Tạp chí Crux, ngày 23 tháng 12 năm 2023, tường trình rằng giữa một loạt các phản ứng đối với tuyên bố Fiducia Supplicans, tài liệu mới của Vatican cho phép việc chúc lành các cặp đồng tính ngoài phụng vụ, Giáo Hội Công Giáo Hy Lạp của Ukraine trở thành hiệp thông phương Đông đầu tiên tuyên bố rõ ràng rằng tài liệu này không áp dụng bên ngoài Giáo hội Latinh.
“Trên cơ sở điều1492 của Bộ Giáo luật Đông phương, Tuyên bố này hoàn toàn liên quan đến Giáo hội Latinh và không có hiệu lực pháp lý đối với các tín hữu của Giáo Hội Công Giáo Hy Lạp Ukraine”, Đức Tổng Giám Mục Sviatoslav Shevchuk, người đứng đầu Giáo Hội Công Giáo Ukraine, cho biết trong một tuyên bố ngày 22 tháng 12.
Shevchuk đề cập đến một điều khoản của Bộ Giáo luật dành cho các Giáo hội Đông phương, trong đó nêu rõ: “Các luật được ban hành bởi thẩm quyền tối cao của Giáo hội, trong đó chủ thể thụ động không được nêu rõ ràng, chỉ ảnh hưởng đến các tín hữu Kitô giáo của các Giáo hội Đông phương trong chừng mực họ xử lý các vấn đề về đức tin, luân lý hoặc các tuyên bố về thiên luật, hoặc những tín hữu Kitô giáo này minh nhiên được bao gồm trong các luật này, hoặc họ được ban cho một ân huệ không chứa điều gì trái ngược với các nghi lễ phương Đông”.
Trên thực tế, Shevchuk nói rằng khái niệm “phước lành” mang một ý nghĩa khác trong thần học và linh đạo phương Đông.
Ngài nói: “Theo thực hành phụng vụ của Giáo hội chúng tôi, phép lành của một linh mục hoặc giám mục là một cử chỉ phụng vụ không thể tách rời khỏi phần còn lại của nội dung các nghi thức phụng vụ và chỉ thu gọn vào hoàn cảnh và nhu cầu của lòng đạo đức riêng tư”.
Shevchuk nói: “Theo truyền thống của nghi thức Byzantine, khái niệm ‘phúc lành’ có nghĩa là sự chấp thuận, cho phép hoặc thậm chí là một mệnh lệnh liên quan đến một loại hành động, cầu nguyện và thực hành khổ hạnh nhất định, đặc biệt là một số loại ăn chay và cầu nguyện”.
Ngài nói, “Rõ ràng là phép lành của linh mục luôn mang chiều kích Tin Mừng và giáo lý, do đó nó không thể mâu thuẫn với giáo huấn của Giáo Hội Công Giáo về gia đình như một sự kết hợp tình yêu chung thủy, bất khả tiêu và sinh hoa trái giữa một người nam và một người nữ, mà Chúa Giêsu Kitô của chúng ta đã nâng lên hàng Bí tích Hôn phối.”
Đức Shevchuk, 53 tuổi, người lãnh đạo Giáo Hội Công Giáo Hy Lạp từ năm 2011, cho biết: “Sự thận trọng mục vụ nhắc nhở chúng ta tránh những cử chỉ, những tuyên bố và khái niệm mơ hồ có thể bóp méo hoặc bóp méo lời Chúa và những giáo huấn của Giáo hội”.
Giáo Hội Công Giáo Hy Lạp Ukraine, với số lượng khoảng sáu triệu tín hữu trên toàn thế giới, là giáo hội lớn nhất trong số 23 Giáo hội Đông phương hiệp thông với Rôma. Shevchuk cho biết tuyên bố của ngài được đưa ra nhằm đáp lại lời kêu gọi từ các giám mục, giáo sĩ, tu sĩ, các phong trào nhà thờ và cá nhân giáo dân trong Giáo hội.
Trong khi các giám mục và nhóm giám mục khác, kể cả ở các quốc gia châu Phi như Malawi và Zambia, đã bày tỏ sự phản đối nội dung của tuyên bố Fiducia Supplicans hoặc ngần ngại áp dụng nó, thì Giáo Hội Công Giáo Hy Lạp trở thành cơ quan tài phán giáo hội đầu tiên tuyên bố rằng đó là một vấn đề pháp lý, tài liệu này không áp dụng cho họ.
Cho đến nay, Vatican vẫn chưa bình luận về tuyên bố của Shevchuk.
Mặc dù Shevchuk và Đức Thánh Cha Phanxicô là bạn bè cá nhân từ thời Shevchuk ở Buenos Aires từ năm 2009 đến năm 2011 với tư cách là người đứng đầu Giáo Hội Công Giáo Hy Lạp ở Argentina, nhưng đây không phải là lần đầu tiên nhà lãnh đạo Ukraine lên tiếng bày tỏ sự dè dặt về các khía cạnh trong quyền lãnh đạo của Đức Giáo Hoàng…
Kể từ khi bắt đầu cuộc xâm lược Ukraine của Nga, Shevchuk thỉnh thoảng bày tỏ sự thất vọng với điều mà nhiều người Ukraine coi là đường lối ngoại giao và chính trị quá sắc thái từ Vatican.
Chẳng hạn, vào tháng 9, sau khi Đức Phanxicô ca ngợi di sản của “Người mẹ nước Nga vĩ đại” trong một buổi gặp gỡ với giới trẻ Công Giáo Nga, Shevchuk đã công khai nói rằng những lời của Đức Giáo Hoàng đã gây ra “nỗi đau và mối quan ngại lớn lao”.
Mặt khác, trong một cuộc phỏng vấn với hai hãng tin Công Giáo Ý xuất hiện cùng ngày với tuyên bố của ngài về Fiducia Supplicans, Shevchuk bày tỏ lòng biết ơn đối với những lời kêu gọi liên tục của Đức Giáo Hoàng thay mặt cho Ukraine.
Shevchuk nói: “Việc Đức Giáo Hoàng liên tục đề cập đến Ukraine tử đạo là một lời mời gọi cầu nguyện nhưng cũng là một lời cảnh cáo đừng quên người dân của chúng ta. Chắc chắn, ngoại giao ngày nay nhất định cần một hồi chuông cảnh tỉnh”.
