Ký giả Phil Lawler, chủ biên của thông tấn xã Catholic World News có bài nhận định nhan đề “Fiducia Supplicans and the defense of ritual purity” nghĩa là “Fiducia Supplicans và việc bảo vệ sự trong sạch trong nghi lễ.” Nguyên bản tiếng Anh có thể xem tại đây. Dưới đây là bản dịch toàn văn sang Việt Ngữ.
Tại trường trung học Công Giáo dành cho nam sinh của tôi, một ngày trong lớp học về tôn giáo trong năm cuối cấp, thầy giáo đã cho phép thảo luận về một vấn đề mà ít nhất một học sinh đang nghĩ đến: “Em có thể cởi bao nhiêu nút trên áo sơ mi của bạn gái trước khi hành động đó trở thành một tội trọng?”
Người đọc có thể tự nhận xét về sự thận trọng của người giáo viên trưởng thành khi để cuộc trò chuyện đó diễn ra trong một lớp học toàn thanh thiếu niên. Bây giờ tôi muốn tập trung vào thái độ đằng sau câu hỏi của chàng trai trẻ – một thái độ không may lại khá phổ biến. Điều tối thiểu tôi phải làm để tránh bị án phạt muôn đời là gì? Đâu là giới hạn? Tôi có thể nuông chiều bản thân đến mức nào mà không mạo hiểm làm mất linh hồn bất tử của mình?
Tin xấu là nếu bạn hỏi những câu hỏi đó thì tâm hồn bạn đã gặp nguy hiểm rồi. Nếu bạn đang vui vẻ bước đi trên con đường cám dỗ và tự tin rằng mình sẽ biết khi nào nên dừng lại thì đáng buồn là sự tự tin đó đã đặt nhầm chỗ. Nếu bạn dự định phạm tội theo cách nhỏ, rất có thể bạn sẽ phạm tội theo cách lớn. Bạn biết điều đó nếu bạn thành thật với chính mình.
Tất cả những điều này có liên quan gì đến Fiducia Supplicans? Đó là điều này: Những thanh niên dâm đãng trong lớp học đó vẫn có thể khẳng định rằng họ không có ý định phạm tội—ít nhất là không phạm tội trọng. Thầy giáo có thể khẳng định rằng ông không khuyến khích học trò của mình cười nhạo Điều Răn Thứ Sáu và Thứ Chín. Họ bảo tồn một loại lễ nghi thuần khiết kỳ lạ: một thái độ rất gần với sự phủ nhận thẳng thừng. Và Bộ Giáo lý Đức tin đã duy trì sự trong sạch về nghi thức tương tự như thế trong tài liệu của mình về việc ban phước lành cho các cặp đồng giới.
Chúng ta đã thấy loại nghi lễ thanh khiết này diễn ra trong hàng giáo phẩm Công Giáo trong nhiều năm. Một chính trị gia Công Giáo tán thành việc phá thai theo yêu cầu, và vị giám mục giáo phận của ông phản ứng bằng cách đưa ra một tuyên bố nhắc lại việc Giáo hội lên án việc phá thai. Nhóm ủng hộ sự sống ở địa phương hoan nghênh. Vị giám mục duy trì sự trong sạch về mặt nghi thức của mình, nhưng ông đã không thực hiện nghĩa vụ của mình, là nắm lấy cây tầm ma và đối đầu với chính trị gia ương ngạnh. Một Hồng Y tổng giám mục đã nghỉ hưu bị vạch trần là một kẻ quấy rối tình dục hàng loạt, và các đồng nghiệp của ông ấy bày tỏ sự bàng hoàng – mặc dù các báo cáo về hành vi phạm tội của ông ta đã được lưu hành trong vài năm – và khiến họ mất tinh thần. Vì vậy, họ có thể khẳng định sự trong sạch về mặt nghi lễ, nhưng vẫn từ chối tiến hành một cuộc điều tra mạnh mẽ về câu hỏi làm thế nào mà vị giám mục hiện đang bị thất sủng đó lại vươn lên được đến một vị trí có ảnh hưởng như vậy.
Với Fiducia Supplicans, Bộ Giáo Lý Đức Tin đã cải tiến việc bảo vệ sự thuần khiết trong nghi lễ lên một mức độ tinh vi mới. Tài liệu của Vatican không xác nhận phép lành của Giáo Hội dành cho các cặp đồng giới. Ngược lại, văn bản liên tục nhấn mạnh rằng Giáo hội không thể ban phước lành cho sự kết hợp đồng tính luyến ái. Do đó, sự trong sạch về nghi thức được bảo đảm, trong khi Bộ Giáo Lý Đức Tin tiếp tục đưa ra một thông điệp mà cả thế giới hiểu là một bước hướng tới sự công nhận các cặp đồng giới.
