“Các con hãy là những nữ tu của dân chúng”, đây là những lời mà Thánh Francesca Rubatto, vị thánh đầu tiên của Uruguay, đã viết cho các nữ tu Dòng Nữ tu Capuchino.
Thánh Francesca Rubatto, tên thời niên thiếu là Anna Maria, sinh ngày 14 tháng 2 năm 1844 tại Carmagnola, nước Ý; ngài được Đức Thánh Cha Phanxicô tuyên thánh vào Chúa Nhật ngày 15 tháng 5 năm nay (2022). Câu nói trên là tinh thần đã thôi thúc cuộc đời và việc tông đồ của thánh nhân tại Montevideo, thủ đô của Uruguay, nơi ngài đã sống theo sự lựa chọn của chính mình từ năm 1892 cho đến khi qua đời vào năm 1904. Trên thực tế, trong di chúc của mình, thánh nhân đã để lại điều mong ước như sau: “Chớ gì thân xác tôi được chôn cất giữa những người nghèo yêu dấu của tôi”.
Trang web của dòng do thánh Francesca Rubatto thành lập đã xác nhận rằng thánh nhân đã “mang lại cho tinh thần Phanxicô một phiên bản nữ giới hiện đại” và cũng “tạo thành một trong những nhân vật vĩ đại nhất của tinh thần Phanxicô đương thời”. Trang web còn nói thêm: “Cũng giống như Thánh Phanxicô Assisi, Mẹ Francesca đã gặp Chúa Kitô trong những người nghèo khó và đau khổ và có một kinh nghiệm xác thực về sự nghèo khó của Đức Trinh Nữ”.
“Thánh nhân là một người chị em giữa các chị em hơn là một người mẹ sáng lập dòng, và ngài đã sống một lòng nhiệt thành truyền giáo và khát vọng tử đạo sâu sắc đến nỗi những điều này đã đồng hành với ngài đến cuối đời bằng lòng bác ái và tình yêu đối với Chúa Giêsu và người nghèo.”
Được thành lập vào ngày 23 tháng 1 năm 1885, Hội Dòng hiện có mặt tại Ý, Uruguay, Argentina, Brazil, Peru, Ethiopia, Eritrea, Kenya và Malawi với các trường học, giáo xứ nơi các nữ tu làm việc và hoạt động trợ giúp những người khó khăn nhất.
Là người Uruguay qua chọn lựa và quyết định
Khi đến Uruguay, Mẹ Francesca Rubatto đã chọn khu vực La Teja, Belvedere, Paso de la Arena và Barra de Santa Lucía, nơi lúc bấy giờ là một vùng đất hoang vắng. Mẹ hòa nhập với mọi người, ngay cả với những công nhân đến lò mổ vào sáng Chúa Nhật, và đi xe lửa với họ vào lúc 4 giờ sáng. Với tầm nhìn sâu rộng, Mẹ quyết định đưa một nhóm nữ tu của mình đến cư trú tại quận Belvedere, nơi có đền thánh ngày nay là nơi an nghỉ của Mẹ.
Mẹ Rubatto đã thực hiện một công việc quảng bá và truyền giáo đáng khen ngợi: mẹ đã giúp các thiếu nữ học nghề để kiếm sống, để họ không phụ thuộc vào gia đình. Mẹ dạy họ đọc, viết, may, dệt, thêu, nhưng cũng đào tạo tôn giáo cho họ. Các xưởng do Mẹ Francesca thành lập sau này đã trở thành những học viện lớn, ví dụ như trường trung học San José de la Providencia ở Montevideo hay trường San Francisco de Asís ở Rosario và Buenos Aires, Argentina.
