Căng thẳng đã bùng lên giữa Đức Hồng Y Kurt Koch, chủ tịch Hội đồng Giáo hoàng về Cổ vũ Hiệp nhất Kitô Giáo, với một số thần học gia Tin lành của Đức và cả với một số Giám Mục Đức chung quanh toan tính cho người Tin lành rước lễ trong cách thánh lễ Công Giáo.
Để hiểu thêm về vấn đề này, chúng tôi xin trình bày với quý vị và anh chị em một vài nét về câu chuyện này, trước hết là tình hình của các Giám Mục Đức.
Trong các trường hợp liên quan đến ly giáo, và lạc giáo, thông thường, Giáo Hội phải đối phó với tình trạng là một số thần học gia đưa ra các lý thuyết sai lầm nghịch lại với đạo lý đã được xác lập và tin tưởng của Giáo Hội. Trong các trường hợp như thế, các Giám Mục, trong tư cách là thầy dạy là những người bảo vệ đạo lý. Tình hình ở Đức hiện nay lại khác. Nhiều Giám Mục lại chính là những người tạo ra vấn đề. Vụ “hiệp thông Thánh Thể” với người Tin lành, hay nói dễ hiểu là toan tính cho người Tin lành rước lễ trong cách thánh lễ Công Giáo, là một ví dụ.
Giám mục Georg Bätzing, chủ tịch Hội Đồng Giám Mục Đức, là người cổ vũ mạnh mẽ cho xu thế này, bất kể Bộ Giáo Lý Đức Tin đã nói rõ với ngài rằng đề xuất này không phù hợp với sự hiểu biết của người Công Giáo về Giáo hội, Thánh Thể và bí tích Truyền chức thánh.
Đề xuất của các thần học gia Tin lành và Đức Cha Georg Bätzing
Tại Đức có một nhóm Nghiên cứu Đại kết của các nhà Thần học Tin lành và Công Giáo, được biết đến với tên viết tắt tiếng Đức là ÖAK.
ÖAK được thành lập vào năm 1946 để tăng cường mối quan hệ đại kết. Tổ chức này độc lập với cả Hội đồng Giám mục Công Giáo Đức lẫn Hiệp hội Tin lành ở Đức, gọi tắt là EKD, một tổ chức đại diện cho 20 nhóm Tin lành. Nhưng ÖAK thông báo cho cả hai cơ quan về những cuộc tranh luận của nó.
Trong một tài liệu được công bố vào năm 2019 do ÖAK soạn thảo có tựa đề “Cùng nhau nơi Bàn tiệc của Chúa”, tổ chức này cho rằng các nghiên cứu của họ cho thấy “thực hành cùng nhau tham dự vào các buổi cử hành Rước Lễ hay Thánh Thể, trong khi tôn trọng các truyền thống phụng vụ của nhau, là có cơ sở về mặt thần học”, và dự kiến một “chia sẻ Thánh Thể” giữa người Công Giáo và người Tin lành.
Vào tháng 5 năm 2020, một phiên họp gồm các thành viên của EKD và Hội Đồng Giám Mục Đức đã đi đến việc hình thành một tài liệu “nghiên cứu phát triển một khuôn khổ thần học cho quyết định của lương tâm cá nhân, liên quan đến việc tham gia qua lại trong Thánh Thể / Bữa Tiệc Ly của Chúa”.
ÖAK đã thông qua tài liệu hiệp thương này dưới sự đồng chủ tịch của Giám mục Georg Bätzing, người hiện là chủ tịch Hội Đồng Giám Mục Công Giáo, và Giám mục Martin Hein đã nghỉ hưu của Tin lành Luther.
Hội Đồng Giám Mục Đức dự kiến sẽ bỏ phiếu về đánh giá của nhóm ÖAK vào cuối tháng 9 nhưng cuộc bỏ phiếu đã bị hoãn lại do sự can thiệp của Bộ Giáo Lý Đức Tin, gọi tắt là CDF.
Can thiệp của Bộ Giáo Lý Đức Tin
Trong một lá thư gửi cho Giám mục Georg Bätzing, chủ tịch Hội Đồng Giám Mục Đức, CDF nói rằng đề xuất này không phù hợp với sự hiểu biết của người Công Giáo về Giáo hội, Thánh Thể và bí tích Truyền chức thánh.
CDF nhấn mạnh rằng những khác biệt đáng kể vẫn còn giữa những người Tin lành và Công Giáo về Bí tích Thánh Thể và chức tư tế.
Tài liệu của CDF vạch rõ rằng: “Những khác biệt về tín lý vẫn còn rất quan trọng đến mức những khác biệt này đang loại trừ khả năng tham gia đối ứng trong Bữa Tiệc Ly của Chúa và Thánh Thể”.
CDF gợi ý rằng văn bản ÖAK nên truyền cảm hứng cho các cuộc thảo luận thần học hơn nữa, nhưng cảnh báo trước bất kỳ bước nào hướng tới sự hiệp thông giữa người Công Giáo và các thành viên của Giáo hội Tin lành ở Đức (EKD), một tổ chức đại diện cho 20 nhóm Tin lành.
CDF đã cảnh cáo nghiêm khắc về những hệ lụy tức khắc của sự hiệp thông Thánh thể giữa Công Giáo và Tin lành, và chỉ ra rằng:
“Việc Giáo Hội Công Giáo mở ra mối tương giao bữa tiệc Thánh Thể với các giáo hội Tin lành thành viên của EKD trong tình trạng thảo luận thần học hiện nay nhất thiết sẽ mở ra những rạn nứt mới trong cuộc đối thoại đại kết với các Giáo hội Chính thống, không chỉ ở Đức mà thôi”.