Vậy có phải cả thế giới đều sai không? Chúng ta có nên đổ lỗi sự náo động cho các báo cáo truyền thông vô trách nhiệm không? Hay chúng ta nên nhận ra rằng Bộ Giáo Lý Đức Tin của Hồng Y Victor Fernandez đang gửi một thông điệp được mã hóa một cách tinh ranh?
Nếu tài liệu chỉ đơn thuần xác nhận những gì Giáo hội luôn dạy—nếu không có gì mới ở đây, như rất nhiều người bảo vệ nhiệt thành của Vatican hy vọng bảo đảm với chúng ta—thì Fiducia không phải là một “đóng góp cụ thể và đổi mới” mà chính Hồng Y Victor Fernandez đã tuyên bố như vậy. Nếu văn bản chỉ nói rằng một cặp tham gia vào một cuộc kết hợp bất thường không thể được một linh mục chúc lành, thì nó chỉ lặp lại thông điệp của một tuyên bố năm 2021 từ cùng một Bộ Giáo Lý Đức Tin của Vatican, trong đó tuyên bố khá rõ ràng rằng Giáo hội không thể chúc lành cho một cuộc kết hợp đồng tính luyến ái.
Nếu không có gì mới trong tuyên bố thì tại sao lại phải đưa nó ra? Bộ Giáo Lý Đức Tin tuyên bố rằng tài liệu này cung cấp một sự hiểu biết mới về ý nghĩa của một phước lành. Phải không? Bất cứ ai, ở bất cứ đâu đều cũng có thể xin linh mục ban phép lành; điều đó chưa bao giờ được đặt ra. Và bất kỳ linh mục tốt lành nào cũng sẽ bắt buộc phải ban. Trừ khi…
Trừ khi linh mục hiểu rằng mình đang được yêu cầu ban phước cho một điều gì đó trái đạo đức. Một cặp người leo núi có thể cầu xin linh mục ban phước lành trước chuyến thám hiểm của họ. Một cặp cướp ngân hàng không thể cầu xin phước lành cho vụ cướp đã lên kế hoạch của họ. Nếu linh mục được yêu cầu chúc lành cho sự kết hiệp, ngài nên hỏi về cơ sở của sự kết hiệp đó.
Hoặc nếu không, vị linh mục có thể cố tình chọn không hỏi về cơ sở của mối quan hệ – đặc biệt nếu ngài đã biết – và tiến hành chúc phúc. Đó là những gì Fiducia Supplicans khuyến nghị.
Tài liệu Vatican được soạn thảo cẩn thận này mang lại cho các linh mục Công Giáo cấp tiến một cách để thể hiện sự cảm thông của họ đối với các cuộc kết hợp đồng giới mà không thực sự trái với luật của Giáo hội. Nó thậm chí còn giúp các giáo sĩ thiếu kiên quyết, những người có thể ngần ngại ban phước cho các mối quan hệ đồng giới, hãy làm tới, và cảnh cáo họ phải chống lại quan điểm “về bản chất cứng nhắc của một số khuôn mẫu giáo lý hoặc kỷ luật nhất định”.
Tuy nhiên, Bộ Giáo Lý Đức Tin biết chính xác lý lẽ của mình sẽ được đẩy tới đâu. Bằng cách liên tục nói rằng nó không có ý định thay đổi giáo lý hoặc kỷ luật của Giáo hội, tài liệu này bảo đảm rằng nhiều người Công Giáo trung thành sẽ coi giáo lý và kỷ luật của Giáo hội chỉ là những giá trị bề ngoài, và thậm chí còn đả kích những người dám chỉ trích Fiducia Supplicans. Đừng bận tâm rằng những người có hiểu biết sẽ coi đó là bước đứt đoạn với giáo huấn truyền thống của Giáo Hội. Đừng bận tâm rằng những người chỉ trích giáo huấn Công Giáo đang reo mừng. Theo những người bảo vệ tuyên bố của Vatican, tất cả những người vừa nêu ở trên đều sai. Không có gì trong tài liệu mâu thuẫn trực tiếp với những lời dạy của Giáo hội.
Và đó chính xác là vấn đề. Không có sự mâu thuẫn trực tiếp nào với giáo lý của Giáo hội, không có sự thay đổi mang tính cách mạng nào trong kỷ luật của Giáo hội. Tuy nhiên, mục đích không thể nhầm lẫn của văn kiện là khuyến khích sự chấp nhận nhiều hơn đối với hành vi đồng tính luyến ái, và ngăn cản việc khuyên răn các tội nhân. Bộ Giáo Lý Đức Tin đã khuyến khích những người Công Giáo đang nỗ lực thay đổi giáo huấn của Giáo hội, đồng thời bao gồm vừa đủ việc trình bày lại giáo lý chính thống để xoa dịu những người Công Giáo bảo thủ hơn, cho họ một cách để duy trì sự trong sạch về nghi lễ của riêng họ—”Không có gì thay đổi!”— ngay cả khi mặt đất đang dịch chuyển dưới chân họ.