Nghệ thuật sẵn sàng nhận lãnh trách nhiệm
Một trong những đặc điểm nổi bật của Thánh Francesca là Mẹ sẵn sàng đón nhận lời mời gọi của Thiên Chúa trong những thử thách mà thực tế đặt ra cho Mẹ và sau đó hành động. Đây là điều mà Cha Carlo Calloni, thỉnh nguyện viên của án phong thánh, đã nhận xét trên Đài phát thanh Vatican – Vatican News. Ví dụ, vào năm bốn mươi tuổi, Mẹ được đề nghị chỉ đạo một công việc ở Loano, thuộc giáo phận Genova. Lời mời gọi đã xảy ra một cách kỳ lạ so với cách suy nghĩ của con người: “Một hòn đá rơi xuống từ giàn giáo và Mẹ đã giúp người thợ nề đang bị thương, và đồng thời nhận được cuộc gọi của một tu sĩ Capuchino, Cha Angelico từ Sestri Ponente, đề nghị Mẹ giữ vị trí giám đốc.” Sau đó, Mẹ Rubatto đã cùng với vị linh hướng của mình xem xét lời đề nghị và quyết định chấp nhận.
Thánh Francesca Rubatto và Thánh Gioan Bosco
Một khía cạnh ít được biết đến của thánh Francesca Rubatto là sự gần gũi của Mẹ với thánh Gioan Bosco. Gia đình Salêdiêng ở Uruguay đã tìm hiểu vấn đề và giải thích ảnh hưởng quyết định của “Người cha và người thầy của giới trẻ” đối với thánh Francesca.
Theo một ấn phẩm của các tu sĩ Salêdiêng ở Uruguay, chương trình giảng dạy của vị thánh mới cho thấy “một mối liên kết mạnh mẽ và quyết định với thánh Gioan Bosco”. Anna Maria, thánh Francesca Rubatto sau này, đến Torino vào năm 1862, sau khi gia đình qua đời gần hết, và định cư tại nhà của người chị đã kết hôn và sau đó làm việc với một nữ bá tước giàu có. Đó là thời gian thánh Gioan Bosco làm việc tại các học viện của ngài và Anna Maria quyết định cộng tác với ngài với sự chín chắn, thận trọng, nhân hậu và dịu dàng, những điều luôn là đặc điểm của cô.
Các tu sĩ Salêdiêng nhận định rằng những lời tiên tri của thánh Gioan Bosco đã được ứng nghiệm hoàn toàn và Anna Maria đã đưa nhiều yếu tố khác nhau của Hệ thống giáo dục dự phòng vào sứ vụ của mình, ví dụ như mong muốn trợ giúp những người trẻ bị bỏ rơi nhất để giáo dục và thăng tiến các em, nhằm mang lại phẩm giá cho cuộc sống của các em.
Vị thánh đầu tiên của Uruguay
Việc nhìn nhận Mẹ Francesca Rubatto là “vị thánh đầu tiên của Uruguay” được gợi hứng từ định nghĩa của thánh Giáo Hoàng Gioan Phaolô II. Trong lễ tuyên phong chân phước cho Mẹ vào ngày 10 tháng 10 năm 1993, thánh Gioan Phaolô II khẳng định: “Hôm nay chúng ta chào Mẹ với tư cách là vị chân phước đầu tiên của Uruguay.”
Thánh Gioan Phaolô II nói thêm trong bài giảng:
“Giáo hội chào ngài, Nữ tu Maria Francesca di Gesù, Đấng sáng lập Dòng Ba Capuchino ở Loano, người đã biến cuộc sống trở thành việc phục vụ không ngừng cho những người thấp bé nhất, như một bằng chứng về tình yêu đặc biệt mà Thiên Chúa dành cho những người nhỏ bé và những người khiêm tốn. Khi trung thành sống theo những lời của thánh Phanxicô, người yêu mến sự nghèo khó theo Phúc Âm, ngài đã không chỉ học phục vụ người nghèo, mà còn tự làm cho chính mình trở nên nghèo khó và chỉ cho các con thiêng liêng của ngài cách thức truyền giáo đặc biệt này. Với sự phát triển của Hội dòng, trực giác ban đầu này đã trở thành một động lực truyền giáo sâu sắc, điều hướng dẫn ngài và công việc của ngài ở Châu Mỹ Latinh, nơi một số người con cái thiêng liêng của ngài đã gắn bó, sẵn sàng hy sinh mạng sống của họ để phục vụ người nghèo, điều tạo nên đặc sủng được uỷ thác cho Hội dòng của ngài vì lợi ích của toàn thể Giáo hội”.
Sebastián Sansón Ferrari
