Vatican có các nghi thức và thủ tục chi tiết phải tuân theo khi một vị giáo hoàng qua đời, nhưng không có các quy tắc như vậy đối với một giáo hoàng danh dự. Kết quả là, thông tin chính thức hôm thứ Tư rằng sức khỏe của Đức Giáo Hoàng Danh dự Bênêđictô XVI trở nên xấu đi đã đặt ra câu hỏi về điều gì sẽ xảy ra khi ngài qua đời.
Câu trả lời là: Không có câu trả lời cụ thể, ít nhất là không có câu trả lời nào mà Vatican đã công bố trước. Chỉ có một điều chắc chắn duy nhất, đó là nghi thức quan trọng nhất sau cái chết của một giáo hoàng – là mật nghị bầu chọn một giáo hoàng mới – không được áp dụng.
Đức Thánh Cha Phanxicô đã gióng lên hồi chuông cảnh báo về sức khỏe của Đức Bênêđictô 95 tuổi khi trong buổi tiếp kiến chung vào thứ Tư hàng tuần, ngài xin các tín hữu cầu nguyện đặc biệt cho người tiền nhiệm của mình, ngài nói rằng vị giáo hoàng đã nghỉ hưu “đang ốm nặng”.
Đức Thánh Cha Phanxicô sau đó đã đến thăm Đức Bênêđíctô tại Tu Viện Mẹ Giáo Hội trong Vườn Vatican. Phát ngôn nhân của Vatican xác nhận rằng tình trạng của Đức Bênêđíctô đã trở nên xấu đi do tuổi tác của ngài trong vài giờ trước đó nhưng cho biết tình hình đã được kiểm soát.
Hầu hết các quan sát viên theo dõi các diễn biến tại Vatican đều cho rằng, khi cần thiết, các nghi thức tang lễ cho Đức Bênêđictô sẽ gần giống với nghi thức dành cho một giám mục Rôma về hưu: đó là tang lễ ở Đền Thờ Thánh Phêrô hoặc ở quảng trường Thánh Phêrô, trong trường hợp này do Đức Phanxicô chủ trì chứ không phải là niên trưởng Hồng Y Đoàn, và sẽ được chôn cất trong khu hầm mộ bên dưới Đền Thờ Thánh Phêrô.
Nhà sử học nhà thờ Alberto Melloni cho biết: “Đám tang của một giáo hoàng danh dự là tang lễ của giám mục hưu trí của Rôma, đồng thời cho biết thêm rằng tình hình này không phải là hoàn toàn chưa từng xảy ra vì các giáo phận trên khắp thế giới đã quyết định làm thế nào để tôn vinh các giám mục đã nghỉ hưu một cách thích hợp.”
Bản thân các nghi thức được chứa đựng trong cuốn sách “Roma Rituale,” trình bày cách cử hành các nghi thức phụng vụ, với những lời cầu nguyện và bài đọc cụ thể.
Tuy nhiên, một vài điều chỉnh được yêu cầu: Bởi vì Đức Bênêđíctô từng là một nguyên thủ quốc gia, tang lễ có lẽ sẽ diễn ra hoành tráng hơn với sự tham dự của các phái đoàn chính thức từ khắp nơi trên thế giới. Để cho họ có thời gian đến nơi và để tôn vinh sứ vụ giáo hoàng trước đây của Đức Bênêđíctô, ngài có thể sẽ được quàn trong một khoảng thời gian vài ngày trong Đền Thờ Thánh Phêrô trước lễ tang, như đã xảy ra với các vị giáo hoàng trước đây.
Ít ai có thể quên được hàng dài người hành hương xếp hàng ngày đêm để được kính viếng Thánh Gioan Phaolô II khi ngài qua đời năm 2005.
Một điều có thể phân biệt tang lễ của Đức Bênêđíctô với tang lễ của đương kim giáo hoàng là chín ngày nghi thức tang lễ trước khi chôn cất, được gọi là “novemdiales,” có lẽ sẽ không diễn ra, Melloni nói. Nhưng một truyền thống sẽ được giữ lại là việc đặt sách Phúc âm lên quan tài.
Khi Đức Bênêđictô tuyên bố nghỉ hưu vào năm 2013, ngài đã mở ra một thập kỷ những khía cạnh liên quan đến Đức Giáo Hoàng chưa được khám phá. Từ danh hiệu “giáo hoàng danh dự” đến quyết định giữ lại chiếc áo choàng trắng của chức giáo hoàng, Đức Bênêđíctô phần lớn đã tạo ra một chương mới để bao gồm cả Đức Giáo Hoàng đang trị vì và Đức Giáo Hoàng đã nghỉ hưu.
Christopher Bellitto, một giáo sư lịch sử tại Đại học Kean ở New Jersey, cho biết tính mới mẻ trong quyết định đáng chú ý của Đức Bênêđictô XVI có thể sẽ kéo dài.
“Các dòng tít lớn trên các tờ bào sẽ nói ‘Một giáo hoàng đang chôn cất một giáo hoàng khác.’ Không đúng,” Bellitto nói trong một email. “Nói cho rõ ràng: Đức Bênêđíctô là nguyên giáo hoàng.”
“Nhưng đó là một cảnh tượng phi thường vì chúng ta chưa từng có một giáo hoàng nào thoái vị trong 600 năm qua. Nó vừa nói lên tính liên tục của truyền thống giáo hoàng trong hàng những vị thừa kế Thánh Phêrô nhưng cũng nói lên một thế giới mới nơi mà việc thoái vị của Đức Giáo Hoàng sẽ ít hiếm hơn, thậm chí có thể phổ biến,” ông nói.
