngài chống lại án tử hình; ông lên án việc giết người dưới bất kỳ hình thức nào; và ông ấy lên án cái chết của một phụ nữ trẻ bị sát hại trong xe hơi, bất kể quan điểm chính trị của cô ấy như thế nào”. Tuy nhiên, nhiều người cho rằng cô ta gieo gió thì cô ta gặt bão. Ai sẽ thương tiếc cái chết của những nạn nhân do cuộc chiến mà cô ta xách động.
Thay đổi giai điệu
Nguồn tin từ Vatican cho biết: “Có một sự thay đổi giọng điệu trong tuyên bố này, nhấn mạnh sự lên án rõ ràng và cụ thể về trách nhiệm của Nga trong cuộc chiến. Đối với bà, Tòa Thánh giờ đây đã công nhận sự thất bại trong nỗ lực “đối thoại” với Nga và đặc biệt là với Thượng phụ Kirill, là người đã từ chối gặp Đức Thánh Cha Phanxicô ở Kazakhstan trong một hội nghị thượng đỉnh liên tôn được tổ chức từ ngày 13 đến ngày 15 tháng 9 “Giờ đây, Tòa Thánh có thể nói mọi thứ rõ ràng hơn,” cô nói.
