Đức Hồng Y Giuse Trần Nhật Quân, giám mục danh dự của Hương Cảng, đã đưa ra một bài phê bình khác về Thượng Hội đồng về tính đồng nghị, cho rằng quá trình thảo luận và phân định đang diễn ra đưa ra “hai tầm nhìn đối lập nhau” về bản chất, tổ chức và vai trò của Giáo hội.
“Một mặt, Giáo hội được trình bày như được Chúa Giêsu thành lập trên các tông đồ và những người kế vị các ngài, với một hệ thống các thừa tác viên được phong chức hướng dẫn các tín hữu trên hành trình hướng tới Giêrusalem trên trời”, vị Hồng Y 92 tuổi nhận xét trong một bài phát biểu. Bài bình luận gần 3.600 từ được đăng vào ngày 15 tháng 2 với tựa đề “Thượng hội đồng sẽ tiếp tục và kết thúc như thế nào?”
“Mặt khác, người ta đang nói về một công đồng không xác định, một ‘nền dân chủ của những người đã được rửa tội. Những người đã được rửa tội nào? Ít nhất họ có đến nhà thờ thường xuyên không? Họ có rút ra được đức tin từ Kinh thánh và sức mạnh từ các bí tích không?”
Ngài cảnh báo: “Cái nhìn khác này, nếu được hợp pháp hóa, có thể thay đổi mọi thứ, giáo lý đức tin và kỷ luật trong đời sống luân lý”.
Đi sâu vào việc xem xét sâu hơn những tầm nhìn này về giáo hội học, Đức Hồng Y viết rằng “để không thấy sự mâu thuẫn trong đó, chúng ta phải hiểu lời mời tham gia tính đồng nghị này không phải là phải làm một điều gì đó hoàn toàn mới mà là tạo ra một động lực mới cho một điều gì đó luôn luôn hiện hữu trong Giáo Hội.”
Đức Hồng Y Quân thừa nhận rằng các thượng hội đồng đã là một “thực tại lịch sử” của Giáo hội. Tuy nhiên, trong khi các Thượng hội đồng trước đó diễn ra trong khuôn khổ truyền thống tông đồ và được hướng dẫn bởi “phẩm trật các thừa tác viên được phong chức, những người hướng dẫn các tín hữu trên hành trình hướng tới Giêrusalem trên trời”, thì Thượng hội đồng hiện tại được đặc trưng bởi một “tính đồng nghị mơ hồ” và “ nền dân chủ của những người đã được rửa tội”.
“Họ nói với chúng ta rằng tính đồng nghị là một yếu tố cấu thành nền tảng của đời sống Giáo hội, nhưng đồng thời họ nhấn mạnh rằng tính đồng nghị là điều Chúa mong đợi ở chúng ta ngày nay. Sự tham gia và hiệp thông rõ ràng là những đặc điểm thường trực của Giáo Hội Công Giáo và tông truyền duy nhất. Nhưng khi nói rằng tính đồng nghị là ‘điều mà Chúa mong đợi ở chúng ta ngày nay’ phải chăng họ muốn nói rằng nó là một điều gì đó mới mẻ sao?”.
“Để không thấy sự mâu thuẫn trong đó, chúng ta phải hiểu lời mời tham gia tính đồng nghị này không phải là phải làm một điều gì đó hoàn toàn mới mà là tạo ra một động lực mới cho một điều gì đó luôn tồn tại trong Giáo hội”.
Một trong những mối quan tâm chính của Đức Hồng Y là làm thế nào Thượng Hội đồng về Tính đồng nghị được tiến hành ở cấp độ hoàn vũ, bắt đầu với hội nghị đầu tiên tại Vatican vào tháng 10 năm 2023 và lên đến đỉnh điểm vào cuối năm nay với hội nghị cuối cùng vào tháng 10.
Đề cập đến lời kêu gọi của Thượng Hội đồng “đồng hành cùng nhau”, ngài hỏi: “Mục tiêu của cuộc hành trình này là gì? Có hướng dẫn nào bảo đảm đi đúng hướng không?”
Trong bài luận của mình, Đức Hồng Y cũng đặt vấn đề với việc Thượng Hội đồng kết hợp “cuộc đối thoại trong Thánh Thần”, một tiến trình đối thoại mà ngài nói đã được các tu sĩ Dòng Tên ở Canada khởi xướng. Ngài lập luận: “Áp dụng phương pháp này trong thủ tục tố tụng của Thượng Hội đồng là một sự thao túng nhằm tránh các cuộc thảo luận”. “Tất cả chỉ là tâm lý học và xã hội học, không có đức tin và không có thần học.”
Đức Hồng Y đã bày tỏ mối quan ngại của mình về lộ trình của Thượng Hội đồng về Tính đồng nghị trong một lá thư gửi cho các giám mục được gửi đi chỉ vài ngày trước khi bắt đầu phiên họp đầu tiên của Thượng hội đồng vào tháng 10 năm ngoái.