Một ghi chú trên trang web của Hội đồng Giáo hoàng về Cổ vũ Hiệp nhất Kitô Giáo nói rằng sự can thiệp của CDF “đã trở nên cần thiết vì nghiên cứu ÖAK hiện đã được đưa ra với tư cách là một ý kiến chuyên gia cho Hội Đồng Giám Mục Đức, trên cơ sở là cá nhân các giám mục Công Giáo có quyền tự quyết định quan điểm giáo lý riêng của mình”.
Đáp lại, ÖAK đã công bố tuyên bố dài 26 trang vào ngày 24 tháng Giêng để đáp lại đánh giá quan trọng của Bộ Giáo lý Đức tin của Vatican, gọi tắt là CDF, về đề xuất của nhóm liên quan đến “lòng hiếu khách có đi có lại trong bí tích Thánh Thể” giữa người Công Giáo và người Tin lành.
Phản ứng của Đức Hồng Y Kurt Koch
Đức Hồng Y Kurt Koch, chủ tịch Hội đồng Giáo hoàng về Cổ vũ Hiệp nhất Kitô Giáo, đã can thiệp vào vấn đề này. Ngài đã bày tỏ sự “kinh ngạc” trước tuyên bố của ÖAK.
Đức Hồng Y Kurt Koch nói với CNA Deutsch, đối tác tin tức bằng tiếng Đức của Thông tấn xã Catholic News, gọi tắt là CNA, rằng ngài đã ngạc nhiên tột cùng trước giọng điệu và cách lựa chọn từ ngữ trong tuyên bố, cũng như nội dung và thời điểm của nó.
Vị Hồng Y người Thụy Sĩ cũng đặt câu hỏi liệu các tác giả trong bản tuyên bố này có chân thành kêu gọi thảo luận thêm với Rôma hay không.
“Sau hơn 20 trang đã được dành để phản bác rằng, trên thực tế, không có yêu cầu nào của Bộ Giáo lý Đức tin về tài liệu của ÖAK là chính đáng, người ta tự hỏi mức độ nghiêm túc mà các tác giả bản tuyên bố này bày tỏ sự sẵn sàng tham gia vào các cuộc thảo luận sâu hơn thực sự có ý nghĩa hay không”, ngài nói.
Trong một cuộc phỏng vấn hôm 3 tháng Hai với katholisch.de, là trang web của Giáo Hội Công Giáo tại Đức, Volker Leppin, một giáo sư lịch sử Giáo hội tại Đại học Tübingen và là giám đốc học thuật của ÖAK than thở rằng Đức Hồng Y đã “sống sượng bác bỏ” một tuyên bố 26 trang do Oak đưa ra vào ngày 24 tháng Giêng.
Trong một bức thư ngỏ đề ngày 8 tháng Hai, dài 6 trang, Đức Hồng Y Kurt Koch đã phản bác thần học gia Leppin.
Trong bức thư ngỏ của mình, Đức Hồng Y Koch phủ nhận cáo buộc của Leppin cho rằng ngài từ chối tham gia vào các lập luận của ÖAK. Ngài cũng nhấn mạnh điều mà ngài gọi là “sự khác biệt nghiêm trọng” giữa tuyên bố của ÖAK và thông lệ phổ biến trong các nhà thờ Tin lành.
Vị Hồng Y người Thụy Sĩ đưa ra ví dụ về Giáo hội Tin lành ở Hesse và Nassau, một trong những giáo hội thành viên của EKD. Ngài lưu ý rằng những giáo hội này mời những người chưa được rửa tội tham gia vào buổi lễ Tiệc Ly của Chúa.
Đức Hồng Y Koch nói rằng thực tế này mâu thuẫn với tuyên bố của Oak rằng có một “sự hiểu biết cơ bản” liên quan đến một sự “công nhận” tương tự về bí tích rửa tội cũng như có một sự “tương ứng trong các hình thức phụng vụ của việc cử hành Bữa Tiệc Ly của Chúa”.
“Phép Rửa Tội và sự công nhận lẫn nhau về tính thành sự của phép Rửa Tội được coi là đại diện cho nền tảng của đại kết. Nhưng nếu một bên đối tác đại kết lại tương đối hóa phép Rửa Tội đến mức nó không còn là điều kiện tiên quyết để tham gia vào Bữa Tiệc Ly của Chúa nữa, thì câu hỏi phải được đặt ra đối với nền tảng của phong trào đại kết”, Đức Hồng Y Koch đã viết trong bức thư ngỏ của ông.
Đức Hồng Y cho biết ngài rất ngạc nhiên “rằng có sự khác biệt như vậy giữa tuyên bố của ÖAK và thực tế trong các nhà thờ Tin lành, là điều không được các thành viên ÖAK ghi nhận hoặc, nếu có, không được trình bày, dù là theo một cách cực kỳ tối thiểu đi chăng nữa”.
Tuy nhiên, Đức Hồng Y Koch bày tỏ lòng biết ơn rằng nhóm nghiên cứu đại kết đã đầu tư “rất nhiều năng lượng và nhiệt thành” để vượt qua những vấn đề chia rẽ người Công Giáo và người Tin lành. Nhưng ngài nói rằng những bước đi như vậy chỉ có thể thực sự thành công khi đối mặt với “thực tế cụ thể”.
Ngài nói thêm rằng các vấn đề chưa được giải đáp nên được nêu ra một cách cởi mở thì sau đó mới có thể được giải quyết.
